Rằm tháng Giêng (ngày 15/1 Âm lịch) thường được xem là ngày quan trọng đối với người Việt. Nhiều người quan niệm ngày này cần tránh sát sinh, ăn uống chay tịnh để thanh thản, cầu may mắn, đủ đầy cả năm. Chính vì vậy, nhiều gia đình thường chuẩn bị các mâm cỗ chay cúng rằm tháng giêng có 10, 12 hoặc 20 món để thắp hương vào dịp này.
Tuy nhiên, để tiết kiệm hơn, bác Lời (một đầu bếp lâu năm) tư vấn: "Trung bình một mâm cỗ chay cúng rằm tháng giêng từ 7-10 món có chi phí từ 300.000 - 400.000 đồng mà vẫn đảm bảo đủ đầy, bày biện đẹp mắt".
Mâm cỗ chay có thể tùy loại nhưng nên đảm bảo màu sắc nguyên liệu, món ăn tượng trưng cho ngũ hành (màu đỏ tượng trưng cho hành hỏa, xanh của hành mộc, đen của hành thổ, màu trắng của hành thủy, màu vàng hành kim) - bác Lời cho biết thêm.
Thực đơn tham khảo cho mâm cỗ chay tiết kiệm gồm: các món như nem cuốn, rau xào thập cẩm, nộm giá đỗ, giò lụa/giò xào, cá thu sốt ngũ liễu, nấm tẩm bột chiên, heo quay, canh chua.
Lựa chọn các nguyên liệu nấu xôi như gạo nếp, đậu xanh, gạo lứt, hạt sen. Với nguyên liệu từ hạt sen và đậu xanh, gạo nếp, bạn có thể làm được món xôi vò hạt sen cho mâm cỗ. Trong đó, giá gạo nếp thường trên thị trường đao dộng trên dưới 17.000 đồng/kg, nếp cái hoa vàng 22.500 đồng/kg, đắt hơn là gạo nếp Thái 24.000 đồng/kg.
Nguyên liệu hạt sen khô có nhiều mức giá khác nhau, dao động trên dưới 180.000 đồng/kg. Riêng đậu xanh có giá trên dưới 40.000 đồng/kg. Giá gạo lứt dao động từ 22.000 -30.000 đồng/gói (250 - 300g, tùy từng loại).
Giò chay làm từ váng đậu hoặc đậu xanh, mì căn... có giá từ 66.000 - 120.000 đồng/gói (tùy trọng lượng). Ngoài ra, các loại giò nấm được bán với giá 120.000 - 130.000 đồng/kg. Nếu bạn tự mua nguyên liệu chế biến, có thể tiết kiệm phần nào.
Chè trôi, chè trôi ngũ sắc tượng trưng cho sự đủ đầy, trọn vẹn, hanh thông công việc của năm mới cũng không tốn nhiều chi phí. Trung bình mỗi bát trôi có giá bán từ 10.000 - 15.000 đồng, nếu nấu tại nhà, bạn có thể chi từ 40.000 đồng để nấu được nhiều bát chè hơn.
Đừng quên tham khảo các chủ cửa hàng bán món ăn chay về cách chọn thực phẩm ngon và cách chế biến món ăn ngon, đa dạng. Tại các cửa hàng bán cỗ chay thường có thực đơn mẫm cỗ và mức giá các món. Tham khảo thực đơn này là một trong những cách giúp bạn chuẩn bị một mâm cỗ đa dạng và hợp chi phí.
Một mâm cỗ chay sẽ bớt đơn điệu mà vẫn đủ đầy khi bạn chọn đa dạng các loại nguyên liệu chế biến, kết hợp chúng với nhau (đồ khô và đồ tươi), Nhiều loại rau vừa có thể làm món xào nấu lại có thể tận dụng để trang trí, bày biện cho mẫm cỗ thêm đẹp (cà chua, cà rốt...) lại tiết kiệm chi phí. Kết hợp đa dạng thực phẩm chay sẽ giúp tăng thêm lượng dinh dưỡng cho món ăn trên mâm cỗ.
