Ukraine ký thỏa thuận khoáng sản với Mỹ vào tháng trước, mở đường cho các công ty Mỹ khai thác tài nguyên trong lãnh thổ quốc gia. Ảnh: Pierre Crom / Getty Images.
Hơn một tháng sau khi Ukraine ký thỏa thuận mang tính bước ngoặt trao cho Mỹ quyền tham gia khai thác khoáng sản, chính phủ Kiev vừa phê duyệt bước đi đầu tiên để mở cửa một trong những mỏ lithium lớn nhất nước này cho các nhà đầu tư tư nhân, tờ New York Times dẫn lời hai quan chức Ukraine cho biết.
Hôm 16/6, Ukraine đồng ý bắt đầu khởi động quá trình đấu thầu khai thác mỏ lithium Dobra, nằm ở miền trung nước này. Đây sẽ là dự án đầu tiên được triển khai theo thỏa thuận hợp tác khoáng sản Mỹ - Ukraine mà Tổng thống Volodymyr Zelensky ký ngày 12/5.
Mỏ quặng lithium Dobra nằm tại huyện Novoukrainskyi, vùng Kirovohrad, cách thủ đô Kiev khoảng 300 km về phía đông nam. Lithium – còn được gọi là “vàng trắng” – là nguyên liệu quan trọng cho sản xuất pin, đặc biệt trong lĩnh vực xe điện, và ngày càng có giá trị chiến lược trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng toàn cầu.
Thỏa thuận được thiết kế nhằm tăng cường quan hệ kinh tế song phương, hỗ trợ tái thiết Ukraine và định vị nước này trở thành nguồn cung cấp khoáng sản chiến lược cho Mỹ. Theo nội dung thỏa thuận, một nửa doanh thu từ khai thác khoáng sản sẽ được chuyển vào quỹ đầu tư chung Mỹ - Ukraine. Phần lợi nhuận của Ukraine sẽ được tái đầu tư vào nền kinh tế trong nước, trong khi phía Mỹ sẽ thu lợi như một hình thức hoàn trả hỗ trợ tài chính, theo cách lý giải của Tổng thống Donald Trump.
Trong số các ứng viên tiềm năng tham gia đấu thầu mỏ Dobra có liên danh bao gồm TechMet – công ty đầu tư vào năng lượng do chính phủ Mỹ sở hữu một phần – và tỷ phú Ronald S. Lauder, người được cho là đồng minh thân cận của ông Trump. Nhóm này từ lâu đã quan tâm tới mỏ Dobra và từng vận động Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky “bật đèn xanh” cho dự án từ năm ngoái.
Giám đốc điều hành TechMet, ông Brian Menell, cho biết các nhà đầu tư đang thúc đẩy mô hình hợp đồng phân chia sản phẩm (production-sharing agreement), nhằm mang lại sự ổn định lâu dài và ưu đãi về thuế. Bước đi ngày 16/6 nhằm mở cửa mỏ Dobra cũng dựa trên mô hình này.
