Trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống về hiện tượng nhà thầu trúng thầu liên tiếp với tỷ lệ tiết kiệm biến động mạnh tại Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ, Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TPHCM) cho biết, hệ thống pháp luật hiện hành, cụ thể là Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 57/2024/QH15 và Luật số 90/2025/QH15, đã quy định rất rõ về các hành vi bị cấm trong đấu thầu, bao gồm thông thầu, gian lận và cản trở cạnh tranh.

"Việc một nhà thầu trúng thầu nhiều lần tại một chủ đầu tư về mặt hình thức không vi phạm pháp luật nếu quy trình đấu thầu diễn ra công khai, minh bạch. Tuy nhiên, nếu tỷ lệ tiết kiệm quá thấp ở nhiều gói thầu liên tiếp, hoặc quá cao bất thường ở một số gói khác (như trường hợp giảm 50% tại Gói 27), cơ quan thanh tra, kiểm toán cần vào cuộc để xem xét quy trình lập, thẩm định giá gói thầu. Điều 10 của Luật Đấu thầu cũng quy định rõ trách nhiệm của Chủ đầu tư trong việc đảm bảo hiệu quả kinh tế và giải trình về các kết quả lựa chọn nhà thầu," Luật sư Hương nhận định.

Đồng quan điểm, Chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang phân tích sâu hơn về khía cạnh kỹ thuật: "Tại Gói thầu số 9, Công ty TNHH Lễ Hân giảm giá tới 25,6% là mức giảm rất sâu. Theo quy định tại Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC hướng dẫn thi hành Luật Đấu thầu, chủ đầu tư có trách nhiệm giám sát chặt chẽ chất lượng vật tư, biện pháp thi công của nhà thầu trúng thầu với giá thấp. Không loại trừ khả năng nhà thầu bỏ giá thấp để trúng thầu bằng mọi giá, rồi sau đó tìm cách cắt giảm hạng mục, sử dụng vật liệu kém chất lượng hoặc yêu cầu phát sinh khối lượng vô lý sau này để bù lỗ."

Chuyên gia Đỗ Phạm Giang cũng nhấn mạnh, đối với trường hợp của Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ, việc rà soát lại công tác lập dự toán là vô cùng cần thiết. "Nếu giá trúng thầu thường xuyên thấp hơn giá gói thầu từ 20-50%, chứng tỏ khâu lập giá kế hoạch đang có vấn đề lớn, gây đọng vốn ảo và làm méo mó bức tranh đấu thầu chung của doanh nghiệp," ông Giang chia sẻ.

Để hoạt động đấu thầu thực sự là sân chơi công bằng, minh bạch và hiệu quả, thiết nghĩ Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ cần nâng cao hơn nữa trách nhiệm giải trình, tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần tăng cường giám sát các gói thầu có dấu hiệu bất thường về giá và tần suất trúng thầu của các "nhà thầu quen" như Công ty TNHH Lễ Hân, nhằm ngăn chặn nguy cơ thất thoát vốn và đảm bảo chất lượng công trình năng lượng quan trọng này.