Vào ngày 23/1/1556, một trận động đất lớn đã làm rung chuyển các tỉnh Thiểm Tây và Sơn Tây. Cho đến nay, các nhà sử học đều nhất trí rằng trận động đất đó ở Trung Hoa không phải là trận động đất mạnh nhất, nhưng lại là trận động đất có số người chết lớn nhất.
Số người chết được nhà Minh chép lại lên tới 830.000 người - 60% dân số của 2 tỉnh, tổng hợp từ các số liệu địa phương. Ở Hóa Châu, Vị Nam, Thiểm Tây, không một căn nhà nào còn tồn tại sau động đất, hơn một nửa số dân ở khu vực thiệt mạng, ước tính lên tới hàng trăm ngàn người.
Trong phạm vi 500 km tính từ tâm chấn, không đâu là không ghi nhận người chết. Khi phát triển thang đo cường độ động đất Richter vào những năm 1930, các nhà khoa học đã phác họa lại trận động đất ở Thiểm Tây và phát hiện cường độ động đất vào khoảng 8-8,3 độ Richter.
Đây chưa phải trận động đất mạnh nhất từng được ghi nhận. Tuy nhiên, trận động đất xảy ra ở giữa khu vực đông dân cư với các ngôi nhà được xây dựng kém, dẫn đến số người chết kinh hoàng.
Núi và sông thay hình đổi dạng. Đường sá đổi hướng. Nhiều ngọn núi lung lay tận gốc. Đồi và thung lũng thay hình đổi dạng. Ở một số nơi, đất bỗng dưng trồi lên hình thành những ngọn đồi mới hoặc sụp xuống biến thành những thung lũng mới.
Ở một số nơi khác, nước phụt lên, mặt đất sụp xuống hình thành những con mương mới. Nhà cửa, công sở, đền đài, miếu mạo và tường thành sụp đổ bất thình lình... Âm thanh động đất được mô tả như sấm rền.
Lửa cháy hai, ba ngày chưa tắt. Hầu hết dân chúng sống trong cảnh màn trời chiếu đất. Người ta chết vì động đất, lửa thiêu, lũ lụt, cướp bóc... Tâm chấn của trận động đất nằm ở Thung lũng sông Vị Hà thuộc tỉnh Thiểm Tây, gần các thành phố Hoa Huyện, Vị Nam và Hoa Âm.
Theo các nhà nghiên cứu, trận động đất bắt nguồn từ khu vực gần huyện Hoạt, trong thung lũng sông Vệ Hà. Tuy nhiên, mức độ tàn phá của cơn đại địa chấn này trải dài trong bán kính 200 dặm, phá hủy nhiều ngôi làng lân cận và loạt ngôi nhà đơn lẻ.
Trận động đất Thiểm Tây năm 1556 liên quan đến ba đứt gãy lớn, tạo thành ranh giới của lưu vực sông Ngụy. Tất cả 26 trận động đất được ghi trong biên niên sử đều có tâm chấn ở lưu vực này.
Một số người sống sót kể rằng, họ “nhìn thấy vết nứt tách ra từ mặt đất khiến nước phun lên, tường thành và các công trình bằng đá đổ sập trong tích tắc, đồng bằng bỗng chốc biến thành những quả đồi…”.
Sau trận động đất lịch sử, nhiều người bắt đầu chuyển sang xây nhà bằng tre và gỗ, chống chịu động đất tốt hơn và nếu có đổ sập thì gây thiệt hại ít hơn.
