Quan sát của Báo Tri thức và Cuộc sống cho thấy, tính cạnh tranh trong hoạt động đấu thầu tại Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ có những diễn biến trái chiều và nhiều điểm "gợn" cần làm rõ.

Tại Gói thầu số 9 (năm 2025), như đã phân tích, Công ty TNHH Lễ Hân trúng thầu với mức tiết kiệm lên tới 25,6%. Tại đây, đối thủ là Công ty TNHH Phúc Đại Khang bị loại ngay từ bước đánh giá E-HSDT do không đáp ứng yêu cầu. Việc loại đối thủ từ "vòng gửi xe" giúp Lễ Hân rộng đường về đích, nhưng mức giảm giá sâu cho thấy nhà thầu này cũng phải rất dè chừng các đối thủ tiềm tàng khác.

Tuy nhiên, nhìn lại các gói thầu trước đó, kịch bản lại không "khốc liệt" về giá như vậy. Tại nhiều gói thầu, tỷ lệ tiết kiệm ngân sách rất thấp. Ví dụ, tại Gói thầu số 52 năm 2024, Công ty TNHH Lễ Hân trúng thầu với giá 95.008.675 đồng. Hay tại Gói thầu 41 năm 2024, giá trúng thầu là 407.317.757 đồng. Ở các gói thầu này, giá trúng thầu thường sát với giá gói thầu, mức tiết kiệm không đáng kể.

Điều đáng nói nhất là sự bất thường về giá dự toán được thể hiện qua Gói thầu số 27 năm 2025. Tại gói thầu này, Công ty TNHH Lễ Hân tham gia và thất bại. Đơn vị chiến thắng là Công ty TNHH Xây dựng Nam Kiến Thành đã trúng thầu với giá hơn 353 triệu đồng, trong khi giá gói thầu được duyệt là hơn 744 triệu đồng. Tức là tỷ lệ giảm giá lên tới hơn 50%.

Sự chênh lệch quá lớn về tỷ lệ tiết kiệm giữa các gói thầu (từ mức rất thấp ở các gói chỉ định hoặc đấu thầuít cạnh tranh, đến mức rất cao 25-50% ở các gói có đối thủ lạ) tại cùng một chủ đầu tư cho thấy công tác lập dự toán tại Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ có thể đang tồn tại vấn đề.

Nếu dự toán được lập sát với thị trường và định mức, sẽ khó có chuyện nhà thầu giảm giá tới 25% hay 50% mà vẫn có lãi để thi công đảm bảo chất lượng. Ngược lại, nếu dự toán bị "thổi phồng" quá cao so với thực tế, ngân sách nhà nước (hoặc vốn doanh nghiệp nhà nước) sẽ bị thất thoát nghiêm trọng nếu không có sự cạnh tranh gay gắt về giá để đưa giá trị về đúng thực tế.

Với Công ty TNHH Lễ Hân, việc trúng thầu giá thấp tại Gói thầu số 9 là một tín hiệu tiết kiệm ngân sách, nhưng cũng đồng thời là áp lực lớn trong việc chứng minh chất lượng công trình khi hoàn thiện. Liệu việc giảm giá sâu này đến từ năng lực quản trị tốt, hay là hệ quả của một dự toán ban đầu thiếu chính xác?

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin./.

[Kỳ 5:] Để hoạt động đấu thầu hiệu quả hơn tại Thủy điện Sông Ba Hạ: Góc nhìn từ chuyên gia