Khung cảnh ở thủ đô Tehran, Iran vào ngày 31/3/2025. Ảnh: NurPhoto.
Israel chuẩn bị tấn công Iran?
Theo CNN, thông tin tình báo mới do Mỹ thu thập cho thấy nguy cơ xảy ra một cuộc tấn công như vậy đã gia tăng đáng kể trong những tháng gần đây. Một quan chức Mỹ am hiểu vấn đề nói: “Khả năng Israel tấn công cơ sở hạt nhân Iran đã tăng đáng kể. Nếu thỏa thuận do ông Trump đàm phán không loại bỏ toàn bộ uranium của Iran, nguy cơ này còn lớn hơn nữa”.
Giới chức Mỹ cho biết vẫn chưa rõ lãnh đạo Israel đã đưa ra quyết định cuối cùng hay chưa. Nội bộ chính quyền Mỹ cũng còn tranh cãi về mức độ nghiêm trọng của nguy cơ này. Diễn biến tiếp theo sẽ phụ thuộc vào kết quả đàm phán giữa Mỹ và Iran về chương trình hạt nhân.
Một số dấu hiệu khiến Mỹ lo ngại gồm các cuộc tập trận không quân của Israel và việc di chuyển vũ khí hàng không. Các hoạt động này có thể là dấu hiệu chuẩn bị tấn công, hoặc cũng có thể chỉ nhằm gây sức ép buộc Iran từ bỏ một số phần trong chương trình hạt nhân.
Israel đến nay chưa lên tiếng bình luận. Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ và văn phòng Thủ tướng Israel cũng không đưa ra phản hồi khi được CNN đặt câu hỏi.
Ông Trump từng cảnh báo sẽ dùng biện pháp quân sự nếu các nỗ lực đàm phán thất bại. Trong một bức thư gửi Giáo chủ Iran Ali Khamenei hồi tháng 3, ông Trump đặt ra thời hạn 60 ngày cho các cuộc đàm phán. Thời hạn đó hiện đã trôi qua. Tính từ khi vòng đàm phán đầu tiên bắt đầu đến nay cũng đã 38 ngày.
Một nhà ngoại giao phương Tây tiết lộ ông Trump nói rằng Mỹ chỉ dành vài tuần nữa cho đàm phán trước khi cân nhắc phương án quân sự. Tuy nhiên, hiện Nhà Trắng vẫn ưu tiên ngoại giao – điều mà Israel không ủng hộ.
Thủ tướng Benjamin Netanyahu vừa không muốn một thỏa thuận mà Israel cho là “tệ hại”, vừa không muốn làm phật lòng ông Trump. “Quyết định của Israel sẽ phụ thuộc vào hành động và chính sách của Mỹ, nhất là những gì ông Trump đạt được với Iran”, Jonathan Panikoff – cựu quan chức tình báo Mỹ nhận định. Ông cũng cho rằng Israel sẽ không hành động nếu không có ít nhất sự đồng ý ngầm từ Washington.
Iran đang ở thế yếu
Chiến đấu cơ F-35I của Israel. Ảnh: Không quân Israel.
Giới chức Mỹ đánh giá Iran đang suy yếu về quân sự sau khi bị Israel đánh phá các cơ sở tên lửa và hệ thống phòng không hồi tháng 10. Nền kinh tế nước này cũng lao đao vì các lệnh trừng phạt. Những đồng minh thân cận nhất của Tehran trong khu vực cũng bị Israel làm suy yếu nghiêm trọng. Mỹ cho rằng đây là "cửa sổ cơ hội" mà Israel đang cân nhắc.
Một quan chức cấp cao Mỹ cho biết Washington đã tăng cường thu thập thông tin tình báo để có thể hỗ trợ nếu Israel hành động. Tuy nhiên, hiện Mỹ khó có khả năng trực tiếp tham gia nếu Iran không có hành động khiêu khích rõ ràng.
Israel không đủ năng lực phá hủy hoàn toàn chương trình hạt nhân Iran nếu không có sự hỗ trợ từ Mỹ, bao gồm hỗ trợ máy bay tiếp nhiên liệu trên không và các loại bom có thể xuyên phá các cơ sở nằm sâu dưới lòng đất.
Một nguồn tin Israel khẳng định nước này sẵn sàng hành động một mình nếu Mỹ ký một thỏa thuận với Iran mà Tel Aviv cho là không thể chấp nhận. “Tôi cho rằng Israel sẽ tấn công nếu nghĩ rằng ông Trump sắp ký một thỏa thuận tệ”, một nguồn tin tình báo Mỹ nhận định. “Họ đã phát đi tín hiệu rõ ràng cho chúng tôi, cả công khai lẫn riêng tư”.
Báo cáo tình báo Mỹ hồi tháng 2 cho biết Israel có thể dùng máy bay quân sự hoặc tên lửa tầm xa để tận dụng việc hệ thống phòng không Iran bị suy yếu. Dù vậy, báo cáo này cũng đánh giá nếu có tấn công, Israel chỉ có thể làm chậm chương trình hạt nhân Iran trong thời gian ngắn, chứ không thể loại bỏ hoàn toàn.
Hiện đàm phán giữa Mỹ và Iran đang vướng ở yêu cầu Tehran không được làm giàu uranium. Washington cho rằng việc này có thể dẫn đến sản xuất vũ khí hạt nhân. Nhưng Iran khẳng định họ có quyền làm giàu uranium vì mục đích hòa bình và sẽ không từ bỏ quyền đó.
Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff cho biết Mỹ đã gửi đề xuất “mang tính tôn trọng” tới Iran nhưng không chấp nhận để Tehran có bất kỳ năng lực làm giàu uranium nào. Giáo chủ Khamenei hôm 20/5 nói không tin các cuộc đàm phán với Mỹ sẽ mang lại kết quả và gọi yêu cầu của Washington là “sai lầm lớn”.
Một vòng đàm phán mới có thể diễn ra trong tuần này tại châu Âu. Cả hai bên đều đã đưa ra đề xuất, nhưng đến nay vẫn chưa có sự đồng thuận.
