Trang Svpressa dẫn nguồn từ Bộ Quốc phòng Nga cho biết, trên hướng mặt trận Lyman (Nga gọi là Krasno-Liman) ở phía bắc tỉnh Donetsk, miền Đông Ukraine, Cụm quân phía Tây của quân đội Nga (RFAF) đang hoàn tất việc kiểm soát ngôi làng Zarichne (Nga gọi là Kirovsk), nằm cách thành phố Lyman 9 km về phía đông bắc.
Zarichne là một "pháo đài phòng thủ" quan trọng nằm phía đông bờ sông Zherebets, bao phủ diện tích 12 km2 (gần bằng diện tích Chasov Yar). Đây không chỉ là tuyến phòng thủ phía đông của của Lyman, mà còn là “đầu cầu” để quân đội Ukraine (AFU), tấn công vào khu rừng Serebryanskoye lẫn làng Serebryanka, Dronovka và Yampol.
Từ tháng 5 đến tháng 9/2022, Zarichne nằm dưới sự kiểm soát của RFAF. Sau đó, bắt đầu từ ngày 2/10/2022, Zarichne bị AFU tái chiếm trong chiến dịch phản công mùa thu. Sau khi chiến trường Ukraine được phân chia cho các cụm quân của RFAF, khu vực này thuộc trách nhiệm của Cụm quân phía Tây.
Sau khi tái chiếm Zarichne, AFU đã xây dựng ngôi làng thành một pháo đài phòng thủ kiên cố, bảo vệ phía đông thành phố Lyman. AFU đã bố trí ba lữ đoàn (gần 12.000 quân), gần gấp năm lần dân số của làng Zarichne, với tổng cộng 19 tiểu đoàn; trong đó có nhiều tiểu đoàn có kinh nghiệm chiến đấu.
"Để phòng thủ Zarichne, AFU đã sử dụng chiến thuật đặc trưng của các khu vực đô thị hóa ở Donbass, đó là biến mọi ngôi nhà và tầng hầm thành các công sự chiến đấu. Để bảo vệ trước các cuộc tấn công của Nga, AFU đã bố trí các vật cản, hào chống tăng và các bãi mìn dày đặc”, người phát ngôn của Cụm quân phía Tây RFAF cho biết.
Đặc biệt, địa hình, địa vật của Zarichne được bao quanh bởi rừng cây và đồi núi, giúp cho AFU phòng thủ tại đây tổ chức ngụy trang công sự trận địa, đồng thời ngăn cản các hoạt động tiến công của RFAF từ phía đông. Ukraine cũng thiết lập các vị trí phòng thủ dọc theo sông Zherebets, đóng vai trò như một rào cản nước tự nhiên, ngăn chặn các hoạt động tiến công của quân Nga.
Theo các chuyên gia quân sự độc lập, trận chiến giành "pháo đài" Lyman dự kiến sẽ kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Ở Ukraine, Zarichne được đặt biệt danh là "Pháo đài 2.0", do được xây dựng kiên cố, quân số phòng thủ đông và địa hình thuận lợi cho chiến đấu phòng ngự.
Muốn chiếm Lyman, trước tiên RFAF phải xóa bỏ pháo đài Zarichne. Vào ngày 15/5 vừa qua, các đơn vị xung kích của Cụm quân phía Tây đã chiếm được làng Torske ở phía đông Zarichne, có độ cao 70 m; trong khi làng Zarechne nằm ở khu vực thấp hơn. Tuy nhiên AFU vẫn kiểm soát điểm cao 154, nằm phía sau làng Zarichne.
Nhận thấy việc mất Torske, có thể đe dọa cứ điểm Zarichne, quân Ukraine ngay lập tức tổ chức phản công, nhưng bất ngờ bị quân Nga tấn công thẳng vào Zarichne. Các đơn vị xung kích của Cụm quân phía Tây đã lợi dụng yếu tố bất ngờ, không tổ chức hỏa lực chuẩn bị và ngay lập tức vượt sông Zherebets, đột nhập sâu vào tuyến phòng thủ của AFU; đồng thời tấn công cả ở Torske và Zarichne.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh Mỹ (ISW) đã trích dẫn lời Alexander Borodin, phát ngôn viên của Quân đoàn Azov số 3, cho rằng "quân Nga đang tiến công chủ yếu bằng các nhóm nhỏ, gồm những binh lính chưa được huấn luyện". Còn chuyên gia quân sự Ukraine Konstantin Mashovets cho rằng, nên đưa Quân đoàn Azov tới khu vực này để phòng thủ.
