Hội nghị đã diễn ra từ ngày 15/6-7/7 với sự tham gia của đại diện gần 130 nước thành viên Liên hợp quốc và 33 tổ chức phi chính phủ quốc tế.

Đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị gồm đại diện các Bộ Ngoại giao, Quốc phòng, Khoa học và Công nghệ do Đại sứ Nguyễn Phương Nga, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại Liên hợp quốc, làm trưởng đoàn.

Việc đạt được Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân có ý nghĩa lịch sử to lớn. Đây là lần đầu tiên có một điều ước quốc tế quy định cấm một cách toàn diện việc phát triển, thử, chế tạo, sản xuất, chiếm hữu, tàng trữ, chuyển giao, kiểm soát, sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân.

Bên cạnh đó, khi tham gia Hiệp ước, các quốc gia cũng sẽ phải cam kết không cho các quốc gia đồn trú, lắp đặt hoặc triển khai vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ và tại các khu vực trong phạm vi tài phán và kiểm soát của mình.

Trả lời phỏng vấn phóng viên sau khi Hiệp ước được ký kết, Đại sứ Nguyễn Phương Nga, Trưởng phái đoàn thường trực của Việt Nam tại Liên hợp quốc cho biết việc đạt được Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân có ý nghĩa lịch sử, đạo lý và pháp lý hết sức to lớn, gửi đi một thông điệp chính trị rất quan trọng về quyết tâm và nguyện vọng tha thiết của nhân dân thế giới xóa bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân, tiến tới một thế giới không có vũ khí hạt nhân.

Trước hết, đây là thành tựu to lớn của cuộc đấu tranh không mệt mỏi của các nước không có vũ khí hạt nhân trong suốt 70 năm qua. Kết quả là lần đầu tiên đã có một điều ước quốc tế quy định cấm một cách toàn diện việc phát triển, thử, chế tạo, sản xuất, chiếm hữu, tàng trữ, chuyển giao, kiểm soát, sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân.

Bên cạnh đó, khi tham gia Hiệp ước, các quốc gia cũng sẽ phải cam kết không cho các quốc gia khác đồn trú, lắp đặt hoặc triển khai vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ và tại các khu vực trong phạm vi tài phán và kiểm soát của mình.

Đặc biệt, Hiệp ước đã quy định trách nhiệm của các nước tiến hành thử và sử dụng vũ khí hạt nhân phải hỗ trợ các nước bị ảnh hưởng trong việc giúp đỡ nạn nhân và khắc phục hậu quả về môi trường.

Hiệp ước cũng có các điều khoản tạo điều kiện cho các nước có vũ khí hạt nhân sau này tham gia, nếu cam kết phá hủy vũ khí hạt nhân.

Về pháp lý, với việc thông qua Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân, đến nay đã có các điều ước quốc tế cấm tất cả 3 loại vũ khí hủy diệt hàng loạt là vũ khí hạt nhân, vũ khí hóa học và vũ khí sinh học. Đây là một bước tiến mới, là cơ sở pháp lý quan trọng góp phần tăng cường các cơ chế giải trừ quân bị và giải trừ vũ khí hạt nhân, tiến tới một thế giới không có vũ khí hạt nhân.

Việt Nam đã chủ động, tích cực tham gia vào quá trình đàm phán, nổi bật là đã phối hợp chặt chẽ với các nước ASEAN và các nước cùng quan điểm đóng góp tích cực và đưa được các nội dung quan trọng vào Hiệp ước như việc cấm đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân và trách nhiệm của các nước thử và sử dụng vũ khí hạt nhân đối với các nước bị ảnh hưởng.

Đại sứ Phương Nga cho biết đoàn Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ cùng các nước có cùng quan điểm thúc đẩy để Hiệp ước có nội dung toàn diện và mạnh mẽ, phản ánh ở mức cao nhất có thể những quan tâm hàng đầu của đa số các nước không có vũ khí hạt nhân.

Nổi bật nhất trong hiệp ước là việc cấm đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân, điều mà cho đến trước thời điểm này luật pháp quốc tế chưa làm được, cũng như việc quy định rõ ràng trách nhiệm của các nước thử và sử dụng vũ khí hạt nhân phải hỗ trợ thích đáng cho các nước bị ảnh hưởng trong việc giúp đỡ nạn nhân và khắc phục hậu quả về môi trường.

Sự đóng góp tích cực, có trách nhiệm của Việt Nam được các nước bè bạn và Chủ tịch Hội nghị đánh giá cao./.