Vén màn bí mật phát minh đo động đất gần 2.000 tuổi

30/07/2025 18:51

Cách đây khoảng 2.000 năm, nhà phát minh thời nhà Hán đã sáng chế thiết bị quan sát hướng và chấn động của mặt đất. Thiết bị có tên "Hậu Phong Địa Động Dịch".

Tâm Anh (theo History, Amusingplanet)

@{ WContent wContent = wContents.get(0); }

@components.block.ContentTitle(wContent)

Một sáng chế nổi tiếng lịch sử nhân loại có tên "Hậu Phong Địa Động Dịch". Đây là thiết bị quan sát hướng và chấn động của mặt đất. Phát minh này do nhà sáng chế Trương Hành sống vào thời nhà Hán tạo ra. Ảnh: ETP.

"Hậu Phong Địa Động Dịch" được Trương Hành thiết kế giống một chiếc bình đồng lớn. Thiết bị có chiều cao khoảng 1m, đường kính 1,8m và xung quanh trang trí 8 đầu rồng. Ảnh: creation.com.

Những chiếc đầu rồng này hướng về 8 phương khác nhau, đại diện cho các hướng: bắc, đông bắc, đông, đông nam, nam, tây nam, tây và tây bắc. Mỗi đầu rồng cúi xuống một con cóc đang há miệng. Ảnh: Encyclopaedia Britannica.

Bên trong "Hậu Phong Địa Động Dịch" có một cơ cấu giống như con lắc hoặc quả cầu kim loại có trọng lượng được kết nối với một trụ hoặc thanh trung tâm. Ảnh: Science & Society Picture Library via Endgadget.

Khi xảy ra động đất, con lắc sẽ phát hiện những rung động hoặc sóng xung kích tinh vi. Khi ấy, một trong những đầu rồng sẽ thả một quả cầu kim loại vào miệng con cóc tương ứng bên dưới. Ảnh: Science & Society Picture Library via Endgadget.

Nhờ vậy, người ta có thể phát hiện ra hướng xảy ra động đất, ngay cả khi các cơn địa chấn không được cảm nhận tại địa phương. Ảnh: Beijing Times/IC.

Theo một số ghi chép cổ, "Hậu Phong Địa Động Dịch" từng ghi nhận một trận động đất xảy ra tại tỉnh Cam Túc, cách kinh thành Lạc Dương hơn 600 km. Ảnh: seismoscope.allshookup.org.

Vào thời điểm đó, động đất không chỉ là một hiện tượng thiên nhiên mà còn được xem là điềm báo xấu, bao gồm quyền lực của hoàng đế bị suy giảm. Ảnh: SSPL/Getty Images.

Do đó, triều đình coi trọng việc phát hiện sớm động đất để từ đó có giải pháp ứng phó thảm họa thiên nhiên cũng như bảo đảm quyền uy của hoàng đế. Ảnh: wikimedia commons.