Nước ối phản ánh khả năng bài tiết tốt hay xấu của thai nhi
BSCKI Dương Ngọc Vân, Bệnh viện Melatec cho biết, trong suốt thai kỳ, nước ối giữ vai trò rất quan trọng đối với khả năng hoạt động và phát triển của thai nhi. Mọi bất thường có liên quan đến nước ối trong đó có tình trạng cạn ối đều là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm cho cả mẹ và bé.
BSCKI Vân phân tích, nước ối là một loại chất lỏng bao quanh thai nhi có vai trò tạo môi trường để bảo vệ thai nhi tránh khỏi các sang chấn, va đập, nhiễm trùng và chứa nguồn dinh dưỡng cần thiết cho quá trình phát triển của thai nhi. Không những thế, nhờ có nước ối mà dây rốn không bị chèn ép giữa thai nhi với thành tử cung.
Lượng nước ối nhiều hay ít còn phản ánh về khả năng bài tiết của thai nhi tốt hay xấu. Do đó, mẹ bầu cần theo dõi nước ối hết sức đều đặn để kịp thời phát hiện bất thường, giúp giảm thiểu tối đa những biến chứng thai kỳ không đáng có.
 |
| Nước ối chính là môi trường bảo vệ an toàn và cung cấp dưỡng chất cho thai nhi phát triển - Ảnh minh họa |
Giải thích về tình trạng cạn ối, BSCKI Dương Ngọc Vân cho biết, bắt đầu từ tuần thứ 20, thai nhi sẽ nuốt nước ối và nước ối lại tiếp tục được tái hấp thu qua da thai nhi, màng ối và dây rốn.
Chính điều này khiến nước ối trở thành một loại dịch luân lưu. Vào thời điểm thai nhi 4 - 8 tuần, thể tích nước ối đạt 50ml và thể tích này sẽ tăng lên đến 1000ml khi thai nhi ở tuần 38.
Thông thường, tình trạng cạn ối xuất hiện khi thai nhi đã đủ tháng tuổi (38 - 40 tuần) vì lúc này bánh rau bị già hóa và không còn tiết ra nước nữa.
Hiện tượng cạn ối càng xảy ra sớm thì càng nguy hiểm cho thai nhi. Ví thai nhi giống như một quả bóng còn nước ối là túi nước, có thể hình dung về mối liên hệ giữa thai nhi với lượng nước ối như sau: túi nước chứa nhiều nước thì khi có tác động nào đó vào túi sẽ rất khó để ảnh hưởng đến quả bóng nhưng lượng nước trong túi càng ít đi thì quả bóng càng dễ bị ảnh hưởng trước các tác động bên ngoài.
Mức độ nguy hiểm của việc cạn ối tác động tới thai nhi phụ thuộc vào từng giai đoạn của thai kỳ. Cạn ối khi thai nhi tuần tuổi càng nhỏ thì càng nguy hiểm. Trong tam cá nguyệt đầu tiên, nước ối rất cần để cho thai nhi phát triển các chi, cơ bắp, hệ tiêu hóa và phổi. Từ tam cá nguyệt thứ hai là lúc thai nhi bắt đầu hít và nuốt nước ối để phổi tăng kích thước và dần trưởng thành.
Vì thế, nếu ở nửa giai đoạn đầu của thai kỳ, cạn ối có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như: thai bị dị tật bẩm sinh, sảy thai, thai lưu,...
Bước sang giai đoạn nửa sau của thai kỳ, cạn ối dễ dẫn đến thai chậm tăng trưởng, sinh non, nguy cơ sinh mổ, nước ối có lẫn phân su,... Đặc biệt, khi chuyển dạ nếu cạn ối nhanh sẽ khiến tử cung co bóp mạnh và siết chặt vào thai nhi khiến cho thai bị ngạt, suy và kết quả là tử vong.
BS Vân cảnh báo, cạn ối đa phần thường không có biểu hiện gì nên cũng rất khó để mẹ bầu có thể phát hiện được. Tuy nhiên, mẹ bầu hãy chú ý phát hiện nếu thấy có hiện tượng chảy dịch âm đạo rỉ rả hoặc nhiều, đặc biệt nhận thấy khi đóng băng vệ sinh thì đến gặp bác sĩ ngay để được chẩn đoán xem có bị cạn ối hay không, từ đó có phương án xử lý kịp thời.
Để chẩn đoán tình trạng nước ối cần căn cứ trên kết quả siêu âm, thông qua chỉ số ối (AFI). Cạn ối tức là chỉ số AFI trên kết quả siêu âm đo ở 4 khoang bụng của mẹ giảm về dưới mức 3cm.
Trong tình huống ối đã bị cạn, nếu thai nhi đã đủ tháng, bác sĩ sẽ mổ lấy thai để đảm bảo sự an toàn cho cả mẹ và bé.
 |
| Cạn ối sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe bé - Ảnh minh họa |
Sản phụ cần làm gì khi bị cạn ối?
