Mấy năm gần đây thường xuyên xuất hiện thông tin từ Nga cho rằng Việt Nam đang xem xét việc mua xe tăng T-90 hiện đại. Tuy nhiên tới nay vẫn chưa có bất kỳ sự xác nhận nào từ Việt Nam về một thương vụ liên quan tới xe tăng chủ lực T-90. Có lẽ vẫn còn nhiều vấn đề khó khăn, mà đặc biệt là đơn giá mỗi chiếc T-90 là khá cao. Theo một số báo cáo, một chiếc T-90A có giá khoảng 4,25 triệu USD, mà phiên bản T-90MS lên tới 4,5 triệu USD.
Trong bối cảnh nền kinh tế nước ta còn nhiều khó khăn thì việc chọn một chiếc xe tăng mới hiện đại cũng cần đi kèm giá cả phải chăng. Hiện tập đoàn Ukrspetsexport vẫn đang chào bán một phiên bản nâng cấp lớn của dòng tăng chủ lực T-64 được định danh là T-64E với những tính năng “khủng”, tương đương với sức mạnh T-90 mà đơn giá một chiếc chỉ là 1,1 triệu USD. Đó thực là cái giá hấp dẫn đối với những quốc gia đang tìm mua xe tăng mới, hiện đại, giá tốt như Việt Nam.
Xe tăng T-64E là dự án độc lập tài chính của nhà máy sửa chữa tăng Malyshev được khởi động từ giữa những năm 2000. Mục tiêu là phát triển phiên bản nâng cấp mạnh cho dòng tăng T-64BV. Ukraine thời điểm này được cho là còn có khoảng 2.200 chiếc T-64 nằm trong kho bảo quản, đó thực sự là nguồn thu lớn với quốc gia đang kiệt quệ về tài chính, và là "món quà trời cho" với những nước muốn mua xe tăng mới.
Xe tăng chủ lực T-64E gần như nâng cấp toàn diện mẫu T-64BV, tập trung cải tiến giáp bảo vệ, hỏa lực, hệ thống điều khiển hỏa lực, động cơ...
Một chiếc T-64E có trọng lượng lên tới 42,7 tấn, dài 9,23m, rộng 3,42m, cao 2,17m. Nguyên mẫu đầu tiên của T-64E hoàn thành năm 2010, chính thức ra mắt năm 2011, nhưng chưa tìm được khách hàng nào. Ảnh: T-64E đặt bên phải một chiếc xe chiến đấu bộ binh cải tiến trên khung gầm T-64.
Về giáp bảo vệ, sau nâng cấp giáp trước của T-64E được đánh giá là có bề dày tương đương 750mm giáp thép đồng nhất RHA. Ngoài ra, xe còn được trang bị giáp phản ứng nổ Duplet thế hệ mới có thể chống đạn súng RPG hay tên lửa chống tăng dùng liều nổ Tandem.
Ngoài ra, xe tăng T-64E còn được trang bị hệ thống phòng vệ chủ động Varta được đánh giá là tương đương Shtora-1 trên T-90. Varta được thiết kế để đối phó với các loại tên lửa chống tăng dẫn đường laser với kiểu lái bán tự động.
Về hỏa lực, T-64E trang bị hệ thống vũ khí rất ấn tượng gồm pháo nòng kép GSh-23L 23mm (với 900 viên đạn) và đại liên 7,62mm đặt trên giá điều khiển vũ khí tự động. Rất ít xe tăng chủ lực trên thế giới trang bị khẩu pháo cỡ 23mm hay là 20-30mm trên tháp pháo như T-64E. Hỏa lực pháo GSh-23L có thể bắn rơi trực thăng, máy bay, UAV, thậm chí bắn thủng giáp xe bọc thép.
Hỏa lực chính của xe tăng T-64E là pháo nòng trơn cỡ 125mm với hệ thống nạp đạn tự động cho tốc độ bắn 6-8 phát/phút, tầm bắn hiệu quả 2,8km với đạn xuyên APFSDS, 2,6km với đạn nổ chống tăng HEAT. Ngoài ra, nó có thể phóng tên lửa chống tăng Kombat đạt tầm bắn đến 5km, xuyên giáp dày 750mm sau gạch ERA. Bộ nạp đạn tự động chứa tới 28 viên bên trong, còn lại 9 viên (tổng cộng mang 37 viên) nằm trong khoang bảo vệ.
T-64E được trang bị động cơ diesel tuabin tăng áp 5TDFE công suất 850 mã lực có thể sử dụng nhiều loại nhiên liệu (gồm diesel, xăng hoặc dầu lửa) cho tốc độ di chuyển đến 65km/h, tầm hoạt động 500km, có thể lội nước sâu 5m (với khí tài hỗ trợ).
Nhìn chung, sức mạnh kỹ thuật của xe tăng T-64E có thể coi là ngang ngửa với T-90 của Nga, vượt trội một số mặt bảo vệ so với T-72B nâng cấp. Trong khi đó, giá cả của T-64E phải chăng hơn, số tiền mua một chiếc T-90 có thể cho phép mua 3-4 chiếc T-64E. Rõ ràng, phương án xe tăng T-64E là một “món quà trời cho”, Việt Nam có lẽ nên quan tâm tới mẫu tăng này.
