“Sữa tươi” hay “sữa pha bột”: Người tiêu dùng khó phân biệt

Hiện nay, trên các kệ siêu thị và cửa hàng tiện lợi, hàng trăm nhãn hiệu sữa cùng xuất hiện với những lời quảng cáo hoa mỹ như “tươi ngon”, “nguyên chất 100%”. Tuy nhiên, đằng sau sự tiếp thị rầm rộ ấy, không ít người tiêu dùng lại rơi vào tình trạng hoang mang, khó phân biệt đâu mới thực sự là sữa tươi nguyên chất vắt trực tiếp từ bò, đâu chỉ là sữa bột được pha lại và tiệt trùng. Sự nhập nhằng trong cách ghi nhãn và quảng cáo đang khiến nhiều gia đình tưởng rằng họ đang chọn lựa sản phẩm tươi nguyên, nhưng thực tế có thể chỉ là sữa hoàn nguyên từ bột nhập khẩu.

Chị Thu Hằng (ngụ phường Vườn Lài, TP HCM) chia sẻ: “Tôi mua sữa cho con mỗi ngày, trên hộp ghi “sữa tiệt trùng 100%”, nhưng khi xem kỹ thành phần thì lại có bột sữa. Thật sự tôi không biết sản phẩm mình mua là sữa tươi hay sữa pha bột. Người tiêu dùng như tôi rất khó phân biệt, mà giá thì cũng chẳng hề rẻ”.

Cùng chung nỗi băn khoăn, anh Minh Hoàng (ngụ phường Chợ Quán, TP HCM) cho rằng: “Vào siêu thị thấy hàng chục loại sữa, nhãn nào cũng quảng cáo nguyên chất, 100% tự nhiên. Tôi có hỏi nhân viên bán hàng nhưng họ cũng không giải thích được rõ ràng. Thế nên, cuối cùng tôi chỉ biết chọn theo thương hiệu quen thuộc để yên tâm hơn”.

Ngoài ra, chị Bích Phương (Đồng Nai) bức xúc: “Người bán thường gọi chung là sữa tươi để dễ bán, nhưng không nói rõ nguồn gốc. Tôi từng nghĩ con mình uống sữa nguyên chất, sau mới biết chỉ là sữa bột pha lại. Cảm giác như bị lừa”.

Trong khi đó, anh Quốc Dũng (phường Bà Rịa, TP HCM) cũng cho biết: “Trước đây, tôi thường chọn loại sữa này cho con vì được đóng gói thành túi và hộp nhỏ, rất tiện lợi khi sử dụng. Tôi vẫn tin rằng đây là sữa tươi đã qua chế biến, có bổ sung vi chất dinh dưỡng nên khá yên tâm. Tuy nhiên, dạo gần đây tôi nghe thông tin nhiều sản phẩm thực chất không phải sữa tươi mà chỉ là sữa bột pha với nước, khiến tôi vô cùng băn khoăn. Theo tôi, nhà sản xuất cần ghi nhãn và thông tin minh bạch hơn để người tiêu dùng có thể lựa chọn đúng sản phẩm, tránh ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ”.

Những ý kiến trên phần nào cho thấy sự thiếu minh bạch trong thông tin sản phẩm đang làm người tiêu dùng rơi vào thế bị động, khó có đủ cơ sở để đưa ra lựa chọn chính xác cho sức khỏe và quyền lợi của mình.

Cần minh bạch hơn để bảo vệ người tiêu dùng

Mới đây, tại hội thảo về chiến lược phát triển ngành sữa đến năm 2030, tầm nhìn 2045, PGS.TS. Vũ Nguyên Thành - Viện trưởng Viện Công nghiệp thực phẩm cho biết, sữa tươi tuy vượt trội về giá trị dinh dưỡng, nhưng đang gặp bất lợi trong cạnh tranh do chênh lệch giá thành so với sữa bột được pha lại và tiệt trùng (hay còn gọi là sữa hoàn nguyên). Điều này dẫn tới một nghịch lý trên thị trường, sản phẩm dinh dưỡng tốt hơn lại ít cơ hội hơn.

“Vấn đề nằm ở chỗ, phần lớn người tiêu dùng hiện vẫn nhầm lẫn giữa “sữa tươi tiệt trùng” và “sữa hoàn nguyên tiệt trùng” do chưa có sự phân biệt rõ ràng trong các quy chuẩn kỹ thuật hiện hành. Việc pha sữa bột rồi tiệt trùng cũng được gọi là “sữa tiệt trùng”, khiến người dân khó nhận diện bản chất sản phẩm”- ông Vũ Nguyên Thành cho hay.

Quá trình rà soát và xây dựng lại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các sản phẩm sữa, Viện Công nghiệp thực phẩm nhận thấy còn nhiều bất cập trong quy chuẩn hiện hành. Do các quy định hiện nay chưa phân định rõ ràng giữa sữa được làm từ nguyên liệu tươi và sữa được pha từ sữa bột hoàn nguyên nên dẫn đến tình trạng cùng một nhãn “sữa tiệt trùng” nhưng bản chất sản phẩm khác nhau hoàn toàn.

Bên cạnh đó, một chỉ số dinh dưỡng quan trọng là chất béo chưa được quy định về hàm lượng tối thiểu bắt buộc phải có. “Đây là một trong những thành phần có giá trị nhất của sữa. Chất béo không chỉ là nguồn năng lượng mà còn đóng vai trò trong phát triển não bộ, cung cấp vitamin A, D, E, K và hỗ trợ miễn dịch”- Viện trưởng Viện Công nghiệp thực phẩm Vũ Nguyên Thành nhấn mạnh.

Ở nhiều nước, các vi chất thiết yếu này được quy định cụ thể để đảm bảo dinh dưỡng, đặc biệt với trẻ nhỏ. Nhưng tại Việt Nam, chưa có quy định chi tiết tương đương.

“Việc cập nhật, hoàn thiện quy chuẩn kỹ thuật về sữa là rất cấp thiết, không phải vì có sai sót mà là do thực tiễn đã thay đổi, đòi hỏi phải có điều chỉnh phù hợp để bảo vệ người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ em và đảm bảo sự minh bạch trên thị trường sữa hiện nay”- ông Vũ Nguyên Thành cho biết thêm.

Cùng quan điểm, GS.TS.BS Lê Thị Hợp - Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho rằng, cần minh bạch trong phân biệt các loại sữa, đặc biệt trong chương trình “Sữa học đường”.

Theo bà, tranh luận hiện nay xoay quanh loại sữa sử dụng trong chương trình sữa học đường. Dù trên nhãn có ghi “sữa tươi tiệt trùng”, nhưng thực tế rất khó xác định đó là sữa tươi nguyên liệu hay sữa hoàn nguyên pha lại từ bột. Nếu là sữa hoàn nguyên thì giá thành có thể rẻ hơn, nhưng chất lượng dinh dưỡng chắc chắn không bằng sữa tươi nguyên chất.

“Đối với các sản phẩm sữa, cần minh bạch tuyệt đối trong thông tin ghi nhãn và truyền thông sản phẩm, đặc biệt với các chương trình cộng đồng có liên quan đến trẻ em. Chúng ta không thể gian lận với người tiêu dùng, nhất là trẻ nhỏ”, GS.TS.BS Lê Thị Hợp nhấn mạnh.