Ông Karol Nawrocki gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump ở Nhà Trắng vào ngày 1/5/2025. Ảnh: Nhà Trắng/Euromaidan Press.
Việc một nhân vật không mấy tên tuổi như ông Nawrocki, cựu lãnh đạo Viện Ký ức Quốc gia (IPN), vượt lên đánh bại ứng viên tự do trung dung Rafał Trzaskowski được xem là tín hiệu rõ ràng cho thấy dư luận Ba Lan đang mỏi mệt với cuộc chiến ở bên kia biên giới, theo tờ Euromaidan Press.
Ông Nawrocki sẽ chính thức nhậm chức Tổng thống Ba Lan vào ngày 6/8/2025, thay thế người tiền nhiệm Andrzej Duda – người đóng vai trò quan trọng trong việc điều phối các nỗ lực quốc tế nhằm hỗ trợ Ukraine.
Sự mệt mỏi và thay đổi trong dư luận
Từ tháng 2/2022, Ba Lan đã tiếp nhận hàng triệu người tị nạn Ukraine, cung cấp viện trợ đáng kể và trở thành điểm trung chuyển vũ khí then chốt từ phương Tây tới Kiev. Nhưng sau hơn 3 năm, sự ủng hộ của công chúng Ba Lan với Ukraine sụt giảm nghiêm trọng – từ mức 94% năm 2022 xuống chỉ còn 53% hiện nay, Euromaidan Press cho biết.
Dư luận Ba Lan cho rằng, một lượng lớn người Ukraine tị nạn đang “lợi dụng” phúc lợi xã hội quốc gia. Câu chuyện cạnh tranh kinh tế, cùng mệt mỏi với chiến sự, đã khiến nhiều người Ba Lan chuyển sang ủng hộ việc cắt giảm hỗ trợ, đặc biệt là khoản trợ cấp hơn 170 USD/tháng mà các gia đình Ukraine có trẻ em đang được hưởng.
Tổng thống Ba Lan sắp mãn nhiệm Andrzej Duda tới Kiev gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vào ngày 28/6/2025. Ảnh: Euromaidan Press.
Hai ứng viên tổng thống đều đề xuất cắt giảm khoản này: ông Trzaskowski chỉ muốn giới hạn với người tị nạn Ukraine không có việc làm, còn ông Nawrocki thì đề xuất cắt bỏ hẳn.
Chính sách cứng rắn từ Tổng thống Ba Lan đắc cử
Ngay trong chiến dịch tranh cử, ông Nawrocki tuyên bố sẽ thúc đẩy luật cấm người nhập cư được hưởng chế độ tốt hơn công dân Ba Lan. Với việc hơn 1 triệu người tị nạn Ukraine tương đương 7% dân số Ba Lan, thông điệp ấy mang tính ám chỉ rất rõ.
Dù quyền hạn của Tổng thống trong chính sách đối nội ở Ba Lan tương đối hạn chế, nhưng các đảng phái chính trị lớn hiện cũng ngả theo quan điểm chống Ukraine. Liên minh cầm quyền ở Ba Lan dù vốn không ủng hộ ông Nawrocki, nay cũng thể hiện sự đồng thuận với việc siết chặt hỗ trợ cho người tị nạn Ukraine.
Tương lai mờ mịt
Trước mắt, Ukraine vẫn có thể tạm yên tâm. Đó là vì Ba Lan dù không còn cung cấp vũ khí, vẫn là trung tâm hậu cần, đóng vai trò “cửa ngõ” cung cấp vũ khí phương Tây cho Kiev. Nhưng trên phương diện chiến lược lâu dài, đặc biệt là mục tiêu gia nhập Liên minh châu Âu (EU) và NATO, Kiev sẽ gặp khó khăn, theo Euromaidan Press.
Người tị nạn Ukraine ở Ba Lan vào tháng 3/2022. Ảnh: Euromaidan Press.
Ông Nawrocki nêu điều kiện chỉ ủng hộ Ukraine gia nhập EU nếu nước này giải quyết vấn đề lịch sử giữa hai nước. Đó là vấn đề khai quật hài cốt nạn nhân vụ thảm sát Volyn năm 1943. Dù Kiev đã nhượng bộ, Tổng thống Ba Lan Lan đắc cử vẫn dùng vấn đề này để gây sức ép, thậm chí chỉ trích công khai Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.
Hệ lụy với Ukraine
Ngoài vấn đề lịch sử, ông Nawrocki cũng cam kết bảo vệ nông dân Ba Lan trước sự cạnh tranh từ nông sản Ukraine – vấn đề từng dẫn tới biểu tình và phong tỏa biên giới. Dù nông nghiệp chỉ chiếm 3% GDP, lực lượng nông dân vẫn là nền tảng cử tri quan trọng của các đảng bảo thủ ở Ba Lan.
Nếu liên minh cầm quyền hiện tại sụp đổ, đảng cực hữu Konfederacja có quan điểm chống Ukraine mạnh mẽ, có thể sẽ càng trỗi dậy.
Ukraine lúc này đối mặt hai nguy cơ: Nga tiếp tục kiểm soát thêm lãnh thổ còn hai đồng minh lớn là Mỹ và Ba Lan đều chuyển hướng – hoặc thân thiện với Nga, hoặc muốn biến Ukraine thành công cụ phục vụ lợi ích riêng.
Nhìn chung, trong bối cảnh xung đột chưa kết thúc, tương lai Ukraine đã bị phủ bóng bởi những tính toán riêng của các đồng minh thân cận nhất, Euromaidan Press kết luận.