Sáng 14/6, với 442/445 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 92,47%) Quốc hội chính thức thông qua Luật Hóa chất (sửa đổi).
Các hành vi bị cấm trong Luật Hóa chất
Luật Hóa chất quy định các hành vi bị nghiêm cấm bao gồm: Chiếm đoạt hóa chất; sản xuất, kinh doanh, vận chuyển, tồn trữ, sử dụng, mua, bán, trao đổi, tặng cho, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố trái pháp luật về hóa chất.
Chiếm đoạt, mua, bán, trao đổi, tặng cho, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố, làm giả, sửa chữa, tẩy xóa giấy phép, giấy chứng nhận, chứng chỉ về hóa chất.
Không cung cấp hoặc cố ý cung cấp không đầy đủ, không kịp thời, sai lệch thông tin về đặc tính nguy hiểm của hóa chất; sản phẩm, hàng hóa chứa hóa chất nguy hiểm; việc mất, thất thoát hóa chất nguy hiểm; sự cố hóa chất.
Sử dụng hóa chất không rõ nguồn gốc, hóa chất không được sử dụng để sản xuất, kinh doanh và bảo quản thực phẩm, thuốc, nguyên liệu làm thuốc, mỹ phẩm, thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, sản phẩm hóa chất tiêu dùng.
Sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, hàng hóa có hàm lượng hóa chất nguy hiểm không tuân thủ quy định của Luật này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến con người, cơ sở vật chất, tài sản, môi trường.
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nghề nghiệp để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật về quản lý hóa chất.
Sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến con người, cơ sở vật chất, tài sản, môi trường; xâm phạm an ninh quốc gia, an ninh hóa chất, trật tự, an toàn xã hội; quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Ngoài ra, việc tổ chức sản xuất và kinh doanh hóa chất phải đáp ứng các điều kiện được quy định trong Luật Hóa chất...
Bỏ quy định trách nhiệm quản lý nhà nước về hóa chất
Trước khi các ĐBQH bấm nút, trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, có ý kiến đề nghị quy định rõ hơn về trách nhiệm của Bộ Công Thương trong việc quản lý nhà nước về hóa chất; chuyển toàn bộ những nội dung phân công cho Bộ và Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh giao cho Chính phủ quy định.
Bổ sung trách nhiệm của đoàn thể trong phát hiện, phối hợp xử lý vi phạm về an toàn hóa chất, quy chế hoạt động của các cấp, ngành trong xử lý tình huống nguy hiểm, nguy cấp về hóa chất; rà soát quy định và giao mạnh cho Chính phủ phân cấp.
Về nội dung này, ông Huy cho biết, thực hiện theo chủ trương đổi mới công tác xây dựng pháp luật, dự thảo Luật đã bỏ quy định trách nhiệm quản lý nhà nước về hóa chất.
Quy định về trách nhiệm của Chính phủ, việc phân công cơ quan đầu mối giúp Chính phủ thực hiện quản lý hóa chất, việc quy định chi tiết nội dung quản lý, trách nhiệm của các Bộ, cơ quan ngang Bộ và UBND các cấp được thực hiện theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Có ý kiến đề nghị bỏ nội dung về Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất trong dự thảo Luật; nghiên cứu hoàn thiện các điều quy định liên quan đến Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất.
Về nội dung này, UBTVQH nhận thấy việc xây dựng chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất là cần thiết để góp phần triển khai thực hiện các Nghị quyết của Đảng về phát triển ngành công nghiệp nền tảng, trong đó có hóa chất.
Dự thảo Luật quy định về chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất để có căn cứ pháp lý cho việc xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược. Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất đã được phê duyệt là căn cứ để xây dựng các nội dung liên quan của quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và là căn cứ để quyết định chủ trương đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án hóa chất.
Ông Huy thông tin, để bảo đảm quy định cụ thể và khả thi trong thực tiễn, dự thảo Luật đã được chỉnh lý, hợp nhất thành một điều quy định về chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất (Điều 4).
Trong đó, có các quy định về yêu cầu đối với chiến lược; nội dung chính của chiến lược; giai đoạn lập chiến lược; thẩm quyền phê duyệt, điều chỉnh chiến lược.
Dự thảo Luật cũng đã được chỉnh lý, bỏ các quy định về trách nhiệm của cơ quan lập chiến lược trong tham vấn ý kiến, công bố chiến lược; kinh phí xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược và giao Chính phủ quy định chi tiết các nội dung này.
Ngoài ra, có ý kiến đề nghị cần xây dựng giải pháp chiến lược tổng thể, toàn diện quốc gia cùng với các nguồn lực đủ mạnh, công nghệ hiện đại để phòng ngừa từ sớm, từ xa sự cố hóa chất, sự cố môi trường.
Về nội dung này, UBTVQH cho biết, việc xây dựng chiến lược quốc gia về phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất cần có sự đánh giá thực trạng về năng lực phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trong từng thời kỳ, nghiên cứu căn cứ pháp lý, khoa học cho việc xây dựng chiến lược, chuẩn bị nguồn lực cần thiết để xây dựng và thực hiện chiến lược.
Trong giai đoạn hiện nay, để bảo đảm tính khả thi, dự thảo Luật chỉ quy định về việc "Nhà nước có chính sách về nâng cao năng lực phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trong lĩnh vực dân sự" tại khoản 3 Điều 40 cho phù hợp.
Trong quá trình triển khai thực hiện, các nội dung liên quan đến chiến lược sẽ tiếp tục được nghiên cứu để xây dựng và trình Chính phủ xem xét ban hành vào thời điểm thích hợp. Vì vậy, UBTVQH đề nghị không quy định nội dung này vào dự thảo Luật.
Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này (Khoản 2. Điều 47. Quy định về Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ tồn trữ hóa chất tại khoản 5 Điều 14 của Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026).
