Phân tích sâu hồ sơ các gói thầu mà Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Phú Vĩnh Thành (MST: 3702547279) đã tham gia tại Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn cho thấy một bức tranh đa chiều về tính cạnh tranh trên thị trường xây lắp hiện nay.

Cạnh tranh sòng phẳng và thất bại vì giá

Một ví dụ điển hình về cạnh tranh minh bạch là Gói thầu "Sửa chữa đường D7 Terminal Cát Lái B" (Mã TBMT: IB2500000623). Báo cáo đánh giá E-HSDT số 01/BC-TCGĐT ngày 25/3/2025 của Tổ chuyên gia cho thấy có 3 nhà thầu tham gia và tất cả đều được đánh giá "Đạt" về năng lực và kỹ thuật.

Tuy nhiên, Quyết định số 1432/QĐ-TCG do Đại tá Ngô Minh Thuấn ký ngày 09/4/2025 đã công bố nhà thầu trúng thầu là Công ty TNHH Thuần Việt với giá 4.527.780.630 VND. Công ty Phú Vĩnh Thành bị xếp hạng 2 và không được lựa chọn vì có giá dự thầu sau giảm giá cao hơn, ở mức 5.683.819.212 VND. Điều này cho thấy, trong một sân chơi sòng phẳng với các hạng mục phổ thông, giá cả là yếu tố quyết định.

Chiến thắng tuyệt đối ở các gói thầu chuyên biệt

Ngược lại, ở các gói thầu đòi hỏi kỹ thuật chuyên sâu như xây kè, chống sạt lở, Phú Vĩnh Thành lại gần như không có đối thủ. Như đã phân tích ở bài trước, 3 gói thầu xây lắp kè và chống sạt lở mà công ty này trúng tại Tân Cảng Sài Gòn đều là các trường hợp "một mình một ngựa" hoặc đối thủ bị loại sớm từ vòng "gửi xe" do không đáp ứng năng lực.

Đặc biệt, tại gói "Kè bảo vệ bờ hồ ICD Tân Cảng Sóng Thần – Giai đoạn 2", Báo cáo đánh giá E-HSDT số 90/BC-TCGĐT ngày 17/4/2025 cho thấy chỉ duy nhất Phú Vĩnh Thành tham gia và đáp ứng toàn bộ yêu cầu. Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại gói "Xây dựng mới tuyến kè bờ tại khu đất Hải đội 10 - giáp bến phà Cát Lái", nơi Phú Vĩnh Thành là nhà thầu độc diễn.

Sự tương phản này cho thấy dường như thị trường đang có sự phân hóa rõ rệt. Với các công trình đại trà, cuộc chiến về giá rất khốc liệt. Nhưng với các công trình phức tạp, đòi hỏi kinh nghiệm đặc thù, số lượng nhà thầu có đủ năng lực và tự tin tham gia là rất ít.

Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP.HCM) chia sẻ: “Khi một gói thầu có ít hoặc chỉ có một nhà thầu tham gia, vai trò của chủ đầu tư và tổ chuyên gia trong việc đảm bảo hiệu quả kinh tế là rất quan trọng. Luật Đấu thầu cho phép các bên thương thảo hợp đồng, làm rõ các yếu tố về giá. Việc nhà thầu tự nguyện giảm giá 5,5% ở gói thầu tại ICD Sóng Thần là một tín hiệu tích cực. Điều này cho thấy, ngay cả khi không có áp lực cạnh tranh trực tiếp, chủ đầu tư vẫn có thể đạt được hiệu quả tài chính nếu quá trình đánh giá và thương thảo được thực hiện chặt chẽ, đúng quy định”.

Chuyên gia đấu thầu Phạm Giang nhận định: “Sự khác biệt giữa hai trường hợp trên là minh chứng rõ nét cho hoạt động đấu thầu. Một gói thầu sửa chữa đường bộ có thể có hàng chục, thậm chí hàng trăm nhà thầu đủ năng lực tham gia, do đó cạnh tranh về giá là tất yếu. Nhưng một gói thầu xây kè chống sạt lở bên sông, vừa thi công vừa phải đảm bảo an toàn hàng hải và hoạt động của cảng, thì số lượng nhà thầu đáp ứng được cả về kỹ thuật lẫn kinh nghiệm chỉ đếm trên đầu ngón tay. Việc họ thắng khi là nhà thầu duy nhất là điều dễ hiểu”.