Giữa thời đại mua sắm trực tuyến lên ngôi, chuyện đi chợ mạng là điều quá đỗi bình thường. Nhưng không phải ai cũng phân biệt được đâu là “chợ mạng” đáng tin, đâu là “chợ trời” tiềm ẩn nhiều rủi ro lừa đảo.

Đầy rẫy bẫy lừa

Sau dịch COVID-19, mua sắm online không còn là xu hướng mà đã trở thành thói quen. Từ thực phẩm, quần áo đến mỹ phẩm hay đồ công nghệ, chỉ cần gõ từ khóa là hàng loạt sản phẩm hiện ra. Nhưng cũng chính vì quá tiện và quá dễ, người tiêu dùng đang dần bị cuốn vào ma trận quảng cáo, Fanpage giả và những kênh bán hàng không hề có sự giám sát.

Anh Nguyễn Hoàng là “fan cứng” của một thương hiệu thể thao nổi tiếng. Thấy trên Facebook có quảng cáo bán đồ hãng với giá siêu rẻ, anh suýt chốt đơn. Nhưng nhờ cảnh giác, anh chụp màn hình gửi lại cho nhân viên CSKH của hãng thì mới té ngửa đó là trang giả mạo. Thương hiệu chính thống có tick xanh đàng hoàng, thường xuyên cảnh báo người dùng nhưng vẫn không tránh khỏi việc bị làm giả.

Không may mắn như anh Hoàng, bạn trẻ Nguyễn Bảo Trân (20 tuổi, sinh viên ở TP.HCM) kể lại việc đặt mua son môi hàng “xách tay chính hãng” từ một tài khoản trên Instagram. Giá rẻ hơn store khoảng 40%, lại được tặng thêm mask nên Trân không ngần ngại chuyển khoản ngay. Nhưng gần 2 tuần không thấy hàng, nhắn tin thì tài khoản đã... biến mất. Trân sau đó chia sẻ câu chuyện lên mạng để cảnh báo bạn bè: "Mất 300 nghìn nhưng xem như học phí, từ nay mua gì cũng phải check kỹ".

Hay như trường hợp của anh Văn Hậu (36 tuổi, kinh doanh tự do), anh đặt mua đồ gia dụng qua một hội nhóm chuyên bán hàng thanh lý. Dù được quảng cáo là "còn nguyên seal", nhưng lúc mở hàng thì phát hiện là đồ cũ, trầy xước. Khi gọi số điện thoại người bán thì không liên lạc được nữa.

Vấn đề là khi người dùng bị đánh trúng “nhu cầu”, họ dễ bị dẫn dắt và chốt đơn qua inbox - hình thức tưởng như nhanh gọn nhưng lại tiềm ẩn vô số rủi ro: Đặt cọc rồi mất hút, nhận hàng không đúng mô tả, khi muốn đổi trả thì không biết tìm ai để đòi lại quyền lợi. Fanpage thì không có thông tin pháp lý rõ ràng, tài khoản người bán có thể bốc hơi bất cứ lúc nào.

TỈNH TÁO LỰA CHỌN KẺO MẤT TIỀN OAN

Nếu mua hàng trên các sàn thương mại điện tử được cấp phép hoặc website đã đăng ký với Bộ Công Thương, người tiêu dùng sẽ xác định được rõ nơi chịu trách nhiệm khi có vấn đề phát sinh. Cũng giống như đi mua đồ ở trung tâm thương mại thay vì mua ngoài vỉa hè, bạn sẽ được đảm bảo hơn về chất lượng và hậu mãi.

Shopee, TikTok Shop, Lazada, Tiki,... là những cái tên quen thuộc với người tiêu dùng Việt. Đây đều là những sàn thương mại điện tử đã được quản lý bởi cơ quan chức năng và có chính sách bảo vệ người tiêu dùng rõ ràng.

Chẳng hạn, TikTok Shop và Shopee hiện cho phép hủy đơn ngay cả khi hàng đang trên đường vận chuyển, điều mà trước đây rất hiếm khi xảy ra. Đặc biệt, TikTok Shop còn cho phép trả hàng vì lý do đơn giản như “đổi ý”, một bước đi mang tính chiều khách và tiệm cận với các thị trường thương mại điện tử phát triển trên thế giới.

Trái lại, trên mạng xã hội, không ít người bán từng quay clip bêu rếu người mua khi bị “bom hàng”. Nhưng giờ với các chính sách trả hàng, hoàn tiền hợp lý, người tiêu dùng đã có thêm lý do để tin tưởng vào trải nghiệm online văn minh hơn.

Dù thương mại điện tử ở Việt Nam đang tăng trưởng rất nhanh, trung bình trên 25% mỗi năm theo VECOM, nhưng vẫn còn không ít người dùng chưa hiểu rõ quyền lợi của chính mình khi mua hàng online.

TikTok Shop mới đây đã thực hiện chiến dịch “An Tâm Vui Sắm” nhằm nâng cao nhận thức cho cả người bán lẫn người mua. Đây là tín hiệu đáng mừng cho thấy thương mại điện tử ở Việt Nam không chỉ phát triển mạnh mà còn ngày càng chuyên nghiệp hơn.

Vì vậy, khi định chốt đơn chỉ bởi quảng cáo “giá rẻ sập sàn”, người tiêu dùng nên tỉnh táo, ghi nhớ nguyên tắc: Chọn shop uy tín mới tránh được phiền phức và bảo vệ được túi tiền của chính mình.