Ngày 11/8/2025, trang phân tích quân sự The War Zone đưa tin, Nga đang nâng cấp UAV Shahed-136 với khả năng rải mìn chống tăng PTM-3, nhắm vào phương tiện Ukraine sâu sau chiến tuyến. Chiến thuật này giống cách Ukraine dùng UAV đa cánh quạt thả bom, nhưng Shahed vượt trội nhờ tầm bay trên 1.000 km và thời gian hoạt động dài, mang lại ưu thế đáng kể.
Một video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy Shahed-136 dạng UAV cánh tam giác, thả mìn PTM-3 từ các hộp chứa gắn dưới thân. Mỗi hộp chứa một quả mìn được kích hoạt bằng thuốc nổ nhỏ. Cảnh quay ghi lại ít nhất hai phương tiện của Ukraine bị trúng mìn, cho thấy mức độ chính xác và hiệu quả tiềm năng của phương thức này.
Kênh Telegram quân sự NGP-Razvedka của Nga, nơi đăng tải video, tuyên bố “Geranium” (tên gọi của Shahed tại Nga) đang thực hiện rải mìn trên các tuyến hậu cần của Ukraine, biến hệ thống vận tải của đối phương thành “ác mộng”. Họ khẳng định sẽ tinh chỉnh hệ thống dẫn đường, mở rộng quy mô và phạm vi tác chiến.
Cảnh sát Quốc gia Ukraine (NPU) tuần trước thông báo phát hiện Shahed mang mìn PTM-3 sau khi bắn hạ một chiếc ở vùng Sumy. Theo NPU, PTM-3 có kích thước nhỏ gọn, vỏ nhựa, sử dụng ngòi nổ từ tính, kích hoạt khi phương tiện tiến gần hoặc chạy qua. Loại mìn này có thể được rải trên đường, đồng ruộng và nhiều địa hình khác.
NPU đã công bố hình ảnh hệ thống rải mìn thu hồi từ xác UAV và kêu gọi người dân nâng cao cảnh giác, đặc biệt là những người vận hành máy móc nông nghiệp hoặc di chuyển ở khu vực tầm nhìn hạn chế. Họ nhấn mạnh rằng bất kỳ quả mìn hoặc UAV chưa phát nổ nào cũng có thể chứa bẫy nổ hoặc cảm biến kích hoạt và cần báo ngay cho cơ quan chức năng.
Theo Quân đội Mỹ, PTM-3 là mìn chống tăng thời Liên Xô, có thể triển khai bằng tay, xe cơ giới, pháo binh hoặc trực thăng. Sau khi rải, mìn tự kích hoạt sau khoảng 60 giây. Cơ chế ngòi nổ từ tính giúp phát hiện và kích hoạt khi có xe bọc thép đi qua. Ngoài ra, mìn còn tích hợp thiết bị chống va chạm, nhạy với rung động và chuyển động, gây khó khăn cho việc gỡ bỏ.
Shahed-136 là UAV cảm tử do Iran thiết kế, được Nga sử dụng từ tháng 9/2022. Loại UAV này đã liên tục được nâng cấp, bao gồm cải thiện động cơ, trang bị đầu đạn đa dạng và áp dụng chiến thuật mới để vượt qua hệ thống phòng không Ukraine. Hiện Nga sản xuất khoảng 2.000 chiếc mỗi tháng và dự kiến tăng lên gần 6.000 chiếc, cho thấy quy mô sử dụng sẽ còn mở rộng.
Chưa rõ mức độ phổ biến của chiến thuật này. Một phương án là điều khiển thủ công từ khoảng cách gần để rải mìn chính xác dọc tuyến đường mục tiêu. Tuy nhiên, phương án này giới hạn tầm hoạt động do cần liên kết thông tin liên tục. Phương án khác là lập trình sẵn lộ trình tự động, cho phép UAV rải mìn sâu hàng trăm km vào lãnh thổ Ukraine.
Nếu được lập trình tự động, Shahed có thể rải mìn tại các khu vực vốn không bị nghi ngờ là có mìn, gây nguy hiểm bất ngờ cho cả quân và dân. Điều này sẽ mở rộng vùng rủi ro, buộc Ukraine phải phân tán nguồn lực rà phá mìn và làm chậm nhịp độ hậu cần chiến trường.
Các cảnh quay mới có thể là thử nghiệm chiến đấu ban đầu. Nếu UAV không quay về lãnh thổ Nga, dữ liệu có thể được truyền về qua mạng di động, tuy nhiên điều này tiềm ẩn rủi ro bị chặn hoặc gây lộ vị trí điều khiển. Đây là một yếu tố kỹ thuật Nga cần khắc phục để triển khai chiến thuật ở tầm xa.
Theo nguồn tin từ Ukraine, Nga cũng sử dụng UAV Lancet mang mìn PTM-3 thay cho đầu đạn KZ-6 tiêu chuẩn, tăng sức công phá từ 3 kg lên 4,9 kg. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng Nga vẫn kém Ukraine về số lượng UAV hạng nặng có khả năng thả mìn chính xác trên diện rộng.
Với năng lực sản xuất UAV Shahed khổng lồ và nguồn dự trữ PTM-3 dồi dào, Nga hoàn toàn có thể biến chiến thuật này thành mối đe dọa thường trực đối với mạng lưới hậu cần Ukraine. Nếu được triển khai quy mô lớn, mìn rải từ UAV có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trong lãnh thổ Ukraine, gia tăng áp lực chiến thuật, cản trở vận tải và đe dọa an toàn dân thường.
