Mới đây, Cục Di sản Văn hóa Quốc gia xác nhận chữ khắc trên phiến đá, tìm thấy gần hồ ở huyện Mã Đa, tỉnh Thanh Hải, đề cập đến chuyến thám hiểm chưa từng được biết đến trước đây theo lệnh của Tần Thủy Hoàng nhằm tìm kiếm thuốc trường sinh vào năm 210 trước Công nguyên là xác thực. Ảnh: globaltimes.
Theo các chuyên gia, dòng chữ khắc gồm 37 ký tự được tìm thấy năm 2020 trên tảng đá nằm dọc sườn hồ, ở độ cao khoảng 4.300m so với mực nước biển. Chữ khắc theo phong cách viết chữ triện điển hình của thời nhà Tần (năm 221 trước Công nguyên đến năm 206 trước Công nguyên) với các ký tự trải rộng trên diện tích 0,16 m2, cách mặt đất 19 cm. Ảnh: CHINA DAILY.
Tong Tao, nhà khảo cổ học thuộc Viện hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, đến địa điểm trên vào năm 2023 và nhận ra tầm quan trọng đặc biệt của chữ khắc trên phiến đá. Ngoại trừ một số ký tự không rõ, ông nhận thấy những từ còn lại hé lộ bản khắc đá này là ghi chép lịch sử chưa từng được biết tới trước đây. Ảnh: CHINA DAILY.
Các ký tự ghi chép Tần Thủy Hoàng, hoàng đế đầu tiên của đất nước Trung Hoa thống nhất, đã cử một vị quan có phẩm cấp cao tên Yi dẫn đầu những nhà giả kim thu thập thảo dược trên núi Côn Lôn. Đây là bản khắc đá thời Tần duy nhất còn tồn tại ở vị trí ban đầu, có thể cung cấp tham chiếu quan trọng về vị trí của Côn Lôn. Ảnh: Public Domain.
Tuy nhiên, sau khi nhà khảo cổ Tong công bố phát hiện ban đầu trên báo Guangming Daily hồi tháng 6/2025, dòng chữ trở thành chủ đề tranh luận kéo dài. Trong khi một số học giả đồng ý bản khắc đá đến từ thời Tần, nhiều người nghi ngờ tính xác thực của hiện vật và cho rằng đó là sản phẩm hiện đại do tình trạng bảo quản tốt. Ảnh: Yu Yige/Shanghai Daily.
Trong cuộc họp báo hôm 15/9 tại Bắc Kinh, Deng Chao, Giám đốc phòng di tích lịch sử của Cục Di sản Văn hóa Quốc gia, cho biết phân tích của phòng thí nghiệm chỉ ra tảng đá có chữ khắc là sa thạch thạch anh, có khả năng chống mài mòn cao và độ bền mạnh trước tác động phong hóa. Ảnh: The British Library and Britannica/ Bibliothèque Nationale de France and Ohio State University.
Thông qua kiểm tra độ phân giải cao, các chuyên gia xác định những dấu vết công cụ rõ ràng trên ký tự khắc, chứng minh chúng được tạo ra bằng công cụ khắc đầu cùn, phù hợp với kỹ thuật thủ công của thời kỳ lịch sử. Ảnh: The British Library and Britannica
Li Ling, nhà khảo cổ học và nghiên cứu chữ cổ tại Đại học Bắc Kinh, tiến hành nghiên cứu so sánh chi tiết bản khắc đá ở Mã Đa và những bản khắc đá thời Tần đã được giới chuyên gia xác nhận trước đó. Ông cho biết phần lớn thành viên hội đồng chuyên gia đồng ý với kết luận những ký tự trên phiến đá tìm thấy ở Mã Đa thuộc thời Tần mặc dù chữ viết có một số biến thể so với kiểu chữ được ghi nhận. Ảnh: Bibliothèque Nationale de France and Ohio State University.
Các phương pháp đục đẽo đa dạng được sử dụng trên bản khắc đá, cho thấy người tạo ra nó không cố ý theo đuổi hình thức đồng nhất và tỏ ra thoải mái hơn trong việc xử lý những điều kiện khác nhau của nền đá. Bằng chứng về niên đại lộ ra từ phong cách đặc biệt của ký tự. Ví dụ, ký tự "lun" trong từ Côn Lôn là mẫu chữ hiếm chỉ tồn tại ở thời Tần, giống hệt với mẫu chữ xuất hiện trong một tài liệu viết trên thẻ tre khai quật ở tỉnh Hồ Nam vào năm 2002. Ảnh: Wikimedia Commons.
Thông tin mới công bố cũng làm rõ một số diễn giải ban đầu của nhà khảo cổ Tong. Trong đó, ông Tong từng giải mã 2 ký tự không rõ ràng là "hai mươi sáu", chỉ ra hoạt động hái thuốc được tiến hành vào "năm thứ 26 của triều đại Tần Thủy Hoàng" (bao gồm thời gian Tần Thủy Hoàng làm vua một nước chư hầu trước khi thống nhất Trung Hoa), tức năm 221 trước Công nguyên. Tuy nhiên, hội đồng chuyên gia kết luận ý nghĩa của 2 ký tự đó là "ba mươi bảy", tức năm 210 trước Công nguyên khi Tần Thủy Hoàng băng hà. Ảnh: Wikimedia Commons.
