Quân đội Ukraine (AFU) đã phá hủy trạm radar tiên tiến nhất của Nga trên bờ sông Yenisei ở bán đảo Crimea, thể hiện chiến thuật của Kiev sử dụng các cuộc phản công và phá hoại làm đòn bẩy trong các cuộc đàm phán.
Tổng cục Tình báo thuộc Bộ Quốc phòng Ukraine (GRU) vào ngày 8/8 cho biết, các lực lượng đặc nhiệm của họ đã thực hiện các cuộc tấn công chính xác ở Crimea, phá hủy thành công trạm radar tiên tiến nhất của Nga trên bờ sông Yenisei. Một ngọn lửa bùng cháy dữ dội trên bầu trời đêm Crimea.
Radar này là thành phần cốt lõi của hệ thống phòng không tầm cao S-500 Prometheus tối tân của Nga, có khả năng dẫn đường và đánh chặn tên lửa đạn đạo và vệ tinh quỹ đạo thấp, đồng thời có thể phối hợp với hệ thống S-400 hiện có của Nga.
Hiện chưa thể kiểm chứng thông tin về việc này, nhưng nếu thông tin của Kiev là đúng, thì việc mất hệ thống radar này đã làm suy yếu nghiêm trọng năng lực giám sát trên không của Nga tại Crimea, đặc biệt là khả năng cảnh báo sớm các cuộc tấn công tên lửa của Ukraine.
Có thể thấy đây là một phần trong chiến dịch phản công của Ukraine nhằm vào các mục tiêu của Nga, cho thấy năng lực phản công của Ukraine vẫn còn, rằng những nỗ lực của Nga nhằm phá hủy hoàn toàn tiềm lực chiến tranh của Ukraine vẫn chưa thành công hoàn toàn, và quân đội Nga (RFAF) vẫn còn nhiều điểm yếu.
Mặc dù RFAF về cơ bản đã nắm quyền chủ động trên chiến trường, nhưng họ cũng không thể ngăn chặn hoàn toàn các cuộc phản công và phá hoại của Ukraine. Chiến dịch này không chỉ phơi bày điểm yếu của các thiết bị tiên tiến của Nga trong thực chiến, mà còn chứng minh rằng năng lực tác chiến đặc biệt của Ukraine vẫn có khả năng tấn công sâu.
Trong khi đó, việc Bộ Tổng tham mưu RFAF thay thế một tư lệnh chiến trường Nga vào thời điểm nhạy cảm, có thể báo hiệu một sự thay đổi căn bản trong chiến thuật quân sự của RFAF. Ngay khi các cuộc đàm phán Mỹ-Nga kết thúc, RFAF đang đạt được những tiến triển đáng kể trong cuộc bao vây thành phố Pokrovsk, và các cuộc tấn công trên mọi mặt trận đang diễn ra suôn sẻ.
Tuy nhiên, một tướng chủ chốt của Nga bất ngờ bị thay thế, đó là tướng Lapin, Tư lệnh Cụm quân phía Bắc của RFAF, đã tuyên bố từ chức vì lý do sức khỏe. Tướng Lapin có bề dày kinh nghiệm, nhưng thành tích chỉ huy hàng trăm nghìn quân của ông, bao gồm cả Tập đoàn quân Cận vệ 20 tinh nhuệ, lại còn hạn chế.
Có thể nhận thấy chiến thuật của tướng Lapin khá cứng nhắc, không thích áp dụng chiến thuật linh hoạt. Ông ưa chuộng tấn công trực diện, sử dụng hỏa lực chế áp mạnh mẽ từ pháo binh và bom, sau đó là xung kích bằng xe tăng, giống như chiến thuật của quân đội Liên Xô trong thế chiến hai.
Mặc dù những chiến thuật này có vẻ quả cảm, nhưng chúng tỏ ra thiếu linh hoạt trong điều kiện chiến trường hiện nay, dẫn đến một cái giá đắt cho RFAF. Tướng Lapin cũng để quân đội Ukraine (AFU), phản công chiếm lại một số khu vực trọng yếu, bao gồm Balakleya, Kupyansk, Izyum và Kharkov.
