Nằm ở số 2 đường Yết Kiêu thuộc phường 5, TP Đà Lạt, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV thường được biết đến với tên gọi Biệt điện Trần Lệ Xuân, là một địa điểm du lịch nổi tiếng của xứ sở ngàn hoa.
Tên gọi Biệt điện Trần Lệ Xuân bắt nguồn từ trước năm 1975, khi nơi này là quần thể dinh thự, vườn tược xa hoa, được dùng làm nơi nghỉ dưỡng của gia đình bà Trần Lệ Xuân và các lãnh đạo, tướng lĩnh chính quyền Sài Gòn.
Sau năm 1975, chính quyền mới đã tiếp quản và gìn giữ nơi này như một phần tài sản quốc gia. Đến năm 2007, khu biệt điện chính thức trở thành Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV, đồng thời cũng mở cửa phục vụ nhu cầu tham quan của người dân và du khách.
Trung tâm là nơi lưu giữ, bảo quản nhiều tư liệu lịch sử quý của đất nước, nổi bật trong số đó là 34.618 tấm mộc bản triều Nguyễn gốc cùng 55.318 tờ bản dập. Du khách có thể xem tận mắt một số tấm mộc bản được giới thiệu ở nhà trưng bày của Trung tâm.
Mộc bản triều Nguyễn là những văn bản chữ Hán - Nôm được khắc ngược trên gỗ để in ra các sách tại Việt Nam, được hình thành chủ yếu trong quá trình hoạt động của Quốc sử quán triều Nguyễn.
Nội dung mộc bản triều Nguyễn rất phong phú và đa dạng, được coi là nguồn sử liệu đồ sộ, phong phú để nghiên cứu xã hội, đặc biệt là nghiên cứu thiết chế chính trị, bộ máy nhà nước, chính sách đối nội, đối ngoại, các mặt đời sống xã hội dưới triều Nguyễn.
Đặc biệt, nhiều mộc bản lưu lại các tư liệu quan trọng liên quan đến chủ quyền biển đảo của Việt Nam tại Hoàng Sa và Trường Sa, trở thành căn cứ xác thực chủ quyền lịch sử của Việt Nam ở Biển Đông.
Vào ngày 30/7/2009, hệ thống mộc bản triều Nguyễn đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới.
Bên cạnh mộc bản triều Nguyễn, nhà trưng bày của Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV còn giới thiệu nhiều tài liệu, hình ảnh lịch sử của cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ và quá trình hình thành phát triển của Tây Nguyên và tỉnh Lâm Đồng, trong đó có thành phố Đà Lạt.
Một góc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV - biệt điện Trần Lệ Xuân nhìn từ trên cao.
