Sáng 25/6, với 435/435 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội chính thức thông qua Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi), có hiệu lực từ 1/7/2025.

Dự án Luật tăng mức phạt tiền tối đa đối với một số vi phạm hành chính. Cụ thể, quy định phạt đến 30 triệu đồng các vi phạm về: Hôn nhân và gia đình; bình đẳng giới; bạo lực gia đình; lưu trữ; tín ngưỡng, tôn giáo; thi đua, khen thưởng; hành chính tư pháp; dân số; vệ sinh môi trường; thống kê; đối ngoại; khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh.

Phạt đến 100 triệu đồng đối với các vi phạm trong lĩnh vực: Đê điều; khám bệnh, chữa bệnh; mỹ phẩm; dược, trang thiết bị y tế; chăn nuôi; phân bón; quảng cáo; đặt cược và trò chơi có thưởng; quản lý lao động ngoài nước; giao thông hàng hải; hoạt động hàng không dân dụng; quản lý và bảo vệ công trình giao thông; công nghệ thông tin; viễn thông; tần số vô tuyến điện; an ninh mạng; an toàn thông tin mạng; dữ liệu; công nghiệp công nghệ số; xuất bản; in; thương mại; hải quan, thủ tục thuế; kinh doanh xổ số; kinh doanh bảo hiểm; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; quản lý vật liệu nổ; điện lực.

Phạt đến 500 triệu đồng đối với các vi phạm trong lĩnh vực: xây dựng; lâm nghiệp; đất đai; quản lý tổng hợp tài nguyên và bảo vệ môi trường biển và hải đảo; kinh doanh bất động sản.

Đối với xử phạt vi phạm hành chính không lập biên bản, dự án Luật quy định: Xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 500 nghìn đồng đối với cá nhân, 1 triệu đồng đối với tổ chức.

Trường hợp vi phạm hành chính được phát hiện bằng phương tiện, thiết bị kỹ thuật, nghiệp vụ phải lập biên bản.

Về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự thảo Luật không mở rộng phạm vi áp dụng, mà chỉ đề xuất điều chỉnh rất hạn chế về mức tiền phạt, nhằm phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay, khi mặt bằng thu nhập và chi tiêu của người dân đã thay đổi đáng kể so với thời điểm ban hành các quy định trước đây.

Mặt khác, qua rà soát các nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực quản lý nhà nước, có rất ít hành vi vi phạm có mức phạt 250 nghìn đồng đối với cá nhân, cho thấy quy định hiện tại phần nào đã trở nên lạc hậu so với thực tế và không còn nhiều giá trị thực tiễn.

Bên cạnh đó, theo quy định, các cá nhân, tổ chức bị xử lý vi phạm hành chính vẫn có quyền khiếu nại, khởi kiện đối với quyết định được ban hành theo thủ tục không lập biên bản, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức bị xử phạt.

Trên cơ sở ý kiến của đại biểu, dự thảo Luật đã điều chỉnh mức tiền phạt từ 1 triệu đồng đối với cá nhân (theo dự thảo Luật trước đó) xuống còn 500 nghìn đồng, để phù hợp với mức tăng lương tối thiểu là khoảng 2,5 lần (thời điểm hiện nay so với thời điểm năm 2012).

Như vậy, so với quy định hiện hành, mức phạt vi phạm hành chính không lập biên bản tăng gấp hai lần.

Đối với vi phạm hành chính xảy ra trên biển, đường thủy nội địa hoặc tàu bay, tàu biển, phương tiện thủy nội địa, tàu hỏa, dự án Luật quy định: Người có thẩm quyền hoặc chỉ huy tàu bay, thuyền trưởng, trưởng tàu có trách nhiệm tổ chức lập biên bản và chuyển cho người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính khi tàu bay, tàu biển, phương tiện thủy nội địa, tàu hỏa về đến sân bay, bến cảng, nhà ga.

Về thời hạn tạm giữ để xác định giá trị tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, dự án Luật quy định không quá 5 ngày làm việc, kể từ ngày ra quyết định tạm giữ.

Đối với thẩm quyền xử phạt, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật được chỉnh lý, quy định về thẩm quyền xử phạt của trưởng đoàn kiểm tra theo hướng: "Trưởng đoàn kiểm tra của Bộ, cơ quan ngang Bộ trong thời hạn kiểm tra", nhằm bảo đảm sự thận trọng hơn trong bối cảnh khung pháp lý về hoạt động kiểm tra hiện nay chưa đầy đủ, rõ ràng, đặc biệt là chưa có quy định thống nhất về mô hình tổ chức, phạm vi, cơ cấu, quyền hạn của các đoàn kiểm tra ở địa phương.

Mặt khác, bảo đảm người có thẩm quyền ban hành quyết định xử phạt có đủ năng lực, điều kiện thực hiện đầy đủ trình tự, thủ tục và tổ chức thi hành quyết định xử phạt.

Bên cạnh đó, thay vì quy định thẩm quyền Trưởng đoàn kiểm tra của địa phương, dự thảo Luật cũng đã bổ sung thẩm quyền xử phạt cho Thủ trưởng cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân - có đầy đủ điều kiện để tổ chức thực hiện quyết định xử phạt, bảo đảm tính thống nhất, chặt chẽ và mà vẫn phù hợp với định hướng sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính và thanh tra hiện nay.