Tần Thủy Hoàng là một vị Hoàng đế lẫy lừng và có ảnh hưởng sâu rộng trong lịch sử Trung Quốc. Ông sinh năm 259 trước Công Nguyên tại Hoa Âm, nay thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc. Ông đã thống nhất thiên hạ, trở thành Hoàng đế khai quốc, xây dựng triều Tần hùng mạnh.

Trong thời gian trị vì của mình, ông đã tạo ra một thời kỳ thịnh vượng và thống nhất của Trung Quốc thông qua một số cải cách và xây dựng mang tính đột phá, đồng thời để lại dấu ấn không thể phai mờ trong lịch sử. Những quyết định của ông đã có tác động sâu sắc đến các thế hệ tương lai, một số trong đó vẫn còn phát huy tác dụng cho đến ngày nay. Ví dụ, việc thiết lập hệ thống quận huyện để xây dựng chính quyền tập trung là một quyết định mang tính bước ngoặt, giúp Trung Quốc dẫn đầu thế giới suốt hơn 2000 năm. Cho đến ngày nay, Trung Quốc vẫn còn hưởng lợi từ quyết sách này.

Sau khi thống nhất sáu nước, "Nam chinh Bắc Việt, Bắc phạt Hung Nô", trong thời gian ngắn, Tần Thủy Hoàng đã chiếm được một lãnh thổ rộng lớn. Trong vùng đất rộng lớn này, việc làm thế nào để cai trị và quản lý nó một cách hiệu quả trở thành ưu tiên hàng đầu.

Trước khi thành lập triều đại nhà Tần, nhiều nước chư hầu và các tiểu quốc bế quan tỏa quốc, trở thành khu tự trị. Tần Thủy Hoàng phải đối mặt với một đất nước rộng lớn hội tụ nhiều nền văn hóa, dân tộc và khu vực khác nhau. Ông rất coi trọng vấn đề này và triệu tập các quan lại để thảo luận.

Các quan lại lần lượt bày tỏ ý kiến, có người mong muốn Tần Thủy Hoàng có thể áp dụng phương pháp "phân phong chư hầu", phái các hoàng tử đi trấn giữ các tiểu quốc. Tuy nhiên, Tần Thủy Hoàng cảm thấy chặng đường còn dài, huyết mạch lại yếu, khả năng xảy ra nội chiến giữa các chư hầu tiểu quốc là rất cao, do đó phương pháp này bị ông bác bỏ.

Tể tướng Lý Tư đề xuất "hệ thống quận huyện", dựa trên tình hình thực tế, sử dụng nhân tài có thực lực đi trấn giữ các huyện, những huyện lệnh này sẽ trực tiếp phục vụ Đế vương, gần như không có ý định nổi loạn. Hơn nữa, việc phân chia các khu vực khác nhau thành quận huyện sẽ giúp việc quản lý các khu vực được hiệu quả hơn, đạt được tác dụng kiểm tra tương hỗ và cân bằng lẫn nhau.

Trong quá trình phát triển sau này, hệ thống quận huyện đã được các triều đại tiếp tục áp dụng và hoàn thiện. Tần Thủy Hoàng ban đầu chia thiên hạ làm 36 quận, sau tăng lên 40 quận, quận trực thuộc trung ương, tại mỗi quận đặt ba chức quân đứng đầu là Thú, Úy, Giám, chia nhau nắm quyền hành chính (quận thú), quân sự (quận úy), giám sát (quận giám). Dưới quận thiết lập huyện, đặt ba chức đứng đầu là Lệnh, Thừa, Úy, chia nhau nắm quyền hành chính (huyện lệnh), văn ngục (huyện thừa), quân sự (huyện úy). Các quan đứng đầu quận và huyện nhậm mệnh triều định đảm nhiệm, do Hoàng đế bổ nhiệm, bãi miễn.

Theo một cách nào đó, đây chính là khởi đầu của hệ thống chính trị hiện đại, phá vỡ sự kế thừa dựa trên huyết thống, đồng thời mang lại cơ hội cho những người sinh ra trong hoàn cảnh nghèo khó và cố gắng học hành.

Ngoài ra, Tần Thủy Hoàng đã mở ra những tiền lệ mới trong nhiều khía cạnh, hoàn toàn làm đảo lộn các thể chế truyền thống trước đây. Ông đề xuất một hệ thống hành chính hoàn toàn mới và đã đóng góp một cách đáng kể trong lĩnh vực nông nghiệp, thương nghiệp, mậu dịch và ngoại giao.

Cuộc đời của Tần Thủy Hoàng là một quá trình không ngừng đột phá, ông đã tích hợp tri thức và tư tưởng của mình vào toàn bộ đế chế và tạo nên một huyền thoại bất hủ trong lịch sử Trung Quốc.