Theo TS.BS. Nguyễn Cảnh Chương – Giám đốc Trung tâm Đào tạo Chỉ đạo tuyến và nghiên cứu khoa học – Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, có rất nhiều nguyên nhân gây cạn ối (thiểu ối) phổ biến là:
- Bất thường nhiễm sắc thể
- Thai có dị tật bẩm sinh đường tiết niệu, hệ thần kinh...
- Thai chậm phát triển trong tử cung
- Thai quá ngày sinh già tháng,
- Mẹ mắc các bệnh như tiền sản giật, tiểu đường thai kỳ, bệnh tim, thận mạn tính,
- Mẹ sử dụng một số thuốc chống ung thư, kháng men chuyển…
- Nhiễm trùng màng ối và bào thai cũng có thể gây ra thiểu ối, tuy vậy khoảng hơn 30% các trường hợp thiểu ối là không rõ nguyên nhân.
Các nguyên nhân khác như mẹ ăn uống kém, hút thuốc lá, suy dinh dưỡng, … là những nguyên nhân gây thiếu oxy trường diễn cho thai nhi làm suy tuần hoàn nhau thai, giảm cung lượng máu qua thận và phổi thai nhi cũng sẽ khiến thai nhi bị cạn ối.
Cạn ối xuất hiện ở mỗi giai đoạn khác nhau của thai kỳ thì tiềm ẩn những nguy cơ khác nhau:
- Cạn ối trong 3 tháng đầu nguy cơ sảy thai cao chiếm 65-80%.
- Cạn ối trong 3 tháng giữa nguy cơ dị tật thai cao
- Cạn ối trong 3 tháng cuối nguy cơ thai chậm phát triển cao.
Có 3 mức độ cạn ối: trung bình khi chỉ số ối đo được 5 – 7cm; mức độ nặng khi chỉ số đo được 3 – 5cm; Kết luận vô ối khi chỉ số đo được <3cm.
Khi bị cạn ối, điều đầu tiên các mẹ bầu cần làm là phải thường xuyên theo dõi sức khỏe thai kỳ, thực hiện siêu âm để nhận lời khuyên, chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa. Các bác sĩ sẽ dựa vào kết quả siêu âm, đo chỉ số nước ối, xem xét cử động thai, quá trình phát triển của thai để đưa ra hướng khắc phục sớm.
 |
| Với kỹ thuật truyền ối, các bác sĩ tại Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội đã cứu được rất nhiều em bé bị bó chặt trong tử cung như hút chân không, em bé gần như không cử động được, tuần hoàn đảo ngược, suy tim đứng trước ngưỡng cửa thai lưu - Ảnh BVCC |
Tại ở Bệnh viện Phụ sản Hà Nội có phương pháp truyền ối là kỹ thuật đưa dịch đẳng trương vô khuẩn vào buồng ối để tăng thể tích nước ối cho bào thai. Việc truyền ối đem lại hiệu quả cao đó là: Giảm tỷ lệ mắc bệnh cho thai nhi; Giảm tử vong sơ sinh; Giảm nhiễm trùng huyết sơ sinh; Giảm thiểu sản phổi sơ sinh.
Kỹ thuật truyền ối phải được thực hiện tại phòng can thiệp bào thai vô trùng tuyệt đối.
Biện pháp phòng ngừa cạn ối và cải thiện tình trạng cạn ối tại nhà, thai phụ có thể thực hiện:
- Khám thai định kỳ , khám theo sự chỉ dẫn của bác sĩ sản khoa. Phát hiện sớm và theo dõi chặt chẽ những thai nhi thiểu ối để kịp thời can thiệp khi cần thiết.
– Uống đủ 2l nước mỗi ngày hoặc có thể nhiều hơn. Ngoài việc uống nước lọc, các mẹ bầu có thể uống thêm nước hoa quả, trái cây. Lưu ý, các mẹ nên lựa chọn những loại trái cây có lượng đường vừa đủ, mọng nước như dâu tây, nho, cam, cần tây, cà chua, củ cải,…
– Đảm bảo trong khẩu phần ăn hàng ngày có đủ 4 nhóm chất cần thiết gồm chất đạm, chất béo, tinh bột và vitamin.
– Hạn chế những thực phẩm có khả năng gây mất nước, kích thích lợi tiểu.
– Tăng cường vận động, tập luyện nhẹ nhàng để cơ thể hoạt động ổn định hơn, quá trình điều tiết nước ối diễn ra bình thường.
– Nên tập thói quen nằm nghiêng sang bên trái khi ngủ để kích thích máu lưu thông tốt hơn, cải thiện hệ tuần hoàn của em bé trong bụng, kích thích cân bằng nước ối.
