Nếu như ở các gói thầu do Công ty Gia Bảo mời thầu, Công ty TNHH Xây dựng & Thương mại Quốc Dũng (MST: 1300462649) phải chờ các đối thủ bị loại để "một mình về đích", thì tại nhiều gói thầu khác, doanh nghiệp này thậm chí không cần phải thi đấu khi là nhà thầu duy nhất tham gia ngay từ đầu. Hệ quả tất yếu là tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước gần như bằng không.

Những gói thầu "một mình một ngựa"

Cuối tháng 7/2025, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình Thủy lợi Bến Tre (Chủ đầu tư) đã liên tiếp phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho hai gói thầu xây lắp, và cả hai đều có một điểm chung: chỉ có duy nhất Công ty Quốc Dũng nộp hồ sơ dự thầu. Đơn vị mời thầu cho cả hai gói này là Trung tâm Tư vấn và Kiểm định xây dựng Bến Tre.

Cụ thể, tại gói thầu "Thi công xây dựng" thuộc công trình Sửa chữa nâng cấp cống Bái Lệ (Mã TBMT: IB2500294984), với giá gói thầu 2.595.411.696 VND, Công ty Quốc Dũng là nhà thầu duy nhất tham dự. Ngày 29/07/2025, Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác công trình Thủy lợi Bến Tre, ông Phạm Quốc Phong, đã ký Quyết định số 498/QĐ-CTTL phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho Quốc Dũng với giá trúng thầu 2.569.983.000 VND. Tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách là 0,98%.

Cùng ngày, tại Quyết định số 497/QĐ-CTTL, ông Phạm Quốc Phong cũng phê duyệt cho Công ty Quốc Dũng trúng gói thầu "Thi công xây dựng" thuộc công trình Sửa chữa nâng cấp cống qua lộ ĐX.02 (Mã TBMT: IB2500295126). Gói thầu này có giá 2.010.411.965 VND, và giá trúng thầu của Quốc Dũng là 1.991.362.000 VND, đạt tỷ lệ tiết kiệm 0,95%.

Sự "linh hoạt" đáng chú ý của bên mời thầu

Điều đáng nói là, dù là nhà thầu duy nhất, hồ sơ của Công ty Quốc Dũng vẫn có những thiếu sót. Tuy nhiên, cách xử lý của Tổ chuyên gia thuộc Trung tâm Tư vấn và Kiểm định xây dựng Bến Tre lại cho thấy sự "linh hoạt" đáng kinh ngạc.

Trong Báo cáo đánh giá E-HSDT số 26/BC-TVKĐ ngày 16/07/2025 (gói cống Bái Lệ), tổ chuyên gia (gồm bà Lê Thị Hà - Tổ trưởng, bà Nguyễn Thị Thu Hồng và bà Võ Thị Thanh Xuân - thành viên) đã chỉ ra: "... thiết bị đi thuê theo hợp đồng... giấy chứng nhận kiểm định có hiệu lực đến ngày 04/7/2025". Tức là tại thời điểm đánh giá, giấy kiểm định đã hết hiệu lực. Dù vậy, báo cáo vẫn kết luận: "Nội dung này tổ chuyên gia đánh giá là đạt. Tuy nhiên trong bước đối chiếu tài liệu đề nghị nhà thầu bổ sung giấy chứng nhận kiểm định của thiết bị còn hiệu lực".

Tương tự, tại Báo cáo đánh giá E-HSDT số 27/BC-TVKĐ (gói cống qua lộ ĐX.02), tổ chuyên gia phát hiện hồ sơ nhân sự Trần Nam Huân "không có hóa đơn theo yêu cầu của E-HSMT". Thay vì yêu cầu làm rõ, tổ chuyên gia đã chủ động "tham chiếu" hồ sơ mà nhà thầu này nộp ở gói cống Bái Lệ để xác minh và kết luận "đạt", sau đó cũng đề nghị "bổ sung trong bước đối chiếu tài liệu".

Sự linh hoạt này hoàn toàn trái ngược với việc loại thẳng hai nhà thầu là Công ty CP Xây dựng Hạ tầng Trung Tín và Công ty TNHH TVTK và ĐT XD Công trình Việt Anh tại gói thầu Nạo vét rạch Cống Quay ở TP.HCM (kỳ 2), chỉ vì một lỗi cơ bản là "không có file đính kèm" cam kết tín dụng.

Tiêu chuẩn kép trong đấu thầu?

Luật sư Võ Quang Vinh, Đoàn Luật sư Vĩnh Long, phân tích: "Luật Đấu thầu 2023 và các văn bản hướng dẫn quy định rất rõ về tính hợp lệ và đầy đủ của hồ sơ dự thầu. Việc hồ sơ thiếu các tài liệu chứng minh quan trọng như giấy kiểm định còn hiệu lực hay hóa đơn chứng minh kinh nghiệm là những thiếu sót có thể ảnh hưởng đến kết quả đánh giá. Việc một bên mời thầu 'châm chước' cho những thiếu sót này và cho phép bổ sung sau, trong khi một bên mời thầu khác lại loại nhà thầu vì lỗi tương tự hoặc nhẹ hơn, có thể tạo ra một 'tiêu chuẩn kép', làm suy giảm tính công bằng và minh bạch của hoạt động đấu thầu".

Sự thiếu nhất quán trong cách đánh giá của các bên mời thầu khác nhau đối với cùng một nhà thầu và các đối thủ của họ là một "điểm mờ" lớn, cần được các cơ quan quản lý làm rõ.

Từ những phân tích trên, một bức tranh toàn cảnh về hoạt động đấu thầu của Công ty Quốc Dũng đang dần hiện rõ. Kỳ cuối sẽ tổng kết các vấn đề và đưa ra những kiến nghị nhằm đảm bảo hiệu quả vốn đầu tư công.