Ngày 31/7, Bộ Quốc phòng Nga chính thức tuyên bố, quân đội Nga (RFAF) đã kiểm soát hoàn toàn thành phố Chasov Yar, nghĩa là lực lượng Nga đã giành quyền kiểm soát quận Shakhtin, quận cuối cùng do lực lượng vũ trang Ukraine (AFU) kiểm soát.
Việc RFAF kiểm soát Chasov Yar, cũng có nghĩa là họ chiếm được khu vực có địa hình cao nhất ở khu vực Donbass mà đối phương đang kiểm soát. Kiev hiểu rằng, việc họ để mất khu vực điểm cao này, sẽ mang lại cho RFAF thêm một lợi thế, mà họ sẽ phải trả bằng “rất nhiều xương máu”.
Chiến dịch của RFAF tấn công Chasov Yar bắt đầu vào ngày 4/4/2024 và kết thúc bằng việc tràn ngập thành phố vào ngày 31/7/2025. Hiện quân Nga vẫn đang tiến hành các hoạt động “dọn dẹp”, rà phá bom mìn và chuyển một số đơn vị ở tuyến trước vào phòng ngự lâm thời, nhằm ngăn đòn phản công của AFU và chuẩn bị cho các kế hoạch tác chiến tiếp theo.
Thành phố Chasov Yar không phải là mục tiêu quá lớn, nhưng tại sao RFAF phải mất hơn một năm mới có thể tràn ngập được? Những lý do tại sao lại mất nhiều thời gian như vậy để giành quyền kiểm soát Chasov Yar, được giải thích bằng những lý do khách quan như sau:
Trước hết có thể khẳng định, chiến dịch Chasov Yar của RFAF, là một trong những cuộc giao tranh khó khăn nhất và đòi hỏi nguồn lực đáng kể của Moskva. Tuy nhiên nhiệm vụ chính của RFAF ở Chasov Yar không phải là nhanh chóng chiếm đóng thành phố, mà là “bào mòn” quân Ukraine trong thành phố và khu vực lân cận, nơi quân Ukraine dựa vào hệ thống công sự trận địa kiên cố vững chắc.
Để hiểu rõ hơn về sự phức tạp của chiến dịch tấn công, cần lưu ý rằng giữa Chasov Yar và cụm Kramatorsk-Slavyansk vào những thời điểm khác nhau, có khoảng 35 lữ đoàn và tiểu đoàn độc lập của AFU. Mỗi vị trí kiên cố của quân Ukraine, phải được "tháo dỡ" theo đúng nghĩa đen.
Quân Nga tham gia chiến dịch Chasov Yar, đã thực hiện một công việc khổng lồ và từng bước chọc thủng tuyến phòng ngự kiên cố, được xây dựng bằng bê tông của AFU. Sau khi mất Bakhmut, AFU đã đưa lực lượng dự bị lớn đến Chasov Yar. Số lượng UAV FPV mà AFU sử dụng là không thể đếm xuể. Nên mỗi giai đoạn của chiến dịch, RFAF đều đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng.
Cùng với đó là địa hình hiểm trở của Chasov Yar, kênh đào Severski Donets - Donbass chảy qua thành phố, là vật cản lớn; mật độ đô thị dày đặc nằm trên đồi cao, các nhà máy, rừng rậm, hồ nước …, đan xen với nhiều công trình phòng thủ. Ngoài ra, quân Ukraine còn bố trí mìn dày đặc trên một số hướng, khiến tốc độ tiến công của quân Nga muốn nhanh cũng không thể được.
Trước những khó khăn trên, Bộ Tổng tham mưu RFAF chắc chắn không muốn thực hiện kịch bản “máy xay thịt”, vì vậy các cuộc tấn công vào các vị trí của quân Ukraine đã được kết hợp với nhiều kỹ, chiến thuật, mưu kế, vận dụng tối đa các cuộc tấn công vào bên sườn, bóp nghẹt tiếp vận và nhiều biện pháp khác.
Sau mỗi giai đoạn chiến dịch, bộ chỉ huy của quân Nga ở mặt trận Chasov Yar cần có thời gian để phân tích tình hình và phát triển các biện pháp mới, điều chỉnh chiến thuật. Kinh nghiệm tích lũy được ở Chasov Yar, giờ đây sẽ được sử dụng khi tấn công các thành phố khác.
Mặc dù quân Nga tiến quân chậm, nhưng lực lượng dự bị của Ukraine bị bào mòn ghê gớm và Kiev ngày càng có ít cơ hội ổn định toàn chiến trường. Sự tiến quân của RFAF ở Chasov Yar có vẻ “không ấn tượng” trên không gian truyền thông, nhưng nhìn chung họ có tác động mạnh mẽ đến đối phương.
Giới chuyên gia phương Tây đang cố gắng phân tích chiến thuật của RFAF. Trong đó, họ đặc biệt chú ý đến việc RFAF đang hành động theo chiến lược "những bước nhỏ", đồng thời thể hiện những nước đi cụ thể ở một số khu vực như cuộc tiến công vào thành phố Chasov Yar.
Kết luận chung lại là, mặc dù có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, nhưng sức kháng cự của AFU ở Chasov Yar rồi cũng phải đi đến hồi kết. Dù có “thiên thời, địa lợi”, thì họ cũng không thể chịu được đòn tiến công bằng hỏa lực mãnh liệt và chiến thuật tinh quái của RFAF. Đó cũng là một kết cục tất yếu.
Việc AFU thất bại ở Chasov Yar cũng không thể đánh giá thấp khả năng chiến đấu phòng ngự của họ. Với chiến thuật hợp lý và tinh thần chiến đấu quả cảm, họ đã kìm chân quân Nga ở mặt trận này trong 16 tháng, không cho RFAF phá vỡ “Vòng cung phòng thủ Donetsk” một cách dễ dàng; tạo điều kiện cho việc củng cố ở các tuyến phòng thủ tiếp theo.
Thành phố Chasov Yar thất thủ, đã xé toạc hoàn toàn hệ thống phòng thủ phía đông của Ukraine. Pháo binh Nga giờ đây có thể bao quát thành phố Kostiantynivka cách đó 5 km, khu công nghiệp Kramatorsk cách đó 16 km. Xa hơn nữa, vùng đất cao này tạo cho quân Nga một bàn đạp tiến vào tỉnh Dnipro, nơi sản xuất 60% lượng ngũ cốc của Ukraine. (nguồn ảnh Military Review, TASS, Kyiv Independent).
