1. Là cổng thành chính của Hoàng thành Huế, Ngọ Môn là một di tích có tầm quan trọng đặc biệt trong trong quần thể Di sản thế giới Cố đô Huế. Công trình được xây năm 1833, khi triều Nguyễn tổ chức quy hoạch lại toàn bộ mặt bằng kiến trúc Hoàng thành.
Tên gọi Ngọ Môn có nghĩa là chiếc cổng xây mặt về hướng Ngọ (hướng Nam), hướng dành cho bậc vua Chúa để “nhi thính thiên hạ, hướng minh nhi trị” theo quan niệm xưa. Phần dưới Ngọ Môn có bình diện hình chữ U vuông góc, trổ 5 lối đi.
Lối chính giữa Ngọ Môn chỉ dành cho vua, các lối kia dành cho cận thần, binh lính, voi ngựa... Bên trên Ngọ Môn có lầu Ngũ Phụng là nơi vua ngự khi có các lễ nghi của triều đình.
Ngọ Môn là nơi chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước. Tại nơi đây vào ngày 30//8/1945, vua Bảo Đại đã đọc Tuyên ngôn Thoái vị và trao chính quyền lại cho chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
2. Nằm ở trung tâm của Di sản văn hóa thế giới Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội), Đoan Môn là cổng chính phía Nam dẫn vào khu Cấm thành Thăng Long xưa.
Được xây dựng vào thời Lê và tu bổ sửa sang vào thời Nguyễn, công trình có 5 cổng kiểu vòm cuốn bằng đá cân xứng qua trục thần đạo của Hoàng thành. Cửa giữa lớn nhất dành riêng cho nhà vua, các cửa còn dành cho các quan, hoàng thân quốc thích ra vào cung cấm.
Sau những thăng trầm lịch sử, cánh cổng thành tuổi đời nhiều thế kỷ của kinh thành Thăng Long vẫn giữ được sự chắc chắn và uy nghiêm của mình.
Phía sau Đoan Môn, năm 1999 các nhà khảo cổ học đã đào hố khai quật rộng 85,2 m2 để lần tìm dấu vết con đường Ngự đạo xưa. Ngày nay hố này được để lộ thiên cho du khách tham quan.
3. Di sản văn hóa thế giới Thành nhà Hồ (Thanh Hóa) là một trong rất ít những thành lũy bằng đá còn nguyên vẹn trên thế giới, là chứng tích về sự tồn tại của kinh đô nhà Hồ trong lịch sử Việt Nam. Công trình nổi bật, mang tính biểu tượng của Di sản này là cổng thành phía Nam.
Cánh cổng Nam của thành nhà Hồ gồm 3 cửa cuốn dài 33,8 m, cao 9,5 m, rộng 15,17 m. Các phiến đá xây đặc biệt lớn (dài tới 7 m, cao 1,5 m, nặng chừng 15 tấn).
Ngoài ra, thành nhà Hồ còn ba cổng khác ở các hướng Bác, Đông, Tây. Các cổng này có quy mô nhỏ hơn cổng Nam, đều chỉ có một vòm cửa.
Theo đánh giá của giới nghiên cứu, các cánh cổng của thành nhà Hồ thể hiện một trình độ rất cao về kĩ thuật xây vòm đá. Trải qua hơn 600 năm, những cánh cồng này vẫn đứng vững, góp phần quan trọng vào giá trị di sản của tòa thành cổ xứ Thanh.
