Theo các nhà khoa học, tượng nhân sư Giza là một trong những bức tượng lớn và cổ xưa nhất trên thế giới.
Tượng được tạc với hình dáng đầu người, thân sư tử, nằm trong tư thế phủ phục ở cao nguyên Giza, tả ngạn sông Nile.
Khuôn mặt của tượng được cho là khắc họa chân dung của Khafra, vị pharaoh huyền thoại của đất nước Ai Cập.
Có rất nhiều truyền thuyết liên quan đến tượng nhân sư, nhưng nổi tiếng nhất là câu chuyện về hoàng tử Ai Cập tên là Thutmose.
Bên cạnh đó, tượng nhân sư còn nổi tiếng với những câu đố bí ẩn, mà du khách vẫn quen với tên gọi "Câu đố của nhân sư".
Nếu nhân sư theo quan điểm của người Ai Cập là con thú đầu người mình sư tử thì trong thần thoại Hy Lạp, đây là loại linh vật có thân sư tử, đầu người và đôi cánh của loài chim.
Nhân sư nổi tiếng nhất ở Hy Lạp là con từng gác cửa vào thành phố Thebes. Nó thường đưa ra những câu hỏi bí hiểm cho những ai muốn vào thành.
Một trong những câu đố nổi tiếng nhất của nhân sư chính là: "Sinh vật nào đi bằng 4 chân vào buổi sáng, 2 chân vào buổi trưa và 3 chân vào buổi chiều, và khi nó càng đi bằng nhiều chân thì nó càng yếu".
Nếu người bị hỏi không trả lời được, nhân sư sẽ bóp cổ họ. Oedipus là người đã giải được câu đố hiểm hóc này, khi đưa ra đáp án là Con người - bò bằng 4 chân khi còn trẻ con, đi bằng 2 chân khi trưởng thành và chống gậy khi đã già.
Một câu đố khác của nhân sư, nhưng ít được nhắc đến hơn là "Có hai chị em: một người sinh ra người kia và người kia lại sinh ra người này". Câu trả lời chính là ngày và đêm - hai từ trong tiếng Hy Lạp đều là giống cái.
Truyền thuyết kể tiếp rằng bị giải đố, Nhân sư xấu hổ vì thua đã tự lao mình xuống thềm đá và chết. Một phiên bản khác nói rằng nó tự ăn thịt mình.
Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, Oedipus chính là đại diện cho sự chuyển tiếp của tôn giáo cũ (nhân sư đã chết) và sự trỗi dậy của cái mới, các vị thần Olympia.
