Là con vật thần thoại duy nhất trong cung hoàng đạo, bên cạnh các tuổi thỏ, lợn và ngựa, rồng được coi là đặc biệt tốt lành.
Rồng là một biểu tượng tốt lành đối với không ít cha mẹ người Hoa. Ảnh AFP
IHua Wu sinh năm 1976, tuổi Thìn (rồng) trong cung hoàng đạo Trung Quốc. Wu không chắc liệu cha mẹ anh có dự định sinh con vào năm đó hay không nhưng các bậc cha mẹ Đài Loan khác dường như đã hy vọng rất nhiều vào con rồng.
Năm 1976 là một năm bội thu đối với trẻ sơ sinh ở Đài Loan với 425.125 ca sinh, tăng so với tỷ lệ sinh 396.479 ca trong những năm 1970. Đó là một sự đảo ngược đáng chú ý so với tỷ lệ sinh đang giảm dần ở Đài Loan thời kỳ đó.
"Người dân Đài Loan thích sinh con rồng hơn, vì rồng được biết đến là khôn ngoan và lôi cuốn trong văn hóa dân gian Trung Quốc", Wu nói.
Ngược lại, dấu hiệu ít phổ biến hơn là con hổ, với những người sinh vào những năm đó được cha mẹ hoặc ông bà mê tín coi là có khả năng hoang dã hoặc bướng bỉnh.
Trong khi Wu cho biết anh không cảm thấy thêm áp lực ở nhà khi trở thành một 'con rồng kiểu mẫu', thì cung hoàng đạo của anh đã theo anh trong suốt quá trình học tập và trưởng thành do quy mô quá lớn của năm học.
"Bởi vì chúng tôi có nhiều rồng con hơn trong năm nay, chúng tôi nghĩ là sẽ có nhiều sự cạnh tranh hơn trong các kỳ thi đại học hoặc trung học sau này. Ngay cả khi tôi thực hiện nghĩa vụ quân sự bắt buộc thì cũng có nhiều cơ hội để tôi gặp xui xẻo hơn", anh nói với tờ Al Jazeera.
Cuối cùng, anh tình nguyện trở thành lính nhảy dù thay vì mạo hiểm đóng quân hai năm trên một trong những hòn đảo xa xôi hẻo lánh của Đài Loan, sau đợt tuyển binh rầm rộ trong năm trưởng thành của anh.
Rồng con ở khắp mọi nơi
Trải nghiệm của Wu khi lớn lên ở Đài Loan không phải là hiếm đối với những người gốc Hoa trên khắp châu Á sinh năm Thìn. Trong khi cha mẹ của chúng có thể hy vọng vào một sự ra đời thuận lợi, tác động của việc tăng dân số nhỏ có thể theo đuổi các con rồng con trong suốt cuộc đời của chúng.
IHua Wu, người sinh năm Thìn, đứng cạnh bức tượng con giáp của mình tại một ngôi chùa ở Đài Bắc, Đài Loan. Ảnh Erin Hale/Al Jazeera
Vào năm 2017, các nhà nghiên cứu ở Singapore đã nghiên cứu trải nghiệm của những “con rồng” gốc Hoa ở quốc gia thành phố này và phát hiện ra rằng họ phải vật lộn nhiều hơn các cung hoàng đạo khác, và một số vận rủi của họ đã lan sang các nhóm thiểu số khác.
Tan Poh Lin, một trong những tác giả đằng sau nghiên cứu và là nhà nghiên cứu cấp cao tại Trường Chính sách công Lee Kuan Yew của Đại học Quốc gia Singapore, cho biết: "Chúng tôi nhận thấy rằng các đàn rồng lớn hơn phải đối mặt với triển vọng kinh tế và giáo dục yếu hơn do cạnh tranh lớn hơn".
Ở quốc gia Singapore đa sắc tộc, người Singapore gốc Ấn Độ và Mã Lai cũng cảm nhận được tác động dây chuyền của việc tỷ lệ sinh tăng thêm tới 10% trong những năm rồng, Tan Poh Lin nói.
Phụ nữ Singapore sinh muộn hơn 2 năm cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ những người đàn ông 'rồng' tham gia lực lượng lao động cùng thời điểm, sau thời gian kết thúc nghĩa vụ quân sự bắt buộc.
