Chiều 27/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Tình trạng khẩn cấp.

BẢO VỆ CÁN BỘ DÁM NGHĨ, DÁM LÀM

Tham gia thảo luận, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) cho rằng, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội xem xét thông qua Luật tình trạng khẩn cấp nhằm ứng phó từ sớm từ xa, giảm thiểu những thiệt hại do tác động từ những tình huống trong tình trạng khẩn cấp xảy ra cho người dân, đảm bảo lợi ích quốc gia, dân tộc là hết sức cần thiết.

Góp ý thêm, đại biểu nhất trí với quy định: Người ra quyết định trong tình trạng khẩn cấp không phải chịu trách nhiệm khi quyết định đó dựa trên thông tin có được tại thời điểm ra quyết định, có mục đích chính đáng và không có động cơ vụ lợi.

Quy định này vừa khuyến khích hành động nhanh chóng trong tình huống khẩn cấp, vừa bảo vệ cán bộ dám hành động vì lợi ích chung. Tuy nhiên, đại biểu vẫn còn băn khoăn khi dự thảo Luật quy định phạm vi miễn trừ quá rộng và thiếu cơ chế hậu kiểm.

Từ đó, đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc quy định việc miễn trách nhiệm chỉ áp dụng nếu người ra quyết định đúng thẩm quyền, dựa trên thông tin khách quan có kiểm chứng, không vượt quá giới hạn cần thiết và phải có nghĩa vụ báo cáo giải trình cụ thể đến cơ quan có thẩm quyền sau khi tình trạng khẩn cấp kết thúc.

Về thông tin tình trạng khẩn cấp, dự thảo Luật đã quy định yêu cầu công bố tình trạng khẩn cấp trên các phương tiện thông tin đại chúng và niêm yết tại địa phương. Tuy nhiên, đại biểu Mai cho rằng, dự thảo chưa quy định cơ chế tiếp nhận phản hồi thông tin từ người dân, tổ chức, doanh nghiệp trong vùng khẩn cấp.

Nhấn mạnh đây là kênh giám sát trực tiếp, giúp phát hiện sớm các bất cập, hành vi lạm quyền hoặc lợi dụng tình trạng khẩn cấp để trục lợi, đại biểu đề nghị bổ sung quy định về nghĩa vụ của chính quyền địa phương trong việc tiếp nhận, tổng hợp, công khai kết quả xử lý phản ánh từ người dân, doanh nghiệp trong giai đoạn áp dụng tình trạng khẩn cấp, để đảm bảo sớm phát hiện và xử lý nhanh, kịp thời những phát sinh cũng như các vấn đề bất cập.

Về quy định: “Tạm đình chỉ chức vụ người đứng đầu cơ quan tổ chức, chính quyền địa phương không thực hiện hoặc thực hiện không đúng chức trách trong thời gian thi hành lệnh công bố tình trạng khẩn cấp”, đại biểu Mai cho rằng cần thiết, tuy nhiên, trong thực tế, tình trạng khẩn cấp sẽ phát sinh nhiều tình huống bất ngờ, khó lường trước và đòi hỏi người có thẩm quyền phải đưa ra quyết định nhanh chóng để kịp thời ứng phó.

Do đó, ông đề nghị cần bổ sung quy định theo hướng bảo vệ cán bộ, công chức trong một số trường hợp nhất định để phù hợp với chủ trương của Đảng về bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám sáng tạo, đột phá vì mục tiêu chung.

ĐẢM BẢO PHẢN ỨNG NHANH, TRÁNH CHỒNG CHÉO

Cùng tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP HCM) quan tâm đến quy định điều động lực lượng vũ trang đến địa bàn khẩn cấp. Ông tán thành việc quy định rõ vai trò điều hành của Thủ tướng, Chủ tịch nước và Bộ Quốc phòng trong điều động lực lượng vũ trang.

Để thống nhất chỉ huy, đại biểu Hùng đề nghị bổ sung cơ chế phối hợp liên ngành giữa Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và chính quyền địa phương theo nguyên tắc một đầu mối chỉ huy, bảo đảm phản ứng nhanh, tránh chồng chéo, đồng thời, phù hợp với mô hình khu vực phòng thủ theo Nghị quyết 28 của Trung ương và Nghị định 21 của Chính phủ về xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc.

Về thẩm quyền xử lý người bị tạm giữ trong tình trạng khẩn cấp, đại biểu ủng hộ quan điểm của cơ quan soạn thảo khi trao quyền tạm giữ cho lực lượng tổ tuần tra đặc biệt nhằm xử lý tình huống khẩn cấp ngay tại chỗ.

Song, để tránh hiểu nhầm hoặc lạm quyền, ông đề nghị nên làm rõ cơ cấu tổ chức, cấp bậc, phạm vi hoạt động và thời hạn tạm giữ. Như vậy, vừa bảo đảm tính cơ động, vừa phù hợp nguyên tắc tố tụng và quyền con người theo Hiến pháp.

Đối với quy định lực lượng trong tình trạng khẩn cấp, đại biểu Hùng đánh giá cao việc mở rộng khái niệm lực lượng nòng cốt, trong đó xác định rõ quân đội nhân dân Việt Nam, công an nhân dân Việt Nam và dân quân tự vệ là chủ công.

Đồng thời, đề nghị ban soạn thảo xem xét, nghiên cứu có thể bổ sung quy định về phối hợp với lực lượng dự bị động viên khi lực lượng này đã được huy động trong các tình huống kéo dài hoặc lan rộng, để tận dụng nguồn lực huấn luyện sẵn có, đồng thời duy trì sức chiến đấu bền vững trong thời gian dài.

Giải trình làm rõ ý kiến của đại biểu Quốc hội sau đó, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Đại tướng Phan Văn Giang cho biết, cơ quan soạn thảo tiếp thu ý kiến của các đại biểu để tiếp tục nghiên cứu, làm rõ. Bao gồm cả quy định về cơ chế tiếp nhận và phản hồi thông tin từ người dân cũng như quy định lực lượng trong tình trạng khẩn cấp.

Nói thêm về ý kiến tiếp nhận phản hồi thông tin của người dân, Bộ trưởng Phan Văn Giang cho rằng rất cần thiết, song thông tin phản hồi cũng cần được chắt lọc và phân loại hợp lý. Do đó, hiện nay, số điện thoại 112 vẫn chỉ ưu tiên tiếp nhận thông tin liên quan đến tình trạng khẩn cấp. “Nếu các loại thông tin khác cũng gửi về cùng đầu mối này sẽ khó đảm bảo việc xử lý kịp thời, hiệu quả trong bối cảnh khẩn cấp”, ông nói.