6 ngành có điểm chuẩn 30/30
Năm 2024, cả nước không có ngành học nào đạt điểm chuẩn 30/30 nhưng năm nay có 6 ngành ở 4 cơ sở giáo dục đại học (ĐH) có mức điểm chuẩn này. Đó là 2 ngành sư phạm tiếng Trung và sư phạm tiếng Anh của Trường ĐH Ngoại ngữ (ĐH Quốc gia Hà Nội).
Hai ngành này cũng có điểm chuẩn tuyệt đối tại Trường ĐH Sư phạm (ĐH Huế). Ngành quan hệ quốc tế, Học viện Khoa học Quân sự và ngành y khoa, Học viện Quân y dành cho nữ năm nay cũng có điểm chuẩn 30/30.
Ghi nhận cho thấy, trong những năm qua, điểm chuẩn của Trường ĐH Ngoại ngữ chưa từng đạt mức tuyệt đối. Lí giải về “hiện tượng” điểm chuẩn 2 ngành sư phạm tiếng Anh và sư phạm tiếng Trung năm nay, PGS.TS Hà Lê Kim Anh, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Ngoại ngữ cho hay, trường có 5 phương thức xét tuyển. Những thí sinh có chứng chỉ mgoại ngữ được quy đổi. Hầu hết thí sinh đăng kí vào 2 ngành sư phạm này đều là học sinh giỏi, kết quả thi cao, có chứng chỉ ngoại ngữ quy đổi đạt 10/10 điểm.
Ngoài ra, nhà trường có quy định học sinh đạt giải học sinh giỏi cấp tỉnh, thành phố, giải kì thi Olympic THPT của ĐH Quốc gia Hà Nội, chứng chỉ SAT, A-level được cộng điểm không vượt quá 10% tổng điểm (tối đa được cộng 3/30 điểm).
Những năm trước, Trường ĐH Ngoại ngữ áp dụng thang điểm 40/40 với môn ngoại ngữ nhân hệ số 2, điểm chuẩn của 2 ngành sư phạm trên luôn ở tốp cao nhất, 38.5/40 hoặc 39/40. Năm nay có thêm điểm cộng nên điểm chuẩn đạt tuyệt đối 30/30.
Từ lí giải của nhà trường, có thể thấy, với những thí sinh có chứng chỉ ngoại ngữ được quy đổi thành 10/10 điểm, có thêm 3 điểm từ các giải thưởng theo quy định, có điểm cộng khu vực và đối tượng ưu tiên tối đa là 2,75 điểm thì 2 môn còn lại trong tổ hợp xét tuyển của nhà trường, thí sinh chỉ cần đạt 14,25 điểm là trúng tuyển.
Nhưng với những thí sinh chỉ có điểm thi tốt nghiệp THPT, không có thêm các loại “phao cứu sinh” khác, dù thủ khoa tổ hợp D01 năm nay (29/30 điểm) cũng không trúng tuyển nếu đăng kí vào Trường ĐH Ngoại ngữ.
Tại Học viện Quân y hay Học viện Khoa học Kĩ thuật Quân sự, chỉ tiêu tuyển sinh dành cho nữ rất ít. Ví dụ, Học viện Quân y ngành Y khoa có 2 chỉ tiêu, Học viện Khoa học Quân sự có 4 chỉ tiêu.
Ít chỉ tiêu, có thí sinh được tuyển thẳng theo quy chế, thí sinh được cộng điểm khuyến khích là những nguyên nhân dẫn đến 2 ngành của 2 trường quân sự có điểm chuẩn dâng lên đến mức tuyệt đối.
Ðiểm chuẩn “lạ”
Trong các trường đào tạo về khối ngành kinh tế, Trường ĐH Ngoại Thương luôn thuộc top có điểm chuẩn cao trong cả nước. Nhưng điểm chuẩn năm nay của nhà trường có thể nói là “lạ” nhất từ trước đến nay.
