UMPB D-30SN là loại bom có điều khiển, viết tắt tiếng Nga là KAB (phân biệt với bom thả rơi tự do là FAB), được thả từ trên không, có trọng lượng nặng 250 kg. Đây là loại bom hoàn toàn mới, đã sẵn sàng được quân đội Nga (RFAF) sử dụng hàng loạt trên chiến trường Ukraine.
Ngay từ tháng 3/2024, lực lượng không quân chiến thuật Nga đã bắt đầu sử dụng bom lượn UMPB D-30SN trong các cuộc tấn công vào các mục tiêu trên chiến trường Ukraine. Một trong những lần sử dụng bom lượn đầu tiên của RFAF được ghi nhận là vào ngày 10/3/2024 gần Myrnohrad, và kể từ đó, các mục tiêu của loại bom này luôn là khu vực đô thị.
Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine đã công bố phân tích chi tiết các thành phần của loại bom UMPB D-30SN và xác nhận các thông số hiệu suất chính. Không giống như mô-đun lên kế hoạch và hiệu chỉnh thống nhất (UMPK), được lắp vào bom rơi tự do (FAB), để biến một quả “bom ngu” thành bom “thông minh”.
Như vậy, UMPK về mặt kỹ thuật là tên của một bộ thiết bị bổ sung được áp dụng cho một quả bom hiện có theo tiêu chuẩn Liên Xô, cụ thể là chúng được cho là sử dụng với bom rơi tự do FAB. Bộ thiết bị này biến một quả bom rơi tự do thành một quả bom lượn và cho phép máy bay thả bom an toàn từ khoảng cách xa mà không cần xâm nhập vào không phận do đối phương kiểm soát.
Còn bom UMPB D-30SN là loại bom hàng không có thiết kế hoàn toàn mới, do Nga phát triển; có trọng lượng 250 kg, đã tích hợp sẵn mô-đun UMPK bên trong quả bom. Các chuyên gia của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine, lưu ý rằng thiết kế các hệ thống thiết bị điện tử bên trong mô-đun UMPB tương tự như của hệ thống được sử dụng trong mô-đun UMPK.
Cụ thể, hệ thống lái tự động được xác định là SMART. Để dẫn đường, bom sử dụng hệ thống ăng-ten CRPA, có mảng 8 phần tử Kometa-M. Nhưng cũng giống như nhiều hệ thống vũ khí khác của Nga, phần lớn các linh kiện điện tử trong bom UMPB D-30SN, là các thiết bị vi điện tử dân dụng, có bán sẵn trên thị trường toàn cầu.
Một trong những hệ thống con phức tạp hơn của bom dẫn đường D-30SN, chính là hệ thống điều khiển vòng kín (servo), nhằm điều khiển các cánh lái. Servo được xác định là CP500-130-01-M, do công ty KST Digital Technology Limited sản xuất. Đây cũng là nhà cung cấp servo cho UAV loại Geran-2/3.
Theo tình báo Ukraine, UMPB D-30SN là loại bom lượn mới, có thiết kế với hình dáng khí động học thuôn dài, nên nó bay xa hơn nhiều so với loại tiền nhiệm FAB UMPK. Tầm bay tối đa của loại bom này có khả năng tới 120 km.
So với bom FAB sử dụng bộ UMPK, bom D-30SN UMPB có thể được máy bay chiến đấu Nga thả từ khoảng cách xa hơn, hoặc được sử dụng để tấn công các mục tiêu ở xa hơn. Chênh lệch tầm bay giữa chúng khoảng 30 km. Điều này khiến việc bắn hạ các phương tiện mang bom này trở nên khó khăn hơn nhiều.
Cần lưu ý rằng UMPB D-30SN là loại bom mới được phát triển với trọng lượng khoảng 250 kg. Về mặt khái niệm, nó tương tự như GBU-39/SDB của Mỹ. Nó không chỉ thả từ máy bay, mà còn được phóng từ bệ phóng rocket đa nòng 300mm Smerch, tương tự như bom GLSDB của Mỹ và Thụy Điển hợp tác sản xuất.
Một số nguồn tin cho biết, biến thể thả từ máy bay của UMPB D-30SN có động cơ phản lực hoặc tên lửa đẩy, giúp nó đạt được tầm bay này. Tuy nhiên thông tin này chưa được kiểm chứng, vì bom SDB của Mỹ có trọng lượng tương tự, nhưng có thể bay 90 km mà không cần động cơ.
Một bức ảnh chất lượng cao về bom lượn UMPB D-30SN, cho thấy một cuộc tấn công bằng bốn quả bom loại này, tuy nhiên, chúng ta có thể thấy rằng chỉ có ba quả có thể xòe cánh lượn. Về trường hợp thứ tư, có vẻ như đây là một trong những trường hợp dẫn đến "vụ rơi bom ngoài ý muốn" trên lãnh thổ Nga, đã được ghi nhận trước đó.
Tuy nhiên, chi tiết quan trọng nhất là hình ảnh cho phép phía Ukraine xác định vị trí thả bom và từ đó ước tính phạm vi tấn công của chúng. Cơ quan tình báo Ukraine ước tính tầm hoạt động của bom UMPB D-30SN được báo cáo lên tới 100 km khi thả từ độ cao lớn (độ cao thả được ước tính là 12–15 km). Vào tháng 5/2024, dựa trên bằng chứng video, chuyên gia của Defense Express ước tính tầm hoạt động của D-30SN là hơn 90 km.
Loại máy bay thả bom UMPB D-30SN chủ yếu là máy bay tiêm kích bom Su-34. Ngoài ra máy bay chiến đấu Su-35, Su-30SM thậm chí là máy bay chiến đấu không người lái S-70 Okhotnik, đều có thể thả loại bom này.
Trong chiến dịch tấn công vào tỉnh Kharkov vào tháng 5/2024, phạm vi bay tự động của một quả bom UMPB D-30SN vào khoảng 90 km. Đồng thời cần lưu ý rằng, máy bay Nga vẫn còn 50 km không phận tương đối an toàn ở biên giới với Ukraine.
Những ước tính này không thể chứng minh một cách đáng tin cậy rằng khoảng cách 90 km là phạm vi tấn công tối đa của bom UMPB. Tuy nhiên, đây là thông số được ghi nhận, làm cơ sở cho việc đánh giá rủi ro trong tương lai.
Dữ liệu này cho thấy, UMPB D-30SN có tầm tấn công xa hơn từ 20 đến 30 km so với thế hệ bom lượn trước đó của Nga là FAB UMPK. Mô-đun UMPK khi được kết hợp với bom FAB-500 nặng 500 kg, có thể bay từ 60 đến 65 km, với điều kiện máy bay thả bom di chuyển ở độ cao và tốc độ lớn. (nguồn ảnh Military Review, TASS, Ukrinform, Kyiv Post)