"Những tác động bên ngoài này lan sang những người không phải là người Trung Quốc sinh năm Thìn, và vì nam giới tham gia thị trường lao động muộn hơn hai năm so với phụ nữ do các yêu cầu quân sự bắt buộc, chúng tôi cũng thấy thu nhập của phụ nữ sinh năm con ngựa thấp hơn những người cùng tham gia thị trường lao động", cô viết qua email.
Tan và nhóm của cô đã nghiên cứu cụ thể về Singapore, nhưng những mô hình tương tự có thể được nhìn thấy trong các cộng đồng người Hoa và tập trung xung quanh những năm Thìn 1988, 2000 và 2012. Một cú va chạm khác dự kiến sẽ bắt đầu vào tuần này khi bắt đầu Tết Nguyên đán vào tháng 10/2, khi năm con rồng tiếp theo chính thức bắt đầu.
Một truyền thống không phải từ xa xưa
Theo các nhà nghiên cứu, cung hoàng đạo Trung Quốc có niên đại ít nhất 2.000 năm nhưng sự bùng nổ của rồng con là một hiện tượng đặc biệt hiện đại.
Những đứa trẻ sinh năm Thìn thường phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt hơn để giành được suất học ở trường, ngay cả khi còn nhỏ. Ảnh minh họa của Bobby Yip/Reuters
Năm bùng nổ rồng đầu tiên – 1976 – cũng trùng hợp với sự phát triển chung ở Đông Á và một số khu vực ở Đông Nam Á khi các nước cuối cùng cũng cảm nhận được lợi ích tích cực của quá trình công nghiệp hóa rộng rãi sau chiến tranh.
Các nhà kinh tế thậm chí còn đặt tên cho bốn ngôi sao lớn nhất của Đông Nam Á là những "con hổ châu Á", gồm Hồng Kông, Singapore, Đài Loan và Hàn Quốc.
Chuyên gia nhân khẩu học Daniel Goodkind, người đã nghiên cứu các kiểu sinh theo cung hoàng đạo Trung Quốc, cho biết: "Những sự thay đổi cung hoàng đạo này thực sự bắt đầu từ những năm 1970 ở xã hội Trung Quốc".
"Đây là chu kỳ thứ năm mà chúng ta bắt đầu thấy mô hình này và không chỉ con rồng mới là nơi bạn nhìn thấy những biến động của cung hoàng đạo này. Trong xã hội Trung Quốc, bạn cũng có xu hướng chứng kiến sự sụt giảm của con hổ vào hai năm trước đó", ông nói.
Khi tiến hành nghiên cứu thực địa ở châu Á về vấn đề này vào năm 1990 – ngay sau "chu kỳ rồng thứ hai" vào năm 1988 – Goodkind cho biết ông đã gặp khó khăn trong việc tìm ra câu trả lời chính xác.
Ông nhớ lại thậm chí khi đó còn hỏi thầy bói rằng liệu họ có khuyến khích các cha mẹ sinh con rồng, họ sẽ nhìn anh bối rối và trả lời: "Tại sao anh lại hỏi tôi như vậy?".
Ông nói: "Sự ưu tiên này không thực sự đến từ các nguyên tắc hình thức hay trí tuệ tập thể. Đó không phải là điều mà các bậc cha mẹ đang trông cậy vào. Nó giống một niềm tin dân gian dựa trên chính các loài động vật hơn".
Ông nói, nỗ lực nuôi con tuổi rồng hiện nay đã dẫn đến một số biến động lớn nhất ở Malaysia và Singapore, mặc dù chúng được cảm nhận ở các mức độ khác nhau ở Đài Loan, Hong Kong, Brunei, Philippines và Thái Lan, nơi có ít nhất 10% dân số là người gốc Hoa.
Bản thân Trung Quốc là quốc gia mới nhất tham gia phong trào này do tác động của chính sách một con, nhưng các bậc cha mẹ ở đó hiện cũng đang tìm kiếm những đứa con sinh năm rồng.
