Cơ thể con người ta được cấu tạo từ nhiều loại tế bào. Trong điều kiện bình thường, các tế bào lớn lên, phân chia và tạo ra tế bào khác khi cơ thể cần đến chúng. Quá trình giúp cho cơ thể khoẻ mạnh.
Tuy nhiên, đôi khi quá trình có trật tự này bị trục trặc. Vật liệu di truyền (DNA) của một tế bào có thể bị hư hỏng hoặc thay đổi, gây ra các đột biến có ảnh hưởng đến tăng trưởng và phân chia của tế bào bình thường. Khi điều này xảy ra, các tế bào không chết khi chúng cần và tế bào mới hình thành khi cơ thể không cần đến chúng; tạo thành 1 khối tổ chức mà người ta gọi là tăng sinh hoặc khối u. Khối u có thể là lành tính hoặc ác tính.
Trường hợp ung thư ác tính, các tế bào ung thư tiết ra một loại men đặc biệt. Đây là loại men có thể hòa tan và hủy hoại các tổ chức xung quanh như hạch bạch huyết hay tiểu huyết quản. Nó phá hủy bức bình phong che chở xung quanh để cho tế bào ung thư “di cư” được dễ dàng hơn.
Ở đó, bạch huyết quản tương tự như huyết quản nhưng trong suốt, nó có mặt ở hầu hết các bộ phận của cơ thể. Sau khi tế bào ung thư thâm nhập vào bạch huyết quản, dịch bạch huyết chảy đến hạch bạch huyết gần đó. Lúc này, hạch bạch huyết giống như trạm kiểm soát có chức năng ngăn chặn tế bào ung thư di căn.
Kết quả là, tế bào ung thư tạm thời trú ngụ ở đây, sinh trưởng và phân chia. Ước tính, khi hình thành khối u với đường kính tối thiểu 2mm, chúng tiếp tục xâm lấn các hạch bạch huyết gần đó. Thể tích của hạch bạch huyết mà tế bào ung thư xâm lấn có xu hướng to và cứng hơn nhiều so với bình thường.
Bên cạnh đó, tế bào ung thư còn có khả năng đi vào trong mạch máu, tự trôi theo dòng máu, mắc lại ở một nơi nào đó (thường là các mạch máu nhỏ) và sinh sôi, tăng trưởng ở đó. Phổi và gan là những nơi có mạch máu dày đặc nên tế bào ung thư hay mắc và trở thành bộ phận hay bị di căn nhất. Trên đường đi tới miền đất mới, có nhiều tế bào bị chết dọc đường. Vì vậy để có ổ di căn mới cần có rất nhiều tế bào tách ra khỏi khối u.
Ung thư còn có thể di căn theo các lối ít bị cản trở vào các hốc, ống trong cơ thể. Ví dụ, ung thư dạ dày sau khi xâm lấn qua thành dạ dày, các tế bào có thể bong ra, rơi vào ổ bụng gây ra di căn ở buồng trứng. Tại vị trí nguyên phát, nếu không điều trị ngăn chặn kịp thời, khối u phát sẽ làm phá hủy mô lành xung quanh, làm hỏng các chức năng và gây đau. Điều đáng nói là ung thư rất hay di căn vào các bộ phận quan trọng trong cơ thể.
Các tế bào ung thư sinh ra độc tố và các nội tiết không cần thiết gây rối loạn chuyển hóa làm cơ thể mệt mỏi, chán ăn. Ung thư cũng gây trặc hệ thống miễn dịch , khả năng chống miễn dịch giảm. Ung thư gây mất cân bằng dinh dưỡng cho các tế bào ung thư và tranh chấp các chất dinh dưỡng với các tế bào lành làm cơ thể suy mòn và cuối cùng dẫn đến tử vong.
