Chánh án TAND tỉnh Hưng Yên vừa kiến nghị Viện KSND tỉnh Hưng Yên kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm "vụ án gà lôi" và ra Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú đối với bị cáo Thái Khắc Thành.

TAND tỉnh Hưng Yên cho rằng, cấp sơ thẩm chưa áp dụng Thông tư 27 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường có hiệu lực từ 1/7, trong đó gà lôi trắng thuộc nhóm IIB, thay vì nhóm IB như căn cứ xét xử trước đó. Việc áp dụng quy định cũ bị cho là không phù hợp với sự thay đổi của pháp luật.

Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống, Thạc sĩ, Luật sư Hoàng Thị Hương Giang, Văn phòng luật sư Chính Pháp - người bào chữa cho bị cáo Thái Khắc Thành cho biết, hiện nay, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên đã có Quyết định kháng nghị đối với Bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HSST ngày 8/8/2025 của Tòa án nhân dân khu vực 5 - Hưng Yên, bởi vậy vụ án sẽ được chuyển lên Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên để giải quyết theo trình tự, thủ tục phúc thẩm. Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên sẽ xem xét lại toàn bộ nội dung vụ án để xem xét có chấp nhận kháng nghị của Viện kiểm sát hay không.

Theo Luật sư Hoàng Thị Hương Giang, về căn cứ kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên là kịp thời và có cơ sở. Bởi lẽ căn cứ ngày 1/7/2025, Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24/6/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp chính thức có hiệu lực pháp luật, xác định Gà lôi trắng thuộc nhóm số thứ tự 43, ghi nhận trong nhóm IIB.

Như vậy, đối chiếu với quy định pháp luật hiện hành, hành vi nuôi, nhốt Gà lôi trắng không còn nguy hiểm do chính sách pháp luật thay đổi, không thuộc trường hợp nuôi, nhốt, buôn bán động vật quý hiếm thuộc nhóm IB theo quy định tại Điều 244 Bộ luật Hình sự.

Đồng thời, căn cứ Điều 29 Bộ luật Hình sự quy định về việc miễn trách nhiễm hình sự trong trường hợp tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa. Bởi vậy, đối chiếu với quy định này hoàn toàn có cơ sở để xem xét lại hành vi của anh Thành trong trường hợp này.

Luật sư Hương Giang cũng cho biết, việc thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với anh Thành là cần thiết để đảm bảo quyền và nghĩa vụ của bị cáo trong trường hợp này.

Luật sư Lê Ngọc Luân, Hãng luật Gold Key cho rằng, anh Thái Khắc Thành bị khởi tố theo Điều 244 BLHS 2015, tức là hành vi “nuôi, nhốt, bán” động vật (gà Lôi) thuộc danh mục động vật rừng nguy cấp, quý hiếm thuộc nhóm IB. Trước 1/7/2025, gà Lôi trắng được xếp vào loại động vật thuộc nhóm IB (rất nguy cấp) và người nào có hành vi “nuôi, nhốt, bán…” là phạm vào tội quy định tại Điều 244, điều này không có gì phải bàn cãi.

Tuy nhiên, ngày 24/6/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Thông tư 27/2025 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, quy định “Gà lôi trắng” không còn thuộc loài động vật nguy cấp, quý hiếm theo Nhóm IB mà thuộc IIB (giảm độ nguy cấp xuống thấp hơn).

“Điều đó có nghĩa, chính sách pháp luật đã có thay đổi hoàn toàn rất có lợi cho anh nông dân Thái Khắc Thành, kể từ ngày 1/7/2025 bất kỳ người nào nuôi, nhốt, vận chuyển Gà Lôi trắng không phạm vào tội quy đinh tại Điều 244 BLHS 2015 - một tội danh với mức án cực kỳ nặng”, Luật sư Lê Ngọc Luân phân tích.

Theo luật sư Luân, hành vi của Thái Khắc Thành mua, nhân giống và bán các con gà lôi xảy ra trước 1/7/2025 nên Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát khởi tố là đúng, không oan. Tuy nhiên, vụ án này được đưa ra xét xử và tuyên án vào ngày 8/8/2025 (sau 1/7/2025), Viện kiểm sát phải căn cứ Điều 29 Bộ luật Hình sự 2025 để rút truy tố và ban hành quyết định miễn trách nhiệm hình sự.

Điều 29 Bộ luật Hình sự quy định rất rõ như sau: “Người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự khi có một trong những căn cứ sau đây: “Khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa”. Đây là quy định bắt buộc áp dụng chứ không phải tuỳ nghi, nhận định theo quan điểm.

“Nếu Viện kiểm sát cấp sơ thẩm không rút lại cáo trạng truy tố, Tòa án cấp sơ thẩm cần áp dụng Điều 29 Bộ luật Hình sự để miễn trách nhiệm hình sự và trả tự do ngay tại phiên toà cho người nông dân vì kể từ ngày 1/7, chính sách pháp luật đã thay đổi xác định, Gà lôi trắng không còn thuộc Danh mục động vật nguy cấp, quý hiếm dễ bị tuyệt chủng theo Danh mục IB được quy định tại Điều 244 BLHS 2015. Diễn biến hành vi, nguyên nhân, bối cảnh, hậu quả thiệt hại chưa xảy ra chứng minh hành vi của nông dân Thái Khắc Thành không còn nguy hiểm cho xã hội”, luật sư Luân nhấn mạnh.