Sau cuộc phản công kéo dài gần 3 tháng của Quân đội Ukraine mà chưa đem lại kết quả đáng chú ý, đã làm dấy lên nhiều câu hỏi từ thế giới bên ngoài.
Hiện có nhiều sĩ quan trung - cao cấp của NATO có nhiều kinh nghiệm chiến đấu ở Afghanistan, Iraq và thậm chí cả Syria. Những “tinh hoa” NATO này, không chỉ giàu kinh nghiệm thực tế chiến đấu, mà còn đều là những người tốt nghiệp các học viện quân sự hàng đầu. Vậy liệu họ có giúp ích gì cho các chỉ huy Quân đội Ukraine?
Tờ CNN của Mỹ cho rằng, chỉ huy Quân đội Ukraine đã bỏ qua các lời khuyên của cố vấn quân sự Mỹ và NATO, khi tập trung lực lượng vào hướng Zaporizhia để thay đổi cục diện chiến trường. Vì Zaporozhye là con đường duy nhất từ Donbass đến Crimea và đó cũng là điều kiện cơ bản để tái chiếm Melitopol và Mariupol.
Hiện tại, Quân đội Ukraine mặc dù đã tiến vào được trung tâm làng Rabotino, vị trí chiến lược án ngữ con đường tiến xuống Melitopol, nhưng thực tế đó lại là một khu vực tương đối thấp, đang bị ba cánh quân Nga từ trên bắn phá; dẫn đến tổn thất về quân số và vũ khí một cách vô ích, nhưng không thể tiến xa hơn về phía nam.
Ukraine hy vọng với chiến thuật “vây lấn” và “làn sóng người”, để “xé toạc” tuyến phòng thủ và quét sạch hoàn toàn 5 lữ đoàn chủ lực của Nga, chịu trách nhiệm phòng ngự xung quanh Rabotino, mà không có hỏa lực yểm trợ quy mô lớn. Như vậy, kết quả có thể tưởng tượng được.
Đây là lý do tại sao Quân đội Ukraine tuyên bố đã “tràn ngập” Rabotino trong gần nửa tháng qua, nhưng thế giới bên ngoài chưa bao giờ nghe nói rằng, Quân đội Ukraine đã đạt được tiến bộ đáng kể nào về hướng Novo Prokopivka, nằm không xa phía sau làng Rabotino.
Cách đây không lâu, tướng David Petraeus, nguyên Giám đốc cơ quan tình báo Mỹ (CIA), đã đăng một bài viết trên tờ Washington Post cảnh báo rằng, có ít nhất 20.000 quân tinh nhuệ của Nga đang tăng viện cho hướng Rabotino. Nếu lực lượng Ukraine kiệt sức, thì sẽ có những rắc rối bất tận trên chiến trường.
Trước việc tập trung lực lượng của Quân đội Ukraine về hướng Orekhiv, sai lầm chiến lược lớn của “cố vấn” NATO là không thể tha thứ. Điều không thể tha thứ hơn nữa, là các tướng NATO dường như vẫn không muốn “dời mắt” về phía đông và nhìn Veliko Novosilka, nơi mới thực sự là nơi có nhiều khả năng đột phá nhất.
Trước khi Quân đội Ukraine bắt đầu tấn công Staramayorsk, cách Velika Novosilka khoảng 10 km về phía nam, khu vực này thực chất là phần nhô ra của Quân đội Nga, nằm trong tuyến phòng thủ của Quân đội Ukraine (thường gọi là mỏm đá Vremevsky). Mối đe dọa từ cuộc tấn công của Nga đối với Velika Novosilka là không hề nhỏ.
Vì thế Quân đội Ukraine quyết định “rút chiếc đinh” này ra, sau hàng chục ngày vất vả, đầu tháng 8 họ đã thành công chiếm được làng Staramayorsk, phá vỡ kế hoạch tiến công của quân Nga. Sau đó gần như không có thời gian tạm dừng, quân Ukraine tiếp tục tấn công Urozhaine, cách đó khoảng 2 km về phía đông nam.
Trận đánh ở Urozhaine diễn ra suôn sẻ hơn nhiều so với ở Rabotino. Chủ yếu là do lực lượng phòng thủ của Nga lúc đó chỉ có Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 60, không được tăng cường lực lượng, dưới sự bao vây của quân Ukraine từ ba phía nên không trụ được lâu, phải nhanh chóng rút lui.
Mặc dù tràn ngập được hai làng Staramayorsk và Urozhaine, nhưng Quân đội Ukraine không thể tiêu diệt một số lượng lớn quân Nga; nhưng điều đó chẳng là gì đối với Quân đội Ukraine, và điều quan trọng hơn bất cứ điều gì khác, là phải lấy lại được phần đất đã mất.
