Thị trường ôtô Việt Nam đang chứng kiến sự thay đổi ở phân khúc xe đô thị cỡ nhỏ. Trong khi thị phần xe xăng hạng A, vốn là lựa chọn hàng đầu cho người mua xe lần đầu, đang ngày càng suy giảm, thì các mẫu ôtô điện cùng cỡ lại có bước leo cao ấn tượng trên bảng thống kê doanh số.
Sự thoái trào của nhóm xe xăng cỡ A diễn ra ngay cả khi thị trường chung ngày càng mở rộng với nhiều thương hiệu và mẫu mã mới. Loạt xe từng đứng top thị trường như Hyundai Grand i10, Kia Sonet, hay Toyota Raize đều đang trong đà giảm sút doanh số, rơi vào tình thế đáng báo động.
Báo cáo từ Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) cung cấp một cái nhìn rõ nét về sự sa sút này. Lũy kế 9 tháng đầu năm nay, tổng doanh số của nhóm xe xăng cỡ A (bao gồm gầm thấp và SUV) chỉ đạt 11.915 xe.
Con số này cho thấy sự suy giảm nghiêm trọng nếu quay trở lại cùng kỳ năm 2024. Trong 9 tháng đầu năm ngoái, phân khúc này đạt lượng tiêu thụ tổng cộng 16.378 xe. Như vậy, chỉ sau một năm, sức mua toàn phân khúc đã giảm gần 4.500 xe.
Sự sa sút thể hiện rõ ở từng mẫu xe chủ lực. Kia Sonet, dù vẫn bán chạy nhất nhóm với 3.591 xe sau 9 tháng, nhưng đã giảm gần 1.500 xe so với con số 5.083 xe cùng kỳ năm ngoái. Tương tự, Hyundai Grand i10 chỉ đạt 2.255 xe, thấp hơn rất nhiều so với mức 3.292 xe của 9 tháng đầu năm 2024. Ngay cả Kia Morning, dù vừa có bản nâng cấp giúp doanh số tháng 9 tăng vọt, cũng đang chật vật với doanh số trung bình chưa tới 60 xe/tháng từ đầu năm.
Giữa lúc sức mua xe xăng cỡ nhỏ suy yếu, các mẫu ôtô điện đô thị đồng hạng lại có sức bật mạnh mẽ. Chỉ riêng trong tháng 9, VinFast VF5 đã bán được 3.847 xe, trong khi VF3 cũng đạt doanh số ấn tượng 2.682 xe.
Những con số này tạo ra một phép so sánh chênh lệch đến "một trời một vực". Doanh số của riêng VinFast VF5 chỉ trong tháng 9 đã nhiều hơn toàn bộ lượng xe Kia Sonet bán ra tại Việt Nam trong cả 9 tháng đầu năm. Tương tự, lượng xe VinFast VF3 bán ra trong tháng cuối quý III cũng vượt xa Hyundai Grand i10 đạt được trong suốt 3 quý. Sự chênh lệch quá lớn này chính là lời giải thích rõ ràng nhất cho đà sa sút mà bộ đôi xe Hàn đang phải trải qua.
Theo đó, khi người dùng có xu hướng chuyển sang các loại xe gầm cao SUV/CUV hay đa dụng 7 chỗ MPV thì các mẫu xe xăng cỡ A đã không còn được ưu chuộng vốn chỉ có lợi thế trong đô thị. Nhưng ở ngay phân khúc này thì lại vấp phải sự cạnh tranh quyết liệt từ xe điện.
Trong phân khúc này hầu hết các mẫu xe điện cỡ nhỏ lại có chi phí dễ tiếp cận như Wuling Mini EV (từ 197 triệu đồng), VinFast VF3 (299 triệu đồng) hay Wuling Bingo (từ 399 triệu đồng), do đó với tệp khách chỉ cần xe đi phố thì đây dễ thành lựa chọn ưu tiên.
Tuy nhiên đó là chưa đủ, một lợi thế khác của ô tô điện khi hiện nay người mua sẽ được miễn hoàn toàn lệ phí trước bạ. Chính sách này giúp tiết kiệm từ vài chục đến cả trăm triệu đồng chi phí lăn bánh. Ngoài ra các hãng xe điện hiện nay cũng có các chính sách miễn phí sạc kết hợp với chi phí bảo dưỡng thấp hơn xe xăng, nhờ đó mà chiếm lợi thế tuyệt đối.
Chính những yếu tố tưởng chừng như vô tình đã góp phần đưa xe điện trở thành lựa chọn ưu tiên của người tiêu dùng, đặc biệt là nhóm khách hàng mua xe để cho thuê tự lái hoặc phục vụ dịch vụ vận tải bởi không đòi hỏi chi phí bảo dưỡng cao như xe sử dụng động cơ xăng. Dù phân khúc xe xăng hạng A vẫn chưa hoàn toàn biến mất, nhưng tương lai của thị phần này có lẽ chỉ còn mang tính biểu tượng, tồn tại để đánh dấu sự hiện diện, bất chấp đã có nhiều lựa chọn phù hợp hơn với xu thế hiện đại.
