Năm 2014, các cuộc biểu tình ở tỉnh Donetsk và Luhansk leo thang thành cuộc nổi dậy vũ trang đã khiến Chính phủ Ukraine phát động phản công chống lại phe ly khai, kéo theo đó là những cuộc xung đột triền miên ở miền Đông Ukraine khiến hàng nghìn người thiệt mạng.

Chỉ đến khi thỏa thuận Minsk, vốn thiết lập tình trạng ngừng bắn trên quy mô lớn ở Donbass, được các nhà lãnh đạo Nga, Ukraine, Đức và Pháp ký kết tại Belarus năm 2015, căng thẳng ở miền Đông Ukraine mới “hạ nhiệt”, mặc dù vẫn có lúc phe ly khai và lực lượng chính phủ Kiev bắn phá lẫn nhau tại những khu vực tranh chấp.

Trong khi hòa bình vẫn chưa được thiết lập thì tình hình ở Donbass bất ngờ nóng trở lại sau vụ ám sát ông Aleksandr Zakharchenko, người đứng đầu Cộng hoà Nhân dân Donetsk tự xưng (DPR), cuối tuần trước.

Theo đó, ngày 31/8 vừa qua, lãnh đạo Donetsk Alexander Zakharchenko, 42 tuổi, đã thiệt mạng trong một vụ nổ tại quán cà phê ở thành phố Donetsk. Vệ sĩ của ông Zakharchenko cũng thiệt mạng trong vụ nổ và có 11 người khác bị thương. Được biết, ông Zakharchenko cũng chính là người đã tham gia cuộc đàm phán ký kết thỏa thuận hòa bình Minsk năm 2015.

Ngay lập tức, Nga đã lên án vụ sát hại chính trị gia Donetsk và cho rằng vụ việc này có thể gây nguy hiểm cho tiến trình hòa bình ở miền Đông Ukraine. Thậm chí, Moscow cho rằng Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) có thể đứng đằng sau vụ sát hại ông Zakharchenko.

Về phần mình, Ukraine đã lên tiếng bác bỏ liên quan trong vụ án và cho rằng đây có thể là kết quả của một cuộc đấu đá nội bộ.

Theo The Drive, cái chết của ông Zakharchenko có thể làm gia tăng căng thẳng giữa chính quyền Kiev và phe ly khai ở miền Đông Ukraine. Một quan chức cấp cao DPR gọi vụ ám sát này là hành động khủng bố của Ukraine và tuyên bố sẽ trả thù.

Dù chưa thể xác định được hung thủ nhưng có một điều chắc chắn rằng vụ ám sát ông Zakharchenko sẽ khiến viễn cảnh hòa bình ở miền Đông Ukraine trở nên mờ mịt hơn.

Cái chết của ông Zakharchenko cũng như nhiều nhân vật quân sự cấp cao khác của nhà nước cộng hòa tự xưng Donetsk, cho thấy chúng có liên quan đến một kế hoạch đẩy miền Đông Ukraine vào một vòng xoáy xung đột mới và âm mưu này ít nhiều có sự can thiệp từ bên ngoài chứ không riêng gì Kiev.

Trên thực tế có thể thấy, khu vực miền Đông Ukraine bắt đầu nóng trở lại từ cuối năm 2017 với một loạt các cuộc giao tranh và tố cáo vi phạm thỏa thuận Minsk từ cả hai bên, trong khi đó thỏa thuận đình chiến này tỏ ra không mấy hiệu quả bất chấp các nỗ lực khôi phục lại tiến trình hòa bình này kể từ tháng 4/2018 đến nay của Đức và Pháp.

Thậm chí, vào tháng 7/2018 vừa qua, Bộ Nội vụ Ukraine đã đề xuất bắt đầu lấy lại khu vực Donbass bằng cách chiếm Gorodka và khu vực Novoazovsky do Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng kiểm soát. Thậm chí, cố vấn Bộ trưởng Bộ Nội vụ Ivan Varchenko cho rằng để làm điều này sẽ cần huy động 3.000 binh sĩ.

Chưa kể đến việc đặc phái viên của Mỹ về vấn đề Ukraine, Kurt Volker, ngày 31/8 thông báo Washington sẽ cung cấp thêm vũ khí sát thương cho chính quyền Ukraine, bất chấp sự phản đối của Moscow.

Nga cho rằng việc Mỹ cung cấp vũ khí sát thương cho Ukraine sẽ khiêu khích sự hung hăng của những người theo chủ nghĩa dân tộc ở Ukraine vốn đang tìm cách phát động một cuộc chiến đổ máu mới tại khu vực miền Đông nước này.