Việc vận chuyển hành khách lên xuống các sườn núi dốc đứng luôn là vấn đề nan giải. Từ những năm 1860, tàu leo núi dây cáp được đưa vào vận hành, trở thành phương tiện hữu dụng tại nhiều quốc gia trên thế giới. Trong ảnh, đoàn tàu đưa hành khách xuống núi Corviglia, Thụy Sĩ. Ảnh: Reuters.
Nhiều người cho rằng tàu leo núi vừa giống thang máy, vừa giống xe điện. Chúng được xây dựng để phục vụ nhiều mục đích như vận chuyển du khách đến các resort trên núi, là phương tiện đi lại của thợ mỏ, được thiết kế tại các cảng sông và còn xuất hiện tại một số thành phố lớn. Ảnh: Getty.
Trong ảnh, đoàn tàu toa thùng Stoosbahn chở khách đến khu trượt tuyết Stoos, Thụy Sĩ, vào ban đêm. Với độ nghiêng tối đa đến 110%, đây là đoàn tàu dốc nhất thế giới, theo sách Kỷ lục Guinness. Ảnh: Reuters.
Theo The Atlantic, hiếm tiêu chuẩn nào được đặt ra trong việc thiết kế tàu leo núi, vì địa hình tại mỗi khu vực đều khác nhau, mục đích sử dụng phương tiện cũng khác. Do vậy, mỗi đoàn tàu đều có thiết kế khác nhau. Về cơ bản, tàu leo núi vận hành bằng dây cáp, mỗi đầu dây gắn với một đoàn tàu và chúng di chuyển đồng bộ, một tàu đi xuống thì tàu còn lại sẽ đi lên. Trong ảnh, đoàn tàu Hartkaiserbahn đang đưa khách xuống núi Hartkaiser, Áo. Ảnh: BKP.
Một số đoàn tàu vận hành bằng cách sử dụng thùng nước lắp đặt dưới khoang hành khách. Tàu đi xuống sẽ được đổ đầy nước, tàu đi lên sẽ tháo hết nước ra. Trong ảnh là đoàn tàu nhìn xuống thành phố Pittsburgh, bang Pennsylvania, Mỹ. Ảnh: Getty.
Đoàn tàu leo núi đầu tiên được đưa vào vận hành năm 1862, thuộc hệ thống Funiculars of Lyon của Pháp. Đến năm 1869, tàu leo núi thứ hai của châu Âu được xây dựng ở lâu đài Budapest, Hungary. Tại thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, đoàn tàu Tunel hoạt động từ năm 1875 đến nay, đây là hệ thống đường sắt ngầm cao tuổi thứ hai trên thế giới, và là tàu leo núi ngầm đầu tiên. Ảnh: Getty.
Theo sách Kỷ lục Guinness, đoàn tàu leo núi nhỏ nhất thế giới là tàu Fisherman's Walk Cliff Railway tại thị trấn ven biển Bournemouth, Anh, với chiều dài 39 m. Tàu Dresden Schwebebahn ở Đức là đoàn tàu leo núi treo duy nhất trên thế giới, tính ở thời điểm hiện tại, khác với phần lớn tàu di chuyển trên đường ray. Ảnh: Shutterstock.
Nhiều tai nạn tàu leo núi từng xảy ra trong quá khứ, điển hình là vụ rơi toa tàu ở Los Angeles, California vào ngày 2/2/2001. Một tòa tàu Angels Flight tuột dốc và va chạm với toa bên dưới, khiến 1 người thiệt mạng, 7 người bị thương. Đoàn tàu vận hành từ năm 1901 đến 1969, sau đó được tân trang lại và tiếp tục hoạt động từ năm 1996 đến nay. Ảnh: Getty.
