Sau khi Liên Xô tan rã, lực lượng vũ trang Ukraine trên thực tế đã nhận được tất cả thiết bị quân sự từ ba quân khu trước đây, với riêng xe chiến đấu bộ binh là hơn 3.000 chiếc, trong đó BMP-1 khoảng 1.800 xe, nhưng hiện tại số còn phục vụ lại rất ít.
Theo giải thích, một số lượng nhỏ hư hỏng nặng đã bị cắt thành sắt vụn, số khác được bán ra nước ngoài. BMP-2 có nhu cầu lớn hơn, rất nhiều xe được bán sang châu Phi, các nước Ả Rập... nhưng phiên bản BMP-1 hầu như không được quan tâm.
Với mục đích nhằm tìm kiếm khách hàng cho số phương tiện tác chiến dư thừa, vào cuối những năm 1990, việc hiện đại hóa loại xe chiến đấu bộ binh lỗi thời thuộc thế hệ đầu tiên đã bắt đầu.
Các nhà phát triển tại Ukraine quyết định loại bỏ khoang chiến đấu với pháo nòng trơn 73 mm 2A28 Grom, súng máy PKT 7,62 mm và bệ phóng của hệ thống tên lửa chống tăng Malyutka.
Thay vào đó, module chiến đấu Shkval đã được phát triển, tích hợp 1 khẩu pháo 2A42 bắn nhanh 30 mm, 1 súng máy đồng trục 7,62 mm và 1 súng phóng lựu tự động 30 mm AG-17, tên lửa chống tăng Konkurs thay thế loại Malyutka.
Phiên bản BMP-1 nâng cấp này nhận định danh BMP-1U Shkval, trên thực tế thân xe không có gì thay đổi, chỉ có cánh phao từ BMP-2 được tích hợp thêm.
Bên cạnh đó, động cơ vẫn giữ nguyên là loại UTD-20 công suất 300 mã lực, vì khối lượng không đổi (khoảng 13 tấn) nên các đặc tính cơ động cũng không bị ảnh hưởng. Trên đường cao tốc, BMP-1U đạt tới vận tốc 65 km/h.
Sau khi sản xuất những mẫu đầu tiên và tham gia cuộc duyệt binh ở Kiev vào tháng 8/2001, nhà máy thông báo rằng họ có kế hoạch sản xuất 400 chiếc BMP-1U cho Quân đội Ukraine. Tuy nhiên thực tế chỉ có khoảng 50 chiếc hoàn thành.
Một số lượng nhỏ BMP-1U đã được mua bởi Turkmenistan, nhưng chúng chỉ xuất hiện tại các cuộc diễu hành vào dịp lễ, Ngoài ra còn có Georgia, họ đã mất vài chiếc trong số chúng tại cuộc phiêu lưu quân sự hồi tháng 8/2008.
Phần lớn những xe chiến đấu bộ binh BMP-1U được Ukraine hiện đại hóa lại xuất hiện trong thành phần Quân đội Cộng hòa Chad, quốc gia châu Phi này đã mua tổng cộng 40 chiến xa bộ binh từ Ukraine.
Sau khi cuộc chiến tại miền Đông bùng nổ, nhu cầu tái vũ trang cho lực lượng mặt đất Ukraine là rất lớn, lúc này kho vũ khí kế thừa từ thời Liên Xô lại được nhắc đến, rất nhiều xe tăng T-64 và T-72 đã được nâng cấp để tung ra chiến trường.
Nhưng thật đáng ngạc nhiên khi số lượng xe chiến đấu bộ binh BMP-1 trong các kho dự trữ lại gần như cạn kiệt, khiến mong muốn tiếp nhận hàng loạt BMP-1U của Bộ Quốc phòng Ukraine gặp trở ngại nghiêm trọng.
Giải pháp được Kiev đưa ra đó là mua lại những chiếc BMP-1 từ các nước Đông Âu nhưng hiện đã là thành viên NATO, vào tháng 4/2020, một lô BMP-1 với số lượng khoảng 40 chiếc từ Ba Lan đã tới Ukraine.
Báo chí tại Kiev phải đặt câu hỏi là ngoài những chiếc BMP-1 bị rơi vào tay lực lượng ly khai miền Đông thì lượng dự trữ cực lớn còn trong kho hiện ở đâu, khi ước tính số bán đi chưa tới 100 chiếc, đây là thắc mắc vẫn chưa được Bộ Quốc phòng Ukraine giải đáp.
