Người Tịnh Khê là truyện ký dày 300 trang, của tác giả Mã Thiện Đồng, do Nhà xuất bản Quân đội nhân dân ấn hành. Người Tịnh Khê viết về những nhân vật khá lừng lẫy thời chiến tranh ở địa phương này như Võ Toàn, Đỗ Hởi, Võ Cao Hoài, Võ Văn Tê...
Với Người Tịnh Khê, tác giả Mã Thiện Đồng đã dùng ngôn ngữ giản dị để thể hiện một cách chân thành, giúp người đọc cảm nhận được phẩm giá của người Tịnh Khê trong kháng chiến chống Mỹ. Sự gan dạ, sự khôn khéo và sự hy sinh của người Tịnh Khê đã góp những giai điệu nồng ấm cho trang sử hào hùng bảo vệ Tổ quốc.
Xã Tịnh Khê cách trung tâm thành phố Quảng Ngãi khoảng 15 km. Nhiều người biết đến Tịnh Khê, bởi cảnh sắc Tịnh Khê có cả núi và biển, nhưng giá trị Tịnh Khê do chính những người con của mảnh đất này vun đắp. Tịnh Khê là quê hương của nhiều nhân vật nổi tiếng như Trương Đăng Quế, Võ Bẩm, Trương Quang Lục, Đoàn Minh Tuấn...
Cuốn sách nhắc lại một thời hào hùng của quân và dân Tịnh Khê, Quảng Ngãi.
Xưa nay, đơn vị hành chính cấp xã chủ yếu được phản ánh qua những tài liệu tuyên truyền phục vụ cho các sự kiện chính trị. Một tác phẩm văn học viết trực tiếp về xã, rất hiếm hoi. Vì vậy, cuốn sách Người Tịnh Khê là một ví dụ đáng mừng cho đời sống văn hóa của Tịnh Khê nói riêng và đời sống văn hóa cả nước nói chung.
Hơn một thập niên qua, tác giả Mã Thiện Đồng rất miệt mài với đề tài chiến tranh cách mạng. Chị đã chấp bút gần 20 cuốn sách, trong đó có thể kể đến Biệt động Sài Gòn, chuyện bây giờ mới kể, Người bị CIA cưa chân 6 lần, Ký ức tàu không số, Huyền thoại trong lòng đất, Những mũi tên đồng vùng Chợ Lớn... Do vậy, cuốn sách Người Tịnh Khê và tác giả Mã Thiện Đồng là kết quả “việc chọn đúng người, người làm đúng việc”.
Cách nghiêm túc lắng nghe và cách tỉ mỉ ghi chép của tác giả Mã Thiện Đồng đã làm nên cuốn sách Người Tịnh Khê nhiều chất “ký” hơn chất “truyện”. Đây cũng là một hướng tiếp cận đề tài rành mạch và chu đáo. Bởi thế cuốn sách Người Tịnh Khê đích thực là những câu chuyện kể, cốt yếu nằm ở thông tin biểu dương và tri ân.
Chính nhu cầu theo đuổi những câu chuyện kể, mà cuốn sách Người Tịnh Khê ít chú trọng khai thác tính cách nhân vật và chi tiết độc đáo, để kiến tạo chiều sâu số phận của người Tịnh Khê thời bom đạn. Tất cả dàn trải như một cuộc điểm danh của lễ nghi kính trọng, chứ chưa đạt đến chiều kích sâu rộng của một tác phẩm văn chương.
Tác giả Mã Thiện Đồng.
Cuốn sách là một nỗ lực của tác giả Mã Thiện Đồng, đủ để người dân Tịnh Khê tự hào và người yêu Tịnh Khê ấm lòng. Cuốn sách Người Tịnh Khê cũng trực tiếp đưa ra vài gợi ý cho văn chương viết về Tịnh Khê.
Thứ nhất, những nhân vật trong cuốn sách hoàn toàn có thể trở thành nguyên mẫu cho tiểu thuyết dày dặn hơn, bề thế hơn.
Thứ hai, cuốn sách chỉ gói gọn trong giai đoạn chống Mỹ, mà người Tịnh Khê trong giai đoạn chống Pháp cũng có những điều thú vị cần được phản ánh qua văn chương.
Thứ ba, người Tịnh Khê thời bom đạn anh hùng quả cảm như vậy, thì người Tịnh Khê trong hòa bình như thế nào? Người Tịnh Khê hôm nay làm kinh tế thì buồn vui khác gì người Tịnh Khê ngày xưa làm du kích? Chưa hết, người Tịnh Khê rời xa quê hương có những thành tựu gì và thương nhớ quê nhà ra sao, cũng là một đề tài đáng để các nhà văn khám phá.
Từ cuốn sách Người Tịnh Khê của tác giả Mã Thiện Đồng, công chúng có quyền chờ đợi những tác phẩm mới viết về Tịnh Khê. Đồng thời, những địa phương khác của Quảng Ngãi và nhiều tỉnh thành, có thể hy vọng nơi mình chôn nhau cắt rốn cũng có những cuốn sách như Người Tịnh Khê để lưu giữ hồi ức tốt đẹp cho hôm nay và mai sau.