Nhưng điều họ không ngờ tới là việc lấy lại được làng Urozhaine thực ra lại là kết quả cuối cùng. Hơn nửa tháng đã trôi qua, kể từ chiến thắng ở Urozhaine, nhưng Quân đội Ukraine không đạt được bước tiến nào về phía nam Urozhaine; đồng thời phải gánh chịu thiệt hại khủng khiếp trước hỏa lực pháo binh Nga.
Đồng thời, do giao tranh ác liệt ở Rabotino, Quân đội Nga đã huy động quân từ nhiều nơi để tăng viện. Chẳng hạn, một phần của Sư đoàn đổ bộ đường không cận vệ 76, ban đầu được triển khai ở Crimea, đã được chuyển đến hướng Tokmok. Dù không có tin tức xác thực nào chứng minh, nhưng Nga có khả năng đã điều quân từ phía nam Urozhaine, dẫn đến lực lượng trống rỗng.
Tuy nhiên, việc không tổ chức trinh sát hỏa lực cường độ cao theo hướng Velika Novosilka, khi biết “cửa tử” Rabotino đã thu hút sự chú ý của Quân đội Nga, đó thực sự là một sai lầm của NATO và Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine. Hơn nữa, nếu lấy Urozhaine làm bàn đạp, dù tiến về đông hay tây, khách quan mà nói, tập trung lực lượng về đây là phù hợp hơn.
Ví dụ, từ Urozhaine đi về phía đông, sẽ đến Novodetsk, Novomayorsk, Shevchenko, Pavlivka và Mikiersk. Với mặt tiền rộng 40 km chỉ có vài tòa nhà, phần còn lại của làng là cánh đồng rộng, rất phù hợp với cuộc tấn công nhanh của lực lượng thiết giáp hạng nhẹ.
Nếu Quân đội Ukraine có thể huy động một phần lực lượng bộ binh cơ giới, đang tập trung tất cả ở “cửa tử” Rabotino, thì có hy vọng lớn sẽ đạt được bước đột phá lớn hơn ở hướng Velika Novosilka và tạo ra nhiều lỗ hổng trên tuyến phòng thủ chính đầu tiên của Quân đội Nga.
Quan trọng hơn, cuộc tấn công từ bàn đạp Urozhaine có thể đe dọa Staromlinivka, điểm tựa phòng thủ chính của Quân đội Nga từ hai bên sườn; nếu quân Ukraine có thể tiến hành các cuộc tấn công từ phía bắc và phía đông cùng lúc, thì gần như có thể nói là “có triển vọng”.
Hiện quân Ukraine tập trung ở Staramayorsk là Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 31, Lữ đoàn lính thủy đánh bộ 35 và 36; ở vị trí phía sau là Lữ đoàn xe tăng 4 và Lữ đoàn pháo binh số 55. Ngoài ra còn có Lữ đoàn tấn công đường không 80, làm lực lượng dự bị ở phía bắc Veliky Novosilka.
Nhìn chung, số lượng quân cơ động Ukraine không đủ và khó có thể đạt được mục tiêu “điều” quân Nga trong thời gian ngắn. Có lẽ ngay cả khi biết rằng có cơ hội đột phá về phía nam Veliky Novosilka, Quân đội Ukraine cũng khó có thể thực hiện được. Thứ nhất là quân bị dàn trải, thứ hai là họ cũng lo rơi vào bẫy của quân Nga.
Nhìn từ góc độ khách quan, động lực tấn công tổng thể của Quân đội Ukraine thực tế đang suy yếu sau một chiến dịch phản công đã tương đối dài. Xét cho cùng, mùa mưa sắp đến, chiến trường miền Nam Ukraine, không còn thích hợp cho việc giao tranh giữa hai bên.
Sau khi bước sang tháng 9, Quân đội Ukraine có thể dừng hoàn toàn cuộc tấn công và bố trí một số quân tại một số điểm then chốt để phòng thủ; phần lớn các đơn vị Ukraine, đặc biệt là bộ binh cơ giới đã chiến đấu được vài tháng, sẽ rút về hậu phương tương đối an toàn và nghỉ ngơi.
Đồng thời, Quân đội Nga đã bắt đầu đợt nhập ngũ mới và có thể tiến hành một cuộc phản công quy mô nhỏ nhằm tiếp tục gây áp lực và thử thách tuyến phòng thủ của Quân đội Ukraine ở trên tuyến Zaporozhye.
Nhưng nếu Quân đội Nga muốn tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn hơn, thì có lẽ họ không tổ chức ở mặt trận phía Nam, mà chọn Kupyansk ở mặt trận phía Bắc; chính ở đó, “chiến lược thành phố trống” của Quân đội Ukraine đã thực sự thất bại.