Ở phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT, mức cao nhất khối ngành kinh doanh (tổ hợp gốc A00) tăng nhẹ so với năm ngoái. Điểm chuẩn cao nhất là chương trình tiên tiến kinh tế đối ngoại, 28,5/30, năm trước là 28,1/30 điểm.
Năm 2024, Trường ĐH Ngoại Thương có 12 ngành/chương trình có điểm chuẩn từ 28/30 điểm trở lên, nhưng năm nay chỉ có 2 ngành. Năm trước, mức điểm thấp nhất ở cơ sở Hà Nội và TPHCM là 27,2/30 điểm thì năm nay có 6 mã ngành của trường có điểm chuẩn từ 27 trở lên.
Các chương trình còn lại về cơ bản có ngưỡng điểm trúng tuyển tập trung vào khoảng từ 25 đến 27 điểm. Đặc biệt, có ngành chỉ mức 24 điểm tổ hợp A00 và 23 điểm tổ hợp D01 (ngành kinh tế chính trị). Đây là điều chưa từng có ở bảng điểm chuẩn của Trường ĐH Ngoại Thương giai đoạn 2019 - 2024. Có thể thấy, điểm chuẩn của Trường ĐH Ngoại Thương năm nay thấp hơn nhiều so với những năm trước.
Nhà trường cho biết, Hội đồng tuyển sinh thực hiện xây dựng quy đổi điểm dựa trên tỉ lệ phần trăm nhóm thí sinh đạt ngưỡng điểm cao nhất ở mỗi phương thức và chia theo các tốp: 1%, 1 - 3%, 3 - 5%, 5 - 7%, 7 - 10%. Kết quả xét tuyển cho thấy được sự đồng đều của các phương thức ở chất lượng đầu vào.
Bên cạnh đó, trường không thực hiện cộng điểm cho chứng chỉ IELTS cũng như áp dụng mức điểm quy đổi thấp, với mức điểm IELTS 6.5 chỉ được quy đổi tương đương 8.5 và để đạt điểm 10 thí sinh phải có điểm IELTS từ 8.0 trở lên.
Việc bỏ phương thức xét tuyển học bạ, giảm điểm cộng “phao cứu sinh” đã giúp điểm chuẩn một số trường ĐH về đúng bản chất tuyển sinh gần với năng lực thật của thí sinh dù điểm chuẩn có lạ.
Điểm chuẩn của Học viện Ngoại giao cũng khá “lạ” trong thời gian gần đây. Phương thức xét kết quả thi tốt nghiệp THPT, điểm chuẩn cao nhất là 26,09/30 điểm với ngành Trung Quốc học.
Trong khi năm trước điểm chuẩn ở phương thức này cao nhất là 29,2/30 điểm, tổ hợp C00 (Văn, Sử, Địa), cũng ngành Trung Quốc học, cao hơn 3,14 điểm. Mức điểm thấp nhất của năm 2024 là 25,37/30 điểm, năm nay là 24,17/30 điểm.
Theo lí giải của Học viện, năm nay, không cộng điểm trường chuyên; điểm cộng ưu tiên cho học sinh giỏi đạt giải và quy đổi chứng chỉ IELTS thấp. Đặc biệt, Học viện bỏ xét tuyển phương thức sử dụng kết quả học bạ. Năm nay chỉ có 2 phương thức là xét kết quả thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển kết hợp chứng chỉ quốc tế.
Bất công cho sinh viên
Điểm chuẩn theo phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT ở nhiều trường ĐH, đặc biệt là các trường phía Nam tiếp tục tăng cao trong năm 2025, chủ yếu do cơ cấu chỉ tiêu phân bổ giữa các phương thức xét tuyển.
Theo PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kĩ thuật TPHCM, dựa trên dữ liệu tuyển sinh năm nay, tình trạng này không chỉ phản ánh sự cạnh tranh khốc liệt mà còn làm lộ rõ những bất công xã hội, địa lí và chất lượng đào tạo, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ hội tiếp cận giáo dục đại học của học sinh trên toàn quốc.
