Bộ Quốc phòng Ấn Độ vừa ra quyết định đình chỉ các cuộc đàm phán mua 6 máy bay tuần tra chống ngầm Boeing P-8I Poseidon. Lý do chính là việc Mỹ áp dụng mức thuế 25% lên hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ, khiến chi phí mua sắm máy bay tăng hơn 50%. Đây là một tác động trực tiếp từ các chính sách thương mại cứng rắn mà chính quyền Tổng thống Donald Trump khởi xướng.
Lệnh áp thuế này được Mỹ thực hiện từ ngày 6/8/2025, nhằm gây sức ép buộc Ấn Độ cắt giảm nhập khẩu dầu từ Nga cũng như giảm các hoạt động mua sắm quốc phòng liên quan đến Nga. Trong bối cảnh quan hệ giữa Washington và Delhi ngày càng căng thẳng, quyết định tạm dừng hợp đồng mua máy bay P-8I có thể xem là bước đi phản ứng của Ấn Độ trước áp lực từ phía Mỹ.
Hợp đồng mua sáu máy bay P-8I Poseidon với giá trị ban đầu 2,42 tỷ USD đã được Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng Mỹ phê duyệt vào năm 2021. Tuy nhiên, do tác động của lạm phát mạnh và mức thuế mới, chi phí của hợp đồng đã tăng gần 50%, lên tới khoảng 3,6 tỷ USD, khiến chính phủ Ấn Độ phải cân nhắc lại.
Trước đó, Hải quân Ấn Độ đã vận hành tổng cộng 12 chiếc P-8I, đây là tài sản quân sự có giá trị cao nhất mà nước này từng mua từ Mỹ. Các máy bay này đóng vai trò quan trọng trong việc tuần tra biển và tác chiến chống ngầm, đặc biệt trong bối cảnh khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương ngày càng trở nên chiến lược và có nhiều biến động.
Đáng chú ý, Ấn Độ từng ký hợp đồng mua tám chiếc P-8I vào năm 2009, với tổng giá trị 2,2 tỷ USD. Đến năm 2016, nước này tiếp tục đặt mua thêm bốn chiếc nữa với giá 1 tỷ USD. Những máy bay này thay thế dòng Tu-142M của Liên Xô, từng phục vụ trong lực lượng Không quân Hải quân Ấn Độ từ năm 1988 đến năm 2017.
Tuy nhiên, việc mua sắm quốc phòng từ Mỹ vẫn còn nhiều hạn chế. Một trong những nguyên nhân chính là Mỹ bị xem là nhà cung cấp thiếu uy tín, đồng thời áp đặt các điều kiện kiểm soát chặt chẽ về cách sử dụng thiết bị quân sự. Điều này đã khiến Ấn Độ chưa thực sự cân nhắc nghiêm túc việc mua máy bay chiến đấu F-35 thế hệ thứ năm từ Mỹ.
Thay vào đó, Ấn Độ có xu hướng lựa chọn máy bay chiến đấu Su-57 của Nga, vốn được Bộ Quốc phòng Nga cho phép tiếp cận toàn bộ mã nguồn kỹ thuật nhạy cảm. Mức độ tự chủ và tin tưởng mà Ấn Độ và Nga dành cho nhau thể hiện sự khác biệt rõ rệt so với quan hệ giữa Ấn Độ và Mỹ.
Trong khi đó, Nga dù từng cung cấp các máy bay tác chiến chống ngầm tầm xa tiên tiến cho Ấn Độ thời Liên Xô, tuy nhiên hiện nước này vẫn chưa có một dòng máy bay nào tương đương với khả năng P-8I. Điều này buộc Hải quân Ấn Độ phải tăng cường vận hành và nâng cao tỷ lệ khả dụng của các máy bay P-8I hiện có để bù đắp cho sự thiếu hụt về số lượng.
Bên cạnh đó, khả năng phát triển chung một giải pháp thay thế cho P-8I với Nga vẫn còn mở, nhưng không dễ dàng và đòi hỏi thời gian dài cũng như nguồn lực lớn. Việc không ký được hợp đồng mới với Boeing có thể trở thành trở ngại lớn đối với ngành công nghiệp hàng không Mỹ.
Ngoài ra, việc phá vỡ mối quan hệ quốc phòng và chiến lược giữa Mỹ và Ấn Độ còn có thể phản tác dụng, trở thành chướng ngại nghiêm trọng với chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ, vốn xem Ấn Độ là đối tác chủ chốt trong việc kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc.
Trước bối cảnh căng thẳng leo thang với Mỹ, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã công bố kế hoạch thực hiện chuyến thăm Trung Quốc lần đầu tiên sau bảy năm. Việc tăng cường quan hệ với nước láng giềng khổng lồ có thể gây bất lợi lớn cho lợi ích của Mỹ và các đồng minh phương Tây tại khu vực.
Tóm lại, động thái tạm dừng mua máy bay P-8I của Ấn Độ không chỉ phản ánh những tác động trực tiếp từ chính sách thuế của Mỹ, mà còn thể hiện chiến lược đa dạng hóa đối tác quốc phòng và kinh tế của Ấn Độ, trong bối cảnh địa chính trị ngày càng phức tạp và cạnh tranh gay gắt tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
