Gia Cát Lượng là một trong những quân sư nổi tiếng nhất thời Tam Quốc với nhiều kế sách hay giúp Lưu Bị tranh đoạt thiên hạ với các thế lực cát cứ khác.
Người đời không chỉ quan tâm nhiều đến khả năng túc trí đa mưu, liệu sự như thần của Gia Cát Lượng mà còn dành nhiều sự quan tâm, tò mò về người bạn đời của ông.
Trong sách "Tương Dương ký" có ghi chép về người vợ của Gia Cát Lượng và dung mạo của bà.
"Ở miền Nhữ Năm có một danh sĩ là Hoàng Thừa Ngạn, tính tình thanh cao, khoát đoạt và thành thực", trích sách "Tương Dương ký".
Hoàng Thừa Ngạn nói với Gia Cát Lượng rằng: "Nghe anh kén vợ, tôi có đứa con gái xấu xí, đầu vàng, da đen, nhưng tài năng có thể phối hợp với anh được. Lượng bằng lòng tức thì Ngạn đem con gái đến cho".
Chính vì vậy, người đời truyền tai nhau rằng, Hoàng Nguyệt Anh - người phụ nữ mà Gia Cát Lượng lấy về làm vợ có dung mạo vô cùng xấu xí, thậm chí bị xem là ''ma chê quỷ hờn".
Tuy có dung mạo xấu xí nhưng Hoàng Nguyệt Anh lại là người con gái dịu dàng, nết na, thông minh và có học vấn.
Bởi lẽ, các chuyên gia, nhà nghiên cứu lịch sử đều đồng ý rằng, Hoàng Nguyệt Anh là người phụ nữ tài hoa, xuất chúng hiếm gặp khi am hiểu thiên văn, địa lý, bát quái ngũ hành, kì môn độn giáp, binh pháp... Chính những điều này đã khiến trái tim của Gia Cát Lượng rung động và muốn cưới bà về làm vợ.
Đến nay, giới nghiên cứu vẫn chưa thể khẳng định chắc chắn Hoàng Nguyệt Anh có thực sự xấu xí như trong sách "Tương Dương ký" hay không.
Thế nhưng, mọi người đều có chung quan điểm rằng, vợ của Gia Cát Lượng đã giúp ông chăm lo việc nhà và luôn ở phía sau âm thầm ủng hộ ông toàn tâm toàn ý phò tá Lưu Bị. Thành công của Gia Cát Lượng không thể không nhắc đến công lao của người vợ Hoàng Nguyệt Anh.
