Hiện nay không chỉ máy bay không người lái (UAV) và tên lửa hành trình hiện đại mới là mối đe dọa thực sự, mà ngay cả những loại giá rẻ, dễ chế tạo cũng là mối đe dọa nghiêm trọng đối với bất kỳ lực lượng vũ trang nào. Ảnh: Bộ Quốc phòng Arab Saudi trưng bày các mảnh vỡ tên lửa và UAV được dùng để tấn công các cơ sở lọc dầu hôm 14/9/2019.
Mặc dù các quốc gia trên thế giới đã đầu tư, nghiên cứu để chống lại các phương tiện tiến công nguy hiểm trên; nhưng để chiến đấu chống lại UAV và tên lửa hành trình tiến công theo kiểu "bầy đàn", thực sự rất khó khăn trên phương diện vũ khí thông thường. Ảnh: Các loại máy UAV và tên lửa hành trình Quds của lực lượng Houthi được cho là đã sử dụng để tấn công các cơ sở lọc dầu hôm 14/9/2019.
Không dễ để có thể đẩy lùi các cuộc tấn công trên không bằng UAV như vậy, do kích thước của UAV trên phần lớn là rất nhỏ, thường bay với tốc độ rất chậm và độ cao rất thấp, do vậy các hệ thống radar khó có thể phát hiện ra. Ảnh: Những chiếc UAV giá rẻ mang đầy chất nổ tiến công vào căn cứ Hmeymim ở Syria tháng 01/ 2018.
Vào đêm giao thừa năm 2018, các chiến binh thánh chiến tại Syria đã thực hiện thành công một cuộc tấn công bằng UAV vào căn cứ Khmeimim, dẫn đến cái chết của hai quân nhân Nga, phá hủy 4 máy bay chiến đấu có giá hàng trăm triệu USD; tuy nhiên số UAV sử dụng vào cuộc tiến công chỉ đáng giá vài nghìn USD; đó là những cuộc tiến công kiểu phi đối xứng cực kỳ hiệu quả. Ảnh: Những chiếc UAV giá rẻ mang đầy chất nổ tiến công vào căn cứ Hmeymim ở Syria tháng 01/ 2018.
Hay như cuộc tấn công vào nhà máy lọc dầu ở Arab Saudi, do phiến quân Hussite Yemen thực hiện vào ngày 14/9/2019; chỉ với 9 UAV và một số tên lửa hành trình, đã dễ dàng qua mặt hệ thống phòng không trị giá hàng trăm tỷ USD và đã gây ra thiệt hại hàng tỷ USD cho Arab Saudi. Ảnh: Một mảnh xác của tên lửa hành trình tiến công vào cơ sở lọc dầu của Arab Saudi hôm 14/9/2019.
Lý do cho của việc dùng UAV siêu nhỏ và chi phí cực thấp vào các mục đích quân sự đó chính là tính hiệu quả. UAV cảm tử thường là những UAV rất bé, tốc độ thấp và có diện tích phản xạ radar (EPR) rất nhỏ (chỉ dưới 0,2 m2), do vậy rất khó phát hiện bằng radar.
Việc phát hiện UAV như vậy trên radar phòng không ngày càng phức tạp và khó khăn, bởi việc chế tạo UAV gần đây, các loại vật liệu bằng composite ngày càng được sử dụng nhiều; và thay vì sử dụng động cơ đốt trong như trước kia, thì hiện nay UAV đã chuyển sang dùng động cơ điện, do vậy làm giảm khối lượng kim loại trong chế tạo UAV.
Việc chế tạo tên lửa hành trình cũng vậy, thân vỏ tên lửa gần như không chế tạo bằng kim loại và đều bằng các loại vật liệu composite, những loại này hầu như “tàng hình” trước radar.
Trong khi đó các hệ thống phòng không được phát triển để đối phó với các loại máy bay cũng như tên lửa có tốc độ và kích cỡ lớn, do vậy không phù hợp để chống lại UAV cỡ nhỏ và tên lửa hành trình.
Nếu sử dụng một tên lửa phòng không như Patriot hoặc S-400 có giá hàng triệu USD để bắn hạ một chiếc UAV có giá từ 10 đến 20 USD (hoặc 30.000 USD cho hạng cao) đó là sự lãng phí quá lớn. Đối phương thường tổ chức tiến công đồng thời theo kiểu "bầy đàn" với số lượng UAV rất lớn, với tỷ lệ áp đảo so với số tên lửa có thể phóng lên.
UAV giá rẻ và tên lửa hành trình đang thay đổi chiến trường một cách nhanh chóng, trong khi phần lớn quân đội trên thế giới với kho vũ khí được trang bị cho chiến tranh quy ước, chưa kịp thích ứng và không phù hợp với cuộc chiến "phi đối xứng".
Chỉ hơn chục chiếc UAV giá rẻ 20.000 USD đã gây ra một thảm họa kinh tế cho Arab Saudi và cả thế giới; làm cho các hệ thống phòng không "tỷ đô" của nước này là nơi hứng chịu mọi lời chỉ trích.
Kỷ nguyên của chiến tranh bằng UAV và tên lửa hành trình giá rẻ, đang là mối "thách thức" đối với nhiều quốc gia; nó đã đặt nền móng cho một cuộc cách mạng ít được chú ý (cho đến nay) trên lĩnh vực quân sự, nhưng nó sẽ làm thay đổi quy luật chiến tranh.
