Hồ sơ thẩm định dự án Luật Quản lý thuế (thay thế) vừa được công bố. Đáng chú ý, Bộ Tài chính đề xuất đổi mới phương thức quản lý thuế phù hợp với đặc thù hoạt động của doanh nghiệp siêu nhỏ, hộ và cá nhân kinh doanh.

Với định hướng từ năm 2026 sẽ không áp dụng phương pháp khoán thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung quy định: hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo phương pháp tính thuế trực tiếp (tỷ lệ % trên doanh thu).

Bổ sung quy định về mức tỷ lệ phần trăm trên doanh thu tính thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với hộ kinh doanh có quy mô doanh thu tương đương doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc nhỏ.

Bổ sung quy định về mức tỷ lệ phần trăm trên thu nhập chịu thuế hoặc trên doanh thu tính thuế để tính thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân kinh doanh có quy mô doanh thu tương đương doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc tương đương doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Nghiên cứu bổ sung quy định cơ quan thuế hỗ trợ tạo lập tờ khai điền sẵn từ ứng dụng hệ thống của cơ quan thuế, gửi tờ khai điền sẵn cho người nộp thuế để kiểm tra xác nhận nghĩa vụ thuế phải nộp.

Bộ Tài chính cũng đề xuất bổ sung quy định về chế độ kế toán và hóa đơn, giao Chính phủ quy định chi tiết theo hướng: Đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên, áp dụng chế độ kế toán đơn giản như các doanh nghiệp vừa và nhỏ theo Thông tư 88/2021 của bộ này.

Các hộ phải áp dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế (đối với hộ kinh doanh bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối chuyển dữ liệu đến cơ quan thuế từ ngày 1/6/2025), hoặc hóa đơn điện tử không có mã của cơ quan thuế.

Đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu chịu thuế giá trị gia tăng (từ 200 triệu đồng/năm đến dưới 1 tỷ đồng/năm), trong năm 2026 sẽ áp dụng một trong các hình thức hóa đơn sau: Hóa đơn điện tử có mã hoặc không có mã của cơ quan thuế (cơ quan thuế hỗ trợ cấp hóa đơn lẻ qua mạng hoặc cung cấp phần mềm miễn phí); Hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền đối với hộ có điều kiện thực hiện; Hóa đơn tính tiền đáp ứng điều kiện của hóa đơn điện tử; Hóa đơn đơn giản hoặc biên nhận bán hàng điện tử được lập qua ứng dụng (app), Zalo, SMS; Hóa đơn có mã QR theo quy định của Chính phủ.

Đồng thời, thực hiện sổ sách để ghi chép doanh thu thực tế phát sinh theo hướng đơn giản nhưng có đủ thông tin để xác định chính xác nghĩa vụ thuế với Nhà nước (Chính phủ, Bộ Tài chính sẽ hướng dẫn cụ thể sổ sách ghi chép và Bộ Tài chính sẽ sửa đổi, bổ sung Thông tư 88 để đơn giản mẫu biểu).

Từ ngày 1/1/2027, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có mức doanh thu hàng năm từ 800 triệu đồng trở lên, khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng phải áp dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.

Từ ngày 1/1/2028, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có ngưỡng doanh thu thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng đến mức doanh thu 800 triệu đồng, khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng phải sử dụng máy tính tiền kết nối cơ quan thuế để khởi tạo hóa đơn.

Theo số liệu quản lý thuế hộ kinh doanh đến hết tháng 12/2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đang được quản lý thuế, trong đó, tổng số hộ kinh doanh ổn định là 2,2 triệu hộ.

Mức thuế khoán bình quân hiện khoảng 672.000-700.000 đồng/tháng/hộ; trong khi mức thuế bình quân theo phương pháp kê khai là khoảng 4,6 triệu đồng/tháng/hộ, tức cao gấp gần 7 lần.

Tổng thu ngân sách nhà nước từ hộ, cá nhân kinh doanh 3 tháng đầu năm 2025 ước đạt 8.695 tỷ đồng, tăng 25,7% so với cùng kỳ năm 2024. Tổng đóng góp của hộ kinh doanh vào ngân sách nhà nước năm 2024 là khoảng 25.953 tỷ đồng.

Do vậy, theo Bộ Tài chính, việc xóa bỏ hình thức thuế khoán và chuyển hộ kinh doanh sang chế độ tự khai, tự nộp theo doanh thu thực tế là cần thiết, nhằm thu đúng, đủ, hạn chế thất thu ngân sách.

“Việc bắt buộc áp dụng hóa đơn điện tử và chế độ kế toán đơn giản sẽ là cú hích mạnh mẽ, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và tạo tiền đề để các hộ kinh doanh làm quen với quản trị tài chính, từng bước phát triển thành doanh nghiệp. Tuy nhiên, chi phí tuân thủ hàng năm của các hộ kinh doanh sẽ tăng lên đáng kể, tạo áp lực tài chính ban đầu”, Bộ Tài chính đánh giá.

Dự kiến, dự án Luật Quản lý thuế (thay thế) sẽ được Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV (tháng 10/2025).

*Tiêu đề và Sapo đã được Vietnamdaily thay đổi