Cây mộc tặc có tên khoa học là Equisetum debile Roxb. Đây là cây thảo sống lâu năm, thân cây mọc đứng hình trụ rỗng, lá nhỏ dính vào nhau thành bẹ hình ống.
Cây mộc tặc rễ dài, chia đốt, mọc bò ở dưới mặt đất. Thân cây mọc đứng, hình trụ rỗng (trừ các mấu), có nhiều khía rãnh dọc, mang phần sinh sản (hữu thụ) và phần không sinh sản (bất thụ).
Phần không sinh sản có thể dài đến 20cm, chia thành từng dóng, có rãnh dọc; ở mỗi mấu có một vòng lá rất nhỏ dính liền nhau ở gốc thành bẹ hình ống, phía trên ống chia răng mầu nâu, ứng với số rãnh của dóng.
Phần sinh sản gồm túi bào tử mọc ở mặt dưới những lá biến đổi thành vẩy. Các vẩy này tụ họp thành bông thuôn ở ngọn thân, nom như đầu nhọn của chiếc bút lông. Bào tử hình cầu. Mùa sinh sản của cây vào tháng 10-12.
Sở dĩ cây còn gọi là cỏ tháp bút là vì đầu cành của loại cỏ này có nhiều vòng xếp khít nhau như tháp và hình dáng thì giống như ngọn bút lông ngày xưa.
Cây mộc tặc thường mọc trong những khu rừng ẩm, dọc theo sông suối và những cồn cát hoặc vùng đất sét ẩm ướt thường có hàm lượng khoáng chất và Silic cao.
Cây mộc tặc có nguồn gốc ở châu Á ôn đới, Bắc Mỹ, Nam Mỹ và châu Âu. Trên thế giới, cây mộc tặc phân bố ở Áo, Bỉ, Bosnia, Canada, Bulgari, Pháp, Đức, Nauy, Ba Lan, Rumani, Nga, Hà Lan, Tây Ban Nha, Thụy Điển...
Ở Việt Nam, cây thường gặp ở các tỉnh miền núi và trung du, mọc thành đám nhỏ ở đất, dọc theo bờ suối, bờ ruộng nước sát chân núi. Cây mộc tặc có thể thu hoạch vào mùa hạ hoặc thu.
Theo y học cổ truyền, cây mộc tặc có vị ngọt đắng, tính bình và có nhiều công dụng chữa bệnh. Cây có tác dụng vào kinh phế, đởm, can, thận. Tác dụng dược lý của dược liệu này là lợi tiểu, từ mắt có màng, phong nhiệt, trị ra mồ hôi trộm, chảy nước mắt, mắt đỏ…
Mộc tặc được biết đến với nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe như chữa phù nước khí hay phù trong viêm cầu thận cấp. Cải thiện tình trạng mắt mờ, mắt sưng đỏ và viêm kết mạc cấp.
Chữa viêm bàng quang, viêm gan, đái ra sỏi, viêm thận, đái vàng thẫm, đái đỏ. Cải thiện tình trạng mắt có mộng bên cạnh đó cây mộc tặc cũng hỗ trợ điều trị rong kinh…
Tuy nhiên vị thuốc này không nên sử dụng trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, nhất là hệ tiết niệu. Phụ nữ đang trong giai đoạn mang thai hay đang cho con bú cần thận trọng trước khi sử dụng.
