Mới đây, theo thông tin công khai trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Công ty TNHH Thương mại Thiết bị Trường học Bình Thuận Phát đã được công bố trúng gói thầu "Xây dựng (đã bao gồm chi phí di dời hạ tầng và chi phí đảm bảo ATGT trong quá trình thi công)" (mã IB2500425093-00) do UBND phường Tân Bình (TP. Dĩ An, tỉnh Bình Dương, nay thuộc TP HCM) làm chủ đầu tư.

Gói thầu này được lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định thầu rút gọn. Theo Quyết định số 517/QĐ-UBND do ông Nguyễn Thanh Huy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Tân Đông Hiệp ký ngày 24 tháng 9 năm 2025, giá trúng thầu của Công ty TNHH Thương mại Thiết bị Trường học Bình Thuận Phát là 1.559.611.000 đồng, so với giá gói thầu là 1.588.492.763 đồng, đạt tỷ lệ tiết kiệm khoảng 1,82%.

Được biết, Công ty TNHH Thương mại Thiết bị Trường học Bình Thuận Phát (MSDN: 3702391409) có địa chỉ tại số 3/14B, Khu phố Bình Thuận, phường Lái Thiêu, TP HCM, do bà Nguyễn Thị Ngọc Dung làm người đại diện theo pháp luật. Doanh nghiệp này hoạt động trong nhiều lĩnh vực từ xây dựng, sản xuất đến thương mại.

Việc trúng một gói thầu không phải là điều bất thường, tuy nhiên, khi nhìn lại toàn bộ hoạt động đấu thầu của doanh nghiệp này trong năm 2025, nhiều vấn đề đáng chú ý đã được ghi nhận.

Năm 2025 của Công ty Bình Thuận Phát: Tỷ lệ trúng thầu 100% và những con số "biết nói"

Theo dữ liệu tổng hợp, tính đến cuối tháng 9 năm 2025, Công ty TNHH Thương mại Thiết bị Trường học Bình Thuận Phát đã tham gia 5 gói thầu và trúng cả 5, đạt tỷ lệ thành công tuyệt đối 100%. Tổng giá trị trúng thầu của doanh nghiệp này là 4.059.880.157 đồng.

Điểm chung đáng chú ý của cả 5 gói thầu này là đều được thực hiện qua hình thức chỉ định thầu rút gọn, và đều do các chủ đầu tư là Uỷ ban nhân dân cấp phường, xã tại khu vực TP. Dĩ An, TP. Thuận An (tỉnh Bình Dương, nay thuộc TP HCM) mời thầu.

Cụ thể, danh sách các gói thầu Công ty TNHH Thương mại Thiết bị Trường học Bình Thuận Phát đã trúng trong năm 2025 bao gồm:

1. Gói thầu "Thi công xây dựng" do UBND xã An Sơn mời thầu, trúng với giá 725.616.000 đồng (ngày phê duyệt 11/03/2025).
2. Gói thầu "Thi công xây dựng" do UBND phường Thuận Giao mời thầu, trúng với giá 704.988.157 đồng (ngày phê duyệt 27/05/2025).
3. Gói thầu "Thi công xây dựng" do Uỷ ban nhân dân phường Lái Thiêu mời thầu, trúng với giá 598.310.000 đồng (ngày phê duyệt 03/06/2025).
4. Gói thầu "Thi công xây dựng" do UBND xã An Sơn mời thầu, trúng với giá 471.355.000 đồng (ngày phê duyệt 14/06/2025).
5. Gói thầu "Xây dựng..." do UBND phường Tân Bình mời thầu, trúng với giá 1.559.611.000 đồng (ngày phê duyệt 24/09/2025).

Một điểm đáng lưu tâm khác là tỷ lệ tiết kiệm ngân sách nhà nước qua các gói thầu này ở mức rất thấp. Tỷ lệ tiết kiệm trung bình chỉ đạt 1,17%. Đặc biệt, hai gói thầu do UBND phường Thuận Giao và UBND phường Lái Thiêu làm chủ đầu tư có giá trúng thầu bằng đúng giá dự toán, tương đương tỷ lệ tiết kiệm là 0%.

