Nguyễn Xí là một trong những danh tướng nổi tiếng trong sử Việt. Sinh thời, ông đã xây dựng được đội quân chó săn.
Nguyễn Xí (1394-1465) là bậc khai quốc công thần của nhà Hậu Lê. Ông có công lớn giúp Lê Thái Tổ (Lê Lợi) đánh đuổi giặc Minh, giành lại độc lập cho dân tộc.
Nguyễn Xí sinh ra tại Nghệ An, ông là người gốc Cương Gián, Nghi Xuân, Hà Tĩnh.
Năm 1426, Nguyễn Xí cùng Đinh Lễ đem quân đến mai phục ở Tốt Động, Chúc Động. Sau khi bắt được thám tử của Vương Thông, ông biết Thông định chia đường đánh úp Lê Triện. Ông và Đinh Lễ bèn tương kế tựu kế dụ Thông vào ổ mai phục Tốt Động, rồi đốt pháo giả làm hiệu cho quân Minh tiến vào. Quân Vương Thông thua to, Trần Hiệp, Lý Lượng và 50.000 quân bị giết, 10.000 quân bị bắt sống. Thông cùng các tướng chạy về cố thủ ở Đông Quan.
Sau chiến thắng Chúc Động, Tốt Động, Nguyễn Xí cùng Đinh Lễ bao vây thành Đông Quan, nhưng không may cả hai ông đều bị Vương Thông bắt. Đinh Lễ bị giết hại, Nguyễn Xí may mắn trốn về được với Lê Lợi.
Nhờ đội quân chó săn hơn 100 con, Nguyễn Xí đeo lục lạc vào cổ và ra lệnh cho đàn chó chạy quanh trại địch suốt đêm. Quân địch tưởng có quân ta tấn công nên bắn tên ra như mưa, nhờ thế Nguyễn Xí đã thành công thu được hàng chục nghìn tên của địch.
Ngoài việc giúp Nguyễn Xí thu hàng chục nghìn mũi tên của địch, đội quân chó săn của ông còn trực tiếp xông pha chiến trận và đi săn bắt muông thú mỗi khi nghĩa quân thiếu thức ăn.
Nguyễn Xí là bậc khai quốc công thần số một của nhà Hậu Lê. Sinh thời, ông là bậc đại thần của 4 triều vua gồm: Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông, Lê Nhân Tông, Lê Thánh Tông.
