Chiều 12/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá.
XEM XÉT ĐƯA VÀNG VÀO MẶT HÀNG BÌNH ỔN GIÁ
Tham gia góp ý, đại biểu Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) nêu: Thời gian qua, công tác bình ổn giá còn gặp nhiều khó khăn, đa phần do yếu tố chủ quan.
Phần lớn các mặt hàng thiết yếu, hàng tiêu dùng đều do khu vực tư nhân quyết định giá theo cơ chế thị trường, căn cứ vào nguồn nguyên liệu, cung cầu và sức mua của người dân. Khi nhu cầu tăng thì giá tăng, khi nhu cầu giảm thì giá lại hạ.
Nhờ đó, nhìn chung giá cả ở Việt Nam thời gian qua tương đối ổn định, lạm phát được kiểm soát tốt. Tuy nhiên, cũng có những hiện tượng đáng chú ý, chẳng hạn, khi Nhà nước mới chỉ ban hành chủ trương tăng lương cho cán bộ, công chức, thì thị trường bên ngoài đã tăng giá hàng hóa 5 - 10%.
Ông đề nghị cần có giải pháp cụ thể, rõ ràng để đảm bảo việc bình ổn giá theo cơ chế thị trường thực chất, khả thi và hiệu quả hơn.
Vấn đề thứ hai đại biểu Hoà quan tâm đó là dự thảo có nêu việc giao cho cấp xã phối hợp với các ngành chức năng của tỉnh thực hiện nhiệm vụ bình ổn giá. Song, ông băn khoăn không rõ cấp xã sẽ “bình ổn giá” bằng cách nào, trong khi đội ngũ cán bộ cấp xã hiện nay còn thiếu, đặc biệt là về chuyên môn nghiệp vụ.
Đại biểu kiến nghị cần quy định cụ thể, rõ ràng trách nhiệm và quyền hạn của Ủy ban nhân dân cấp xã trong công tác này, cũng như cơ chế phối hợp với các ngành chuyên môn của cấp tỉnh, để việc triển khai được thống nhất, khả thi, tránh hình thức hoặc chồng chéo.
Về danh mục mặt hàng bình ổn giá, đại biểu đề nghị cần đánh giá kỹ để xác định mặt hàng nào cần giữ, mặt hàng nào có thể loại ra hoặc bổ sung thêm trong phụ lục.
Ví dụ như mặt hàng vàng, theo ông, tuy không phải là hàng hóa thiết yếu, nhưng lại là kênh tích lũy quan trọng của người dân, có ảnh hưởng đến tâm lý và tiêu dùng xã hội. Trong thời gian qua, giá vàng trong nước biến động mạnh, chênh lệch khá xa với giá vàng thế giới, gây tác động không nhỏ đến thị trường. Vì vậy, đại biểu đề nghị nghiên cứu xem xét việc có nên đưa mặt hàng vàng vào diện bình ổn giá hay không.
Trong khi đó, đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Vĩnh Long) góp ý về tiêu chí xác định hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá.
Theo ông, hiện nay, tiêu chí xác định hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá còn mang tính định tính, chủ yếu dựa trên mức độ ảnh hưởng đến ổn định kinh tế - xã hội. Điều này khiến việc đưa một mặt hàng vào hoặc rút ra khỏi danh mục chịu sự định giá của Nhà nước thiếu căn cứ khoa học và chưa thống nhất.
Đơn cử, từng có thời kỳ xăng dầu, vật liệu xây dựng, thậm chí một số dịch vụ y tế, giáo dục được đưa vào danh mục, nhưng không có tiêu chí đo lường cụ thể.
Vì vậy, đại biểu kiến nghị bổ sung các tiêu chí định lượng rõ ràng vào dự thảo luật chẳng hạn: Tỷ trọng trong rổ tính chỉ số giá tiêu dùng (CPI) từ 2% trở lên; Chỉ số tập trung thị trường (HHI) vượt 1.800 điểm; Biến động chi phí đầu vào tăng trên 15% trong 3 tháng liên tiếp và có tác động trực tiếp đến an sinh kinh tế hoặc đời sống người dân.
Về thẩm quyền và cơ chế điều chỉnh danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, ông Bình chỉ ra việc điều chỉnh danh mục phải qua nhiều cấp, gây độ trễ lớn trong điều hành giá, trong khi thị trường có thể biến động chỉ trong vài ngày như trường hợp xăng dầu, phân bón, thuốc chữa bệnh.
Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung cơ chế linh hoạt hơn, cho phép Chính phủ tạm thời điều chỉnh danh mục trong thời hạn tối đa 6 tháng khi cần thiết để bình ổn thị trường. Sau đó, Chính phủ sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định tại kỳ họp gần nhất, qua đó, vừa đảm bảo tính chủ động của Chính phủ trong quản lý giá, vừa giữ nguyên nguyên tắc giám sát của Quốc hội.
SẼ RÀ SOÁT ĐỂ PHÂN CẤP, PHÂN QUYỀN RÕ RÀNG TRONG NHIỆM VỤ BÌNH ỔN GIÁ
Phát biểu, làm rõ ý kiến các vấn đề đại biểu nêu, về phân cấp trách nhiệm giữa Ủy ban nhân dân cấp huyện và cấp xã trong thực hiện nhiệm vụ bình ổn giá, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, theo quy định, việc tổ chức thực hiện bình ổn giá tại địa phương được phân công, điều phối linh hoạt cho phù hợp với tình hình thực tế. Cụ thể, sở quản lý ngành có trách nhiệm đánh giá diễn biến thực tế, mặt bằng giá tại thị trường trên địa bàn, gửi báo cáo cho Sở Tài chính để trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xem xét, quyết định chủ trương và biện pháp bình ổn giá.
Hiện nay, các tỉnh, thành phố đã ban hành quyết định phân công quản lý giá tại địa bàn cụ thể giữa các cơ quan chuyên môn và cơ quan hành chính cấp dưới trong công tác quản lý giá.
Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục rà soát để bảo đảm phân cấp, phân quyền rõ ràng, tăng cường sự phối hợp giữa các cấp, các ngành, nhất là trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền điện tử hai cấp, nhằm bảo đảm tính khả thi và hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ bình ổn giá ở cấp cơ sở.
Về danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá, trong quá trình xây dựng Luật Giá năm 2023 trình Quốc hội khóa XV, Bộ Tài chính đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội để rà soát, loại bỏ những mặt hàng không còn phù hợp và bổ sung một số mặt hàng thiết yếu. Qua tổng kết thi hành luật, đến nay danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá cơ bản vẫn phù hợp, chưa có biến động lớn, vì vậy chưa cần điều chỉnh tại thời điểm này.