Các trường ĐH phía Nam như ĐH Kinh tế TPHCM, ĐH Công nghệ TPHCM, Trường ĐH Sư phạm Kĩ thuật TPHCM, các trường ĐH thành viên ĐH Quốc gia TPHCM sử dụng các phương thức như xét học bạ, xét tuyển thẳng và xét điểm kì thi đánh giá năng lực của ĐH Quốc gia TPHCM nên chỉ tiêu bị chia nhỏ, dẫn đến tình trạng “cung ít - cầu nhiều” đẩy điểm chuẩn lên cao.
Ông Dũng lấy ví dụ ngành sư phạm tiếng Anh của một số trường ĐH chỉ tiêu phân bổ từ Bộ GD&ĐT rất ít. Sau khi trừ đi số tuyển thẳng (khá nhiều), nhiều phương thức xét tuyển nên chỉ tiêu cho xét kết quả thi tốt nghiệp THPT chỉ còn khoảng 5 - 15. Điều đó giải thích tại sao điểm chuẩn ngành này trên 29/30.
Một nguyên nhân quan trọng nhưng ít được chú ý là cách các trường áp dụng bách phân vị để quy đổi điểm học bạ sang điểm thi THPT. Do lo ngại không tuyển đủ chỉ tiêu, cùng với số lượng lớn thí sinh đăng kí xét học bạ (chiếm 20 - 60% tổng chỉ tiêu ở nhiều trường), các trường đã đưa ra công thức quy đổi với chênh lệch rất nhỏ, thường chỉ 1 - 1,5 điểm.
Ví dụ, điểm học bạ 29/30 điểm (trung bình 9,67/môn) được quy đổi thành 28/30 điểm thi tốt nghiệp THPT. Điều này khiến điểm chuẩn tổng thể bị đẩy lên cao. Công thức quy đổi này thiếu chặt chẽ, không phản ánh chính xác sự khác biệt về độ khó giữa học bạ (dễ bị “làm đẹp” hoặc không đồng đều giữa các trường THPT) và kì thi THPT (được chuẩn hóa toàn quốc).
Hệ quả của việc trên, theo PGS Đỗ Văn Dũng, điểm chuẩn cao bất thường, loại bỏ nhiều thí sinh có tiềm năng. Điểm chuẩn theo điểm thi THPT thường dao động từ 24 - 26 điểm ở nhiều ngành, thậm chí lên 30 điểm ở một số trường tốp, khiến thí sinh học lực khá giỏi nhưng không xuất sắc khó trúng tuyển.
Họ buộc phải chuyển sang các phương thức khác nhưng không phải ai cũng có điều kiện tiếp cận. Học sinh vùng sâu vùng xa bị thiệt thòi nghiêm trọng khi các kì thi riêng được nhiều trường sử dụng kết quả chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn và khu vực đô thị. Học sinh ở vùng khó khăn, nông thôn xa xôi thường không có địa điểm thi gần, phải di chuyển hàng trăm km, tốn kém chi phí và thời gian.
Học sinh vùng sâu vùng xa chủ yếu dựa vào điểm thi THPT nhưng điểm chuẩn nhiều nơi đẩy lên cao do những nguyên nhân trên dẫn đến tình trạng trượt oan.
Để khắc phục, cần mở rộng địa điểm các kì thi riêng trên toàn quốc, siết chặt tiêu chí xét học bạ, điều chỉnh công thức quy đổi bách phân vị hợp lí hơn, và cân bằng chỉ tiêu giữa các phương thức để đảm bảo công bằng xã hội và nâng cao chất lượng giáo dục ĐH.
Phương thức xét học bạ được nhiều trường sử dụng nhưng khó kiểm chứng chất lượng, không phản ánh năng lực thực tế. Kết quả là, sinh viên xét học bạ thường không theo kịp chương trình, gây khó khăn lớn cho giảng viên. Lớp học không đồng đều không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo mà còn tạo bất công cho sinh viên, những em đã cạnh tranh khốc liệt nhưng phải học chung với nhóm đầu vào thấp hơn.
