Tuy có vẻ ngoài kém hấp dẫn khiến nhiều thực khách phải dè chừng nhưng cà xỉu lại là nguyên liệu làm nên loạt món ngon, đặc sản của vùng đất Hà Tiên (Kiên Giang).
Cà xỉu là loài nhuyễn thể có lớp vỏ màu xanh, phần thịt mềm và ngọt. Chúng sống tập trung ở môi trường sông, cửa biển, nước lợ nên có phần chân dài lộ ra ngoài để dễ dàng tìm kiếm thức ăn.
Cà xỉu có vẻ ngoài kém hấp dẫn khiến nhiều du khách lần đầu nhìn thấy không khỏi dè chừng, e sợ. Tuy nhiên, loại hải sản này lại là nguyên liệu chế biến nên nhiều món ngon, gắn bó với biết bao thế hệ người dân đất Hà Tiên.
Để làm nên món cà xỉu chất lượng, người ta phải lựa những con còn tươi và có kích thước đồng đều. Vì chúng sống dưới bùn đất nên quá trình sơ chế đòi hỏi sự kỳ công và tỉ mỉ.
Người ta phải ngâm cà xỉu trong nước vài tiếng đồng hồ để chúng nhả hết cặn bã bên trong cơ thể ra ngoài. Sau đó xả sạch lại với nước. Cà xỉu thường được ủ muối trước khi đem chế biến món ăn.
Theo người dân địa phương, cà xỉu ngon, bổ nhất là phần chân dài có độ giòn sần sật rất vừa miệng. Chúng được ví như "thần dược", có tác dụng tăng cường sinh lực nam giới nên trở thành món khoái khẩu của "cánh mày râu".
Ngư dân sau khi đánh bắt cà xỉu về thì rửa sạch bùn đất, giữ lại phần đuôi rồi làm mắm. Cứ một lớp cà xỉu rắc một lớp muối lên. Tùy sở thích mà người ta có thể muối bằng nước muối hoặc muối hạt, thêm đường để mắm nhanh chua.
Công đoạn làm mắm đòi hỏi người làm phải có kỹ thuật, kinh nghiệm và sự khéo léo. Chất lượng của mắm cà xỉu ngon hay không cũng nhờ vào cách muối này. Nếu cho ít nguyên liệu, cà xỉu sẽ bị hỏng. Còn nếu muối mặn quá, cà xỉu sẽ bị đen.
Từ cà xỉu mắm, người dân đã tạo ra nhiều món ăn thơm ngon hấp dẫn. Quen thuộc nhất là gỏi cà xỉu với cái mằn mặn, giòn tươi hấp dẫn. Người ta sẽ chần sơ cà xỉu muối qua nước để giảm độ mặn.
Xoài bào sợi trộn với giấm, đường, nước mắm rồi trộn cà xỉu vào cùng. Rắc đậu phộng rang, rau răm, hành phi lên trên hỗn hợp thế là đã hoàn thành một đĩa gỏi khai vị đặc sắc.
Vị ngọt thơm của thịt cà xỉu với phần chân dai giòn sần sật hòa quyện cùng nước sốt đủ vị chua, cay, mặn, ngọt khiến thực khách ăn một lần nhớ mãi. Ảnh: IT.