Nhiều cha mẹ gốc Hoa cho rằng sinh con năm rồng là một điều tốt lành. Ảnh minh họa từ LinkedIn
Thật vậy, thay vì biến mất cùng với những mê tín khác, chiêm tinh học chỉ trở nên phổ biến hơn sau nhiều thập kỷ, cả ở châu Á và những nơi xa hơn nữa, theo nhà nghiên cứu Tan.
Tan nói: "Trong số những người giàu có và được giáo dục tốt từ Đông sang Tây, các dịch vụ chiêm tinh đã bị thương mại hóa nặng nề như một hình thức giải trí, hoạt động xã hội và hệ thống tín ngưỡng song song với tôn giáo có tổ chức".
Ví dụ, ở Singapore, bạn có thể dễ dàng tìm thấy các ứng dụng tử vi và niên giám hàng ngày trực tuyến hoặc các dịch vụ tư vấn phong thủy trực tiếp để được tư vấn về các vấn đề như độ hợp nhau của cặp đôi, ngày tốt cho các sự kiện lớn và chọn tên cho con, Tan nói thêm.
Ở châu Á, những thực hành này thậm chí còn mở rộng đến các tòa nhà và tòa nhà chọc trời hiện đại, kết hợp các tín ngưỡng truyền thống của Trung Quốc về phong thủy hoặc thực hành tạo ra sự hài hòa trong môi trường. Ở Hồng Kông hiện đại, nhiều tòa nhà nổi tiếng có 'lỗ rồng' để cho con thú thần thoại dễ dàng đi qua.
Các tòa nhà khác, như trụ sở HSBC ở Hồng Kông và tòa nhà cao nhất Đài Loan, Đài Bắc 101, được xây dựng với nhiều liên quan đến phong thủy và biểu tượng truyền thống của Trung Quốc.
Rồng tiếp tục ngự trị
Bất chấp sự gia tăng đáng kể về mức độ cạnh tranh ở một số quốc gia, nhưng đó không phải là một sự diệt vong và quá u ám đối với mọi chú rồng con.
Herman Wu, cũng sinh năm 1976, nói với Al Jazeera rằng mặc dù năm học của anh dài hơn và mang tính cạnh tranh hơn đáng kể nhưng cũng có một số lợi ích.
Rồng là một biểu tượng tốt lành, theo văn hóa phương Đông. Ảnh nguồn từ ParentMap
"Một số nghi lễ truyền thống cho rằng tuổi con rồng là tốt lành. Ví dụ, trong lễ cưới, khi cô dâu đến nhà chú rể, những đứa trẻ mang cung tuổi rồng được huy động để đón cô dâu", ông nói.
Đối với dịch vụ này, những đứa trẻ sẽ nhận được một “phong bì màu đỏ” với một ít tiền mặt bên trong, giúp chúng kiếm được chút ít tiền tiêu vặt. Màu đỏ được coi là màu may mắn của người Trung Quốc và phong bao lì xì màu đỏ cũng được người lớn tuổi tặng cho những người trẻ tuổi trong dịp Tết Nguyên đán.
Ngay cả những người Đài Loan ít truyền thống hơn cũng vui mừng về khả năng có một đứa con tuổi rồng.
Cici Jiang, một bà mẹ tương lai 34 tuổi, nói với Al Jazeera rằng cô rất vui mừng khi biết con trai mình sẽ chào đời vào tháng 3 năm nay, vào đúng năm con rồng, theo âm lịch.
Trong khi Jiang cho biết cô chưa có kế hoạch sinh con rồng thì nhiều phụ nữ khác trong nhóm trò chuyện khi mang thai của cô đã có kế hoạch đó.
"Những người còn lại đều sử dụng công nghệ sinh con trong ống nghiệm (IVF) để mang thai, họ đều háo hức sinh con rồng nhưng cuối cùng lại sinh con trước Tết nên những đứa trẻ thuộc cung hoàng đạo vẫn bị coi là thỏ (Mão)", cô nói.
Những người sinh năm Mão được cho là hiền lành và sáng tạo. Mặc dù đây cũng là một dấu hiệu tốt lành nhưng nó không hoàn toàn xứng được với 'uy tín' của một con rồng.
"Tôi là người duy nhất sắp có một bé trai rồng. Mọi người đã nói với tôi rằng tôi may mắn biết bao. Bản thân tôi cũng cảm thấy rất may mắn", Jiang nói.