Ngày 22/8, tạp chí Newsweek công bố loạt ảnh vệ tinh gây chấn động: giữa rừng Kaliningrad, một vòng tròn khổng lồ hiện rõ, được cho là công trình tình báo tối mật của Nga. Các nhà nghiên cứu thuộc dự án Tochnyi cảnh báo, đây nhiều khả năng là trạm nghe lén quân sự cấp cao, có thể chặn tín hiệu NATO và duy trì liên lạc với tàu ngầm ở Baltic.
Dự án điều tra Tochnyi, vốn chuyên theo dõi hạ tầng quân sự Nga, cho biết công trình bắt đầu hình thành từ tháng 3/2023 và hiện gần như hoàn thiện. Nhóm mô tả nơi này là một mảng ăng-ten vòng tròn định hướng (CDAA), kiểu hệ thống từng được cả Mỹ và Nga sử dụng rộng rãi trong Chiến tranh Lạnh để xác định nguồn phát sóng vô tuyến.
Điều gây chú ý nhất là quy mô: theo Tochnyi, mảng ăng-ten có đường kính tới 1,6 km, vượt xa các CDAA từng biết. Kích thước khổng lồ này hứa hẹn nâng mạnh năng lực tiếp nhận và phân tích tín hiệu của Nga trong chiến tranh điện tử.
Ảnh vệ tinh cho thấy hàng loạt điểm đào cách đều quanh vòng tròn, có thể để dựng cột ăng-ten. Từ trung tâm tỏa ra dấu vết đường cáp ngầm, cùng chốt kiểm soát, tường bao và ít nhất sáu vòng tròn đồng tâm - tất cả đều mang dáng dấp của một cơ sở quân sự nhạy cảm.
Theo giới phân tích, cơ sở này sẽ giúp Nga nghe lén các liên lạc vô tuyến của NATO, đồng thời xác định hướng phát tín hiệu từ các căn cứ, sở chỉ huy hoặc đơn vị triển khai ở châu Âu. Đây là năng lực quan trọng, bởi kiểm soát thông tin điện tử đồng nghĩa nắm được ý định và vị trí hoạt động của đối phương.
Không chỉ dừng lại ở giám sát, hệ thống còn có thể kết nối với các tàu ngầm Nga hoạt động ở Biển Baltic và thậm chí cả Bắc Đại Tây Dương. Liên lạc an toàn, ổn định là yếu tố then chốt giúp Hải quân Nga duy trì năng lực răn đe hạt nhân chiến lược, nhất là khi đối mặt với mạng lưới chống ngầm dày đặc của NATO.
Kaliningrad vốn là một “pháo đài” tự nhiên của Nga ở châu Âu. Từ đây, Moscow có thể kiểm soát một phần Biển Baltic, triển khai tên lửa phòng không S-400 và Iskander, đồng thời duy trì hạm đội Baltic.
Cơ sở mới cho thấy Nga đang kết hợp di sản công nghệ Chiến tranh Lạnh với học thuyết quân sự hiện đại. Nhờ xử lý dữ liệu số, CDAA nay có thể trở thành trung tâm thu thập và phân tích tín hiệu chiến trường quy mô lớn.
Điều này đặt ra thách thức trực tiếp cho NATO. Khối quân sự phương Tây từ lâu đã dựa vào ưu thế công nghệ thông tin và liên lạc để phối hợp tác chiến. Nếu các đường truyền bị giám sát hoặc định vị thường xuyên, nguy cơ lộ bí mật tác chiến và mất an toàn thông tin sẽ gia tăng, đặc biệt trong tình huống khủng hoảng.
Phát hiện này xuất hiện chỉ một tuần sau cuộc gặp Trump - Putin tại Alaska, nơi hai bên bàn về an ninh Ukraine nhưng không đạt đột phá. Trong khi ngoại giao bế tắc, công trình tại Kaliningrad cho thấy Moscow vẫn dồn lực vào gián điệp và chiến tranh điện tử.
Giới quan sát nhận định cơ sở mới có thể là “nút thắt chiến lược” trong mạng lưới tình báo tín hiệu của Nga. Nó cho phép Moscow vừa duy trì khả năng giám sát sâu vào lãnh thổ NATO, vừa đảm bảo liên lạc với lực lượng hải quân. Với NATO, đây là lời nhắc nhở rằng sườn Đông của họ đang bị theo dõi và thách thức.
Tương lai, nếu cơ sở này đi vào vận hành đầy đủ, cán cân điện tử ở Đông Âu và Baltic có thể nghiêng về phía Nga. Trong kỷ nguyên mà chiến tranh thông tin được xem là mũi nhọn, một “tai mắt điện tử” khổng lồ ngay sát biên giới NATO sẽ trở thành công cụ chiến lược, giúp Điện Kremlin duy trì lợi thế giám sát và thống trị không gian thông tin.
