Nằm trên đồi Bà Nài, tháp Po Sah Inư (còn gọi là tháp Chăm Phố Hài) có từ thế kỷ 8-9, là một di tích lịch sử nổi tiếng của thành phố Phan Thiết (Bình Thuận). Phía sau công trình nghìn tuổi này là một truyền thuyết cảm động được cộng đồng người Chăm lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Chuyện xảy ra trước khi tháp Po Sah Inư được xây dựng ít lâu. Khi đó, vua Chăm Pa có một nàng công chúa xinh đẹp tên là Po Sah Inư. Nàng yêu say đắm Po Sahaniempar, một lãnh chúa theo đạo Hồi. Vượt qua khác biệt tôn giáo, họ đến với nhau trong sự chúc mừng của cả hai vùng.
Nhưng cuộc sống êm đẹp đó diễn ra chưa được bao lâu thì Po Sahaniempar phải trở về nguyên quán Ấn Độ một thời gian. Công chúa Pô Sah Inư buồn thương tiễn bước chân chồng đang rời xa, không quên lời nguyện ước sẽ đợi chàng chính nơi tiễn đưa khi chàng quay lại.
Nhưng sự đời vốn phũ phàng. Em trai của công chúa là thái tử Po Dam (người sau này sẽ lên làm vua) vốn ghét những người ngoại đạo. Po Dam đã lên kế hoạch chia rẽ đôi uyên ương trong ngày tái ngộ.
Do sự dàn xếp của thải tử Po Dam, vào ngày trở về, Po Sahaniempar không thấy người vợ ra đón mừng, lại nghe những lời dèm pha ác ý. Nghĩ rằng mình đã bị ruồng bỏ, chàng buồn bã bỏ đi. Cuối cùng, trái tim chàng bị lay động bởi một người khác, nàng Chargo người dân tộc Ra Glai.
Về phần Po Sah Inư, sau khi biết những chuyện em trai của mình làm để chia rẽ hai người đã vội vã đi tìm chồng để thanh minh mong được nối lại tình duyên. Nhưng đã quá muộn, tình yêu của Po Sahaniempar đã vĩnh viễn không còn thuộc về nàng.
Cuối cùng, Po Sah Inư buồn bã quay lại quê hương. Nàng sống bình lặng và chỉ dạy cho nhân dân cách trồng lúa nước, dệt vải thổ cẩm, trồng trọt, chăn nuôi và đánh bắt hải sản. Cuộc sống những năm cuối đời của nàng trôi qua cùng niểm đau chôn giấu trong trái tim.
Sau khi Po Sah Inư mất, để tưởng nhớ đến đức hạnh cũng như tài năng của công chúa, các thần dân Chăm Pa đã xây một ngôi đền thờ nàng. Đó chính là tháp Po Sah Inư, với vẻ đẹp kiến trúc vẫn còn được gìn giữ sau biết bao đổi thay thời cuộc.
Trong suốt nhiều thế kỷ, hàng năm cứ vào mùa vụ Kate, người Chăm trong vùng lại tổ chức lễ hội ăn mừng múa hát tại khu đền Po Sah Inư để tôn vinh công đức của nàng công chúa xinh đẹp giàu lòng nhân hậu.
Ngày nay, nếu khách phương xa có dịp ghé thăm đền tháp Po Sah Inư, xin dành ít phút để ôn lại thiên tình sử đẫm lệ về nàng công chúa hồng nhan bạc mệnh của vương quốc Chăm Pa xưa...