Còn blogger quân sự Muchnoy của Ukraine đã bác bỏ phát ngôn của Borodin. Trong một bản ghi nhớ tác chiến được công bố ngày 26/9, ông viết: "Mối đe dọa về một cuộc tấn công nghiêm trọng vào mặt trận Lyman đang bắt đầu gia tăng. Đừng nghĩ rằng tôi đang cố gắng dọa nạt hay làm các bạn hoang mang. Mọi khoảnh khắc quan trọng đều phải được phân tích dựa trên thực tế của mặt trận. Trước hết, tôi muốn lưu ý rằng làng Zarichne về cơ bản đã bị quân Nga chiếm giữ, còn AFU chỉ còn giữ một phần nhỏ”.
Như vậy sau khoảng sáu tháng giao tranh ác liệt, Cụm quân phía Tây RFAF đã mở toang cửa mở ở khu vực phía đông thành phố Lyman, hoàn thành tạo thế bao vây đối với thành phố này. 12.000 quân Ukraine phòng thủ đã bị đánh tan, hiện chỉ còn một số đơn vị của Lữ đoàn 63 AFU.
Tuy nhiên theo Muchnoy, RFAF sẽ “không dại gì” mà lao thẳng vào “con nhím” Lyman, mà họ tiếp tục tạo thế bao vây, cắt đứt các tuyến đường tiếp tế hậu cần và sau đó tràn ngập mục tiêu chỉ bằng một đòn. Theo Muchnoy, sau khi kiểm soát Zarichne, mục tiêu tiếp theo của RFAF là sẽ dần dần tiến về làng Stavki, nơi họ sẽ làm điều tương tự như đã làm với Zarichne, nhằm tiếp tục siết chặt vòng vây quanh Lyman.
Trên hướng phía bắc thành phố Lyman, trang Military Review của Nga, ngày 27/9 dẫn nguồn từ Kênh truyền hình DIVGEN đưa tin, RFAF đã hoàn tất việc kiểm soát làng Derilove. Cuộc tấn công vào Derilove bắt đầu vào ngày 23/9, ngay sau khi Shandrigolovo nằm dưới sự kiểm soát của Nga.
Các đơn vị RFAF đã phát huy chiến quả, tăng tốc độ tiến công, vào ngay hôm sau (24/9), một số hãng truyền thông Nga đưa tin rằng, ngôi làng đã gần như hoàn toàn nằm dưới sự kiểm soát của RFAF. Và giờ đây, thông tin đã đến rằng quân Ukraine đã hoàn toàn rút khỏi Derilovo.
Việc kiểm soát được Derilovo, tạo cho RFAF cơ hội tấn công làng Drobyshevo, thiết lập một đầu cầu tại đó để tấn công Lyman từ phía tây bắc. Và xét theo diễn biến tình hình tại đây, Drobyshevo sẽ được RFAF sử dụng để mở màn cuộc tấn công. Theo thông tin mới nhất, hai ngày trước, các nhóm tấn công của Nga đã được phát hiện ở phía bắc làng Drobyshevo.
Lyman, một thành phố chiến lược quan trọng ở cực bắc tỉnh Donetsk, gần ngã ba giữa Donetsk – Lugansk – Kharkov, là cứ điểm ngăn RFAF tiến đến “thành phố song sinh” Sloviansk và Kramatorsk ở Donetsk.
Hiện tại, Nga đang tiến quân về Lyman từ 3 hướng: từ Kolodyazi, Torske và Derilove. Và việc giành được phần lớn Zarichne không phải là thành công duy nhất của Nga, khi quân Nga làm chủ Shandrigolovo và chiếm Derilove như đã trình bày ở trên.
Việc RFAF liên tiếp giành thắng lợi ở phía bắc và phía đông Lyman, đánh dấu sự sụp đổ của hệ thống phòng thủ của thành phố này theo hiệu ứng domino; biến nơi đây thành đầu cầu, để RFAF đột phá vào Lyman; sau đó sẽ cho giúp quân Nga tiến thẳng về Sloviansk và Kramatorsk. (nguồn ảnh Military Review, Ukrinform, Kyiv Post).
