Giữa cuộc xung đột dai dẳng giữa Nga và Ukraine, mặt trận miền Đông Ukraine luôn là khu vực trọng điểm bị pháo binh và chiến tranh tàn phá liên tục. Pokrovsk, thành phố chiến lược ở Donbass, đã trở thành "cối xay thịt" nổi bật nhất trong cuộc chiến tàn khốc này, nơi một trận chiến kéo dài hơn 400 ngày và số phận thành phố đang đếm ngược.
Giá trị chiến lược của Pokrovsk đã được xác định từ đầu cuộc chiến, biến nơi đây thành tâm điểm tranh chấp giữa hai bên. Nó đóng vai trò là "chìa khóa", "cửa ngõ" dẫn vào khu vực Dnipropetrovsk, “trái tim công nghiệp” của Ukraine, và là trung tâm hậu cần quân sự then chốt của Ukraine ở tây Donbass.
Pokrovsk không chỉ là tuyến đường vận tải quan trọng kết nối nhiều cứ điểm kiên cố ở Donbass, mạng lưới giao thông rộng lớn của nó, giống như mạch máu của cơ thể con người, cung cấp nguồn cung cấp vật tư và nhân lực liên tục cho các hoạt động của Quân đội Ukraine (AFU) tại khu vực Donbass, mà còn sở hữu một mỏ than cốc lớn, cung cấp cho ngành sản xuất thép của Ukraine.
Quân đội Nga (RFAF) quyết tâm chiếm Pokrovsk. Hơn một năm trước, họ đã phát động một chiến dịch bao vây gọng kìm để bao vây thành phố. Chiến thuật này như hai gọng kìm sắc bén, tấn công Pokrovsk từ cả hai phía, với một mục tiêu rõ ràng: cắt đứt các tuyến tiếp tế của mạng lưới phòng thủ kiên cố dài 50 km của AFU.
Tuyến tiếp tế này là huyết mạch của AFU; một khi bị cắt đứt, hệ thống phòng thủ của quân Ukraine ở Pokrovsk sẽ bị cô lập và bất lực. Đồng thời, chỉ huy RFAF hy vọng, sẽ tận dụng cơ hội này để mở đường cho một cuộc hành quân bọc sườn, nhằm bao vây cả Kostiantynivka, giành quyền kiểm soát toàn bộ khu vực Donbass và dần dần mở rộng lợi thế chiến lược của mình trong khu vực.
Ngày 10/11, sương mù dày đặc buông xuống, tạo ra lớp vỏ bọc tự nhiên cho các hoạt động của RFAF. Như những con thú ẩn mình trong sương mù, 150.000 quân Nga lặng lẽ bao vây Pokrovsk. Các đơn vị lớn tiến quân một cách bí mật vào các quận phía tây do lực lượng Ukraine kiểm soát, những động thái nhanh chóng của họ dưới màn sương mù, khiến quân Ukraine không kịp trở tay.
Ngày 13/11, các mũi xung kích của Tập đoàn quân số 2 RFAF, như một con dao găm sắc bén, đã đột phá vào khu công nghiệp phía tây bắc thành phố, phát động một cuộc đột kích dữ dội vào từng căn nhà. Bên trong khu công nghiệp, quân Ukraine dựa vào các tòa nhà kiên cố đã chống trả quyết liệt; nhưng RFAF đã mở được cửa mở, đánh chiếm được mục tiêu đầu cầu, nhanh chóng đưa lực lượng đột kích vào chiến đấu.
Đến thời điểm này, RFAF đã kiểm soát hơn 95% thành phố; phần lớn Pokrovsk đã rơi vào tay quân Nga. Hiện quân Ukraine chỉ còn ở khu đô thị Myrnohrad, nhưng vòng vây của RFAF đang xiết chặt và số phận của thành phố chỉ còn đếm bằng giờ.
Trước những tình huống ngặt nghèo, AFU đã thể hiện một tinh thần kháng cự đáng kinh ngạc nhưng cũng đầy bi kịch. Bảy trăm quân Ukraine, biết rằng con đường phản công phía trước là một cái bẫy chết người, nhưng họ đã phát động những cuộc tấn công tập trung, không ngừng nghỉ.
Trong vòng 24 giờ, họ đã phát động 15 đợt xung phong quyết liệt, trung bình cứ 96 phút lại có một đợt. Mỗi đợt xung phong đều được tiếp thêm sức mạnh bởi quyết tâm bất chấp hy sinh, họ xông về phía phòng tuyến quân Nga với những tiếng hô vang thách thức.
Tuy nhiên, trước hỏa lực áp đảo của Nga và sự phòng thủ chặt chẽ, các cuộc tấn công của họ liên tục bị dập tắt. Tổng tư lệnh Ukraine, tướng Syrsky phải thừa nhận rằng tình hình ở thành phố Pokrovsk "cực kỳ khó khăn", trong khi Tổng thống Zelensky cũng thừa nhận, sương mù dày đặc đã mang lại cho quân Nga lợi thế tấn công.
Trước những bất lợi về hỏa lực, quân số và cả điều kiện thời tiết, khiến khả năng kháng cự của quân phòng thủ Ukraine ở Pokrovsk trở nên vô cùng khó khăn. Sự chênh lệch về quân số rất lớn, từ 8:1 đến 10:1; quân Nga có thể chiếm được hơn 200 tòa nhà chỉ trong một ngày, cuối cùng khiến cuộc phản công của AFU trở nên vô ích.
Ngay khi thành phố Pokrovsk sắp thất thủ, Tổng thống Zelensky đã lặng lẽ chuyển hướng chiến trường. Ngày 13/11, ông xuất hiện tại sở chỉ huy AFU ở thị trấn Orekhiv trên mặt trận Zaporizhzhia, động viên binh lính và nhấn mạnh rằng "nơi này không được để mất". Chỉ hai ngày trước đó, ông đã thị sát mặt trận Kherson.
Chuỗi hành động này đã gửi đi một tín hiệu rõ ràng: ngay cả khi Pokrovsk thất thủ, AFU vẫn sẽ chiến đấu đến cùng ở hai khu vực phía nam. Trùng hợp thay, trước chuyến thăm Zaporizhzhia của Tổng thống Zelensky, AFU vừa mất quyền kiểm soát ba khu định cư ở đó, và áp lực của một mặt trận đang thu hẹp đã hiện rõ.
Tổng thống Zelensky đã cố gắng giảm bớt áp lực chiến lược từ việc mất Pokrovsk và tìm kiếm một bước đột phá chiến lược mới bằng cách chuyển hướng chiến trường về phía nam. Tuy nhiên, tình hình ở hai khu vực phía nam cũng tồi tệ không kém, và liệu AFU có thể xoay chuyển tình thế ở đó hay không vẫn còn chưa chắc chắn? (nguồn ảnh Military Review, Ukrinform, Kyiv Post).