Quan trọng hơn, trong nhiệm kỳ của tướng Lapin, những sai lầm trong phòng thủ của Nga đã tạo điều kiện cho AFU xâm nhập vào tỉnh Kursk và chiếm đóng nơi này trong nhiều tháng. Tướng Lapin chắc chắn không có nhiều thành tích chiến đấu, và việc ông từ chức vì lý do sức khỏe là một tin tốt cho RFAF.
Có thông tin cho rằng, tướng Yevgeny Nikiforov sẽ thay tướng Lapin, trở thành Tư lệnh Cụm Tập đoàn quân phía Bắc. Tướng Yevgeny Nikiforov là một tướng chỉ huy được đánh giá là thông minh, có tính quyết đoán mạnh mẽ và nổi tiếng với sự nhanh nhạy chiến thuật.
Tư lệnh Cụm quân phía Bắc RFAF hiện nay, đã thăng tiến qua các cấp bậc từ trung đội trưởng dù lên lữ đoàn trưởng dù, và sau đó giữ chức tư lệnh sư đoàn bộ binh cơ giới thuộc Tập đoàn quân 35, Quân khu Viễn Đông. Điều này khiến ông trở thành một vị chỉ huy giàu kinh nghiệm.
Là một cựu lính dù, tướng Yevgeny Nikiforov nhấn mạnh tính linh hoạt trong tác chiến. Trong tình hình hiện tại, RFAF dù ở mặt trận phía bắc Ukraine, vẫn đang nắm giữ thế chủ động, làm chủ chiến trường và sở hữu các điều kiện để cơ động linh hoạt, biến đây thành cơ hội tuyệt vời để tối đa hóa lợi thế của mình.
Sự thay đổi chỉ huy này diễn ra trong giai đoạn điều chỉnh chiến thuật quan trọng của RFAF, khi họ dần từ bỏ các cuộc tấn công trực diện tốn kém, để chuyển sang các chiến thuật xâm nhập và tấn công bất ngờ linh hoạt hơn. RFAF hiện thường xuyên sử dụng chiến thuật "xâm nhập toàn diện", ở những khu vực như Pokrovsk.
Chiến thuật này của RFAF là sử dụng các đội trinh sát luồn sâu (thường từ 10-15 người), đột phá sâu sau phòng tuyến của Ukraine, cắt đứt các tuyến tiếp tế và tạo ra hỗn loạn. Chiến thuật này có chi phí thấp và dễ thực hiện, buộc AFU phải phân tán lực lượng để bảo vệ hậu phương, làm suy yếu hệ thống phòng thủ tiền tuyến.
Giữa tình trạng bế tắc về hậu cần, RFAF cuối cùng đã tỉnh ngộ, và việc tấn công các nút giao thông then chốt sẽ trở thành cốt lõi trong chiến thuật của họ. Có lẽ sự thức tỉnh chiến thuật lớn nhất của RFAF là việc nhận ra giá trị chiến lược của hệ thống hậu cần.
Kể từ tháng 7/2025, RFAF đã âm thầm chuyển hướng tập trung sang các đầu mối đường sắt và nhà ga của Ukraine. Chiến lược "tấn công các nút giao thông, phá vỡ các huyết mạch" này đã mang lại hiệu quả đáng kể. Buộc Ukraine buộc phải sử dụng các tuyến đường vận chuyển thay thế, làm tốn thời gian hơn đáng kể và gây ra nhiều tổn thất hơn. Một số lữ đoàn chiến đấu tiền tuyến đã phải đối mặt với tình trạng thiếu đạn.
Chiến trường giống như một ván cờ. Sự thay đổi trong bộ máy chỉ huy và sự phát triển chiến thuật của RFAF, đang âm thầm định hình lại chính cấu trúc chiến tranh. Cán cân thắng bại trong chiến tranh hiện đại, thường nghiêng về phía bên nào giỏi hơn trong việc phá vỡ "cơ chế chuyển hóa chiến tranh" của đối phương.
"Tình trạng thiếu hụt hậu cần" do các cuộc tấn công của Nga vào các đầu mối đường sắt, gây ra mối đe dọa cho AFU còn lớn hơn về mặt chiến lược so với việc phá hủy xe tăng. Khi Cụm quân phía Bắc RFAF, đẩy mạnh các cuộc đột kích xuyên biên giới, hệ thống phòng thủ của Ukraine sẽ phải đối mặt với áp lực chưa từng có từ việc xâm nhập. (nguồn ảnh Military Review, Rvvoenkory, Kyiv Post).