"Sân nhà" quen thuộc?

Nhìn vào danh sách các chủ đầu tư, có thể thấy hoạt động của Công ty TNHH Thương mại Thiết bị Trường học Bình Thuận Phát tập trung chủ yếu tại một số địa phương nhất định. Đáng chú ý là việc doanh nghiệp này trúng 2 gói thầu liên tiếp chỉ trong vòng 3 tháng từ cùng một chủ đầu tư là UBND xã An Sơn.

Việc một nhà thầu liên tiếp được "chọn mặt gửi vàng" tại một địa bàn, đặc biệt là thông qua hình thức chỉ định thầu, làm dấy lên những câu hỏi về tính cạnh tranh và minh bạch. Hình thức chỉ định thầu vốn chỉ được áp dụng trong những trường hợp đặc biệt, cấp bách hoặc các gói thầu có giá trị nhỏ theo hạn mức. Việc áp dụng hình thức này một cách hệ thống có thể tạo ra môi trường "sân nhà", nơi các doanh nghiệp quen mặt dễ dàng được lựa chọn mà không cần trải qua sự cạnh tranh gay gắt về giá và năng lực với các đối thủ khác.

Góc nhìn pháp lý: "Lối tắt" đúng luật hay kẽ hở hiệu quả?

Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP, Thông tư 79/2025/TT-BTC đã quy định rất chặt chẽ các điều kiện để áp dụng hình thức chỉ định thầu. Mục tiêu cao nhất của luật là đảm bảo cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế trong việc sử dụng vốn nhà nước.

Chia sẻ về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho rằng: "Tinh thần của Luật Đấu thầu là tối đa hóa cạnh tranh để tìm được nhà thầu tốt nhất với chi phí hợp lý nhất, qua đó tiết kiệm ngân sách. Chỉ định thầu, dù là quy trình thông thường hay rút gọn, đều là trường hợp ngoại lệ và phải được áp dụng một cách cẩn trọng, đúng với các điều kiện mà luật pháp quy định. Việc một nhà thầu liên tục trúng chỉ định thầu ở một khu vực cần được các cơ quan quản lý xem xét để đảm bảo không có sự ưu ái nào làm ảnh hưởng đến môi trường cạnh tranh chung".

Đồng quan điểm, chuyên gia đấu thầu Nguyễn Quốc Vũ phân tích: "Chỉ định thầu rút gọn cho các gói thầu dưới hạn mức là hợp pháp. Tuy nhiên, hiệu quả kinh tế là một thước đo quan trọng. Tỷ lệ tiết kiệm 0% có nghĩa là giá trúng thầu bằng với giá dự toán do chủ đầu tư đưa ra. Điều này đặt ra câu hỏi về công tác lập, thẩm định dự toán và năng lực đàm phán, thương thảo của chủ đầu tư để bảo vệ lợi ích cho ngân sách nhà nước, theo quy định tại Điều 45 Nghị định 214/2025/NĐ-CP về việc thương thảo giá trong quá trình chỉ định thầu".

Thực tế, chuỗi 5 gói thầu mà Công ty TNHH Thương mại Thiết bị Trường học Bình Thuận Phát trúng thầu đều có giá trị nằm trong hạn mức cho phép chỉ định thầu. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu việc áp dụng hình thức này có thực sự mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất hay không, khi mà cạnh tranh gần như không có và tỷ lệ tiết kiệm ngân sách lại ở mức rất thấp, thậm chí bằng không?

Trách nhiệm của các chủ đầu tư trong việc lựa chọn hình thức đấu thầu, lập dự toán và thương thảo hợp đồng để đảm bảo hiệu quả đầu tư công đang là vấn đề cần được các cơ quan chức năng giám sát chặt chẽ hơn, nhằm đảm bảo mỗi đồng vốn ngân sách được sử dụng một cách minh bạch và tối ưu nhất